بی تاثیری تصمیم بانک مرکزی در کنترل تورم / نقدینگی و قدرت خرید چیست؟

کارتهای بانکی به‌زودی جمع‌آوری می‌شوند. این خبری بود که به دنبال گفته این مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، رسانه ای شد:‌ «مشتریان شبکه بانکی می‌توانند از طریق موبایل و نزدیک‌کردن آن به دستگاه‌های پوز، بدون استفاده از رمز، پرداخت‌های خود را انجام دهند».

بانک مرکزی پروژه ای بنام ان اف سی را درسال ۱۳۹۹ معرفی کرد که برای استفاده از آن نیاز با همکاری تمامی بانکها  داشت. در حال حاضر این طرح کهربا نامگذاری شده است که ۶ بانک عامل در کشور به این طرح متصل شده اند. روند کار این طرح مشخص نیست. اما ادامه تراکنش های بانکی خیلی پیچیده هم بنظر نمی رسد، همانطور که در سایر کشورها با استفاده از اپ گوشی و سیستم ساده اتصال به شبکه بانکی بنظر می رسد براحتی میتوان از آن استفاده کرد.

میثم راد پور در خصوص پذیرش زیرساخت‌های لازم برای جایگزینی کارت‌های بانکی با اپلیکشن گوشی به گسترش نیوز گفت: درواقع زیرساخت‌های لازم برای انجام چنین فرایندی در کشور موجود است. هرچند که خروجی‌های این ماجرا خیلی چشم‌گیر و باکیفیت نیست چراکه وقت و زمان زیادی را برای انجام چنین زیرساخت‌هایی صرف نمی‌کنند.  کشور ما مشکلی در بحث زیرساخت‌ها و سرورها نداشته است و دولت الکترونیک در ۵۰ درصد مواقع موفق و درست عمل کرده است . بنابراین باآنکه بنده متخصصIT  نیستم ولی تصور می‌کنم ازنظر زیرساختی مشکلی برای این فرایند و تصمیم‌گیری وجود نداشته باشد. کما اینکه این پروژه تکنولوژی و ظرفیت‌های خاصی نیاز ندارد. در حال حاضر نیز تکنولوژی QR کد خواندن به‌نوعی همان تکنولوژی محسوب می‌شود.

معاملات با عددهای درشت مظنون به پولشویی 

وی در خصوص حذف پول نقد به دنبال این طرح‌های الکترونیکی به خبرنگار گسترش نیوز اظهار کرد: چون‌که پول نقد به خصوص در مقادیر بالا هزینه‌هایی دارد مثل هزینه ضرب و چاپ سکه و اسکناس است. اما اگر می‌خواهیم money in sircoulation یا پول و سرمایه در گردش که همان نقدینگی محسوب می‌شود را کنترل کنیم شاید این روند مؤثر باشد. هرچه  سرمایه در گردش با اعداد بزرگی همراه باشد در مظان اتهام پول‌شویی قرار می‌گیرد. بنابراین معاملات در این شکل  با پول نقد متهم خواهند شد.

این کارشناس پول و بانکی ادامه داد: در اکثر بانک‌های خارجی وجه نقد پذیرفته نمی‌شود و تنها در بعضی از بانک‌های امارات که تعاملات بین‌المللی ویژه هستند، این اقدام پذیرفتنی است.

رادپور در خصوص راهکار برای نظام بانکی سالم و به‌دوراز اتهامات پول‌شویی این طرح را مؤثر خواند و اظهار کرد: بانک‌ها برای رفع اتهام پول‌شویی باید به سمت الکترونیکی شدن پیش روند. ضمن اینکه در حال حاضر حتی دورافتاده‌ترین روستاها و با امکانات کم همان پایه و اساس اولیه برای این تکنولوژی رادارند. این تصمیم حاکمیت و دولت است که بخواهد چنین روندی را در جامعه گسترش دهد. به‌نوعی که حتی متکدیان برای دریافت کمک به‌صورت الکترونیک قادر باشند کمک دریافت کنند.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار در خصوص اینکه این روند آیا در خصوص توریست و گردشگران خارجی معضل ایجاد می‌کند گفت: در هر حوزه‌ای اگر ما بخواهیم هر فرایند و تصمیمی را به‌صورت یک‌باره انجام دهیم سیستم را دچار مشکل می‌کنیم. مانند همین‌که بخواهیم این روند را در خصوص ارز انجام دهیم.

این کارشناس بانکی در خصوص مشکلات یک‌باره پیوستن به سیستمی بدون برنامه چنین گفت: در دوره آقای احمدی‌نژاد و زمانی که ریاست بانک مرکزی به عهده آقای مظاهری بود، دستور قوه مجریه این شد که چک‌پول‌های بانکی را جمع‌آوری کنند. ولی آقای مظاهری سر همین موضوع استعفا دادند به این خاطر بود که ضرب‌الاجل می‌خواستند اقدامات اصلاحی صورت گیرد. ولی این طرح‌ها نیازمند سپری کردن زمان مناسب هستند. باید به‌صورت تدریجی این طرح‌ها را اجرا کرد. در حذف یک مورد نیازمند جایگزینی مورد بهتر است و ضمن اینکه نیازمند آموزش و اطلاع‌رسانی درست برای مورد جدید است.

رادپور در خصوص کنترل تورم به دنبال الکترونیکی کردن سیستم بانکی گفت: این تصور کاملاً اشتباه است که ما انتظار داشته باشیم با این روند اتفاق خاصی در بحث تورم رخ دهد. ما در تعریف نقدینگی چند نوع نقدینگی داریم m0 m 1 , m2  و .... M0 همان پایه پولی است m1 حساب‌های جاری و ..m2  کل پول‌ها اعم از قرض‌الحسنه و چک و سپرده‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت و... است.  چاپ پول هم همان نیش قلم است که بانک مرکزی با دستگاه، اسکناس را چاپ می‌کند.  در حال حاضر پول چیست؟ تمامی آنچه در حساب افراد جامعه است پول محسوب می‌شود و  هر چیزی که قدرت خرید دارد و هر حسابی که قدرت خرید پررنگ‌تری دارد مثل حساب‌جاری که  نقدتر است و به پول نزدیک‌تر است پول نامیده می‌شود. این تفاوتی نمی‌کند که شما اسکناس داشته باشید یا نه . آن چیزی که باعث ایجاد تورم می‌شود میزان قدرت خرید شماست. نه اینکه پول به چه شکلی در بازار در حال خرج شدن است و به چه نحوی گردش داشته باشد. وقتی پول در دست مردم زیاد باشد این افراد بیشتر دوست دارند تا خرید کنند ولی با کمبود جنس مواجه می‌شوند. این موضوع باعث ایجاد تورم می‌شود.

تنها ۱۰ درصد از اقتصاد پولی وجه نقد است

وی در ادامه بیان کرد عدد  money sircolation خیلی عدد بزرگ و جدی‌ای  نیست. عموماً این عدد بیشتر از ۱۰ درصد کل اقتصاد پولی ایران نیست . یعنی مثلاً m2  را در نظر داشته باشید یا حتی یک m1 که مربوط به حساب‌های جاری است که به‌نقد نزدیک‌تری هستند.  میزان سرمایه و نقدینگی در گردش حتی به تعریف تئوریک از m1 نمی‌رسد. در حال حاضر حجم نقدینگی حدود ۶ هزار میلیارد تومان است. اما حجم اسکناس و پول کمتر از ۱۰ درصد است. ضمن اینکه اثری بر تورم نخواهد گذاشت. ناگفته  نماند که وقتی  معاملات در بانک‌ها بدون رهگیری انجام می‌شود تأثیر بسزایی در پول‌شویی و کارهای مجرمانه دیگر دارد.  بنابراین این طرح می‌تواند این اقدامات مجرمانه را کاهش دهد ضمن اینکه هزینه‌های در گردش برای چاپ پول را از بین ببرد.

رادپور در انتها دیدگاه مثبتی به این دستاورد بانک مرکزی داشت و  اعلام کرد: هرچند که میزان نقدینگی در دست جامعه ان چندان چشمگیر نیست ولیکن همان مقدار اگر مدنظر مسئولین و اقدام کنندگان بوده به نظر می‌رسد تأثیری مثبت داشته باشد. ضمن اینکه شفافیت‌های بانکی بالا خواهد رفت و بحث جابه‌جایی پول در معاملات کثیف حذف می‌شود و هزینه‌های اضافی نیز در این خصوص کاسته خواهد شد.  درنهایت می‌توان با قاطعیت گفت خیلی دستاورد مهمی نیست و در سیستم بانکی ما خیلی به چشم نمی‌آید.