جزئیات حقابه هیرمند / اوضاع بهتر شد؟
آنطور که رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام کرده، ۵۰ درصد تالاب هامون آبگیری شده است.
ماجرای حقابه هامون، داستانی دیرینه دارد و اختلافاتی میان ایران و افغانستان درباره این حقابه وجود داشت.
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام کرد که تاکنون ۵۰ درصد تالاب هامون آبگیری شده و این جای امیدواری است.
علی سلاجقه روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت درباره حقابه هیرمند به خبرنگاران اظهار داشت: با توجه به هماهنگی‌هایی که با هیات حاکمه افغانستان درباره حقابه هیرمند داشته‌ایم، حدود ۶۰ میلیون متر مکعب رهاسازی آب شده است.
وی تصریح کرد: از طرفی بارش های مناسب و سیلاب‌ها هم در منطقه به ما کمک می‌کند تا تالاب هامون شرایط بهتری یابد.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: با نگاهی به اطراف سازه سد کمالخان متوجه مسیرهایی برای انحراف به بیابان گودزره شدیم و امید است بتوانیم با توافق هیات حاکمه افغانستان مسدود کنیم چرا که وضعیت تالاب ها مناسب تر خواهد شد.
سلاجقه یادآورشد: مرطوب سازی دریاچه هامون یکی از موضوعات مهم است و تاکنون ۵۰ در صد تالاب هامون آبگیری شده است.
وی درباره نظارت سازمان محیط زیست برای کاهش پلاستیک ها گفت: روی موضوع کاهش پلاستیک‌های زیر ۲۵ میکرون کاملا نظارت می‌کنیم و در این زمینه با تمام روسای شرکت های اصلی جلسه برگزار شده است.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره ژن توله یوز هم گفت: یکی از راه های تکثیر در موضوع حیات وحش استفاده از مسائل سلولی و مولکولی است که ژن توله یوز در بخش رویان ذخیره شده است.
دعوای ایران و افغانستان بر سر آب هیرمند، از ۱۵۰ سال پیش شروع شد. هیرمند از کوه بابا در افغانستان سرچشمه می‌گیرد. بیشتر از هزار کیلومتر را طی می‌کند و به هامون هلمند یعنی هامون ایران می‌ریزد. ۴۰درصد از دلتای رود هیرمند در ایران است اما بالا دست، افغان‌ها سد کجکی و بند کمالخان را زده‌اند و اگر آب پشت سد زیاد باشد، آن را به گودزره هدایت می‌کنند. این کارها باعث شده سیستانی‌ها سهم زیادی از آب رود نبرند و مردم سال‌ها درگیر خشکسالی باشند.
افغان‌ها در ۱۵۰ سال گذشته آب زیادی به ایران نداده‌اند. در دوران قاجار انگلیس به عنوان میانجی تعیین شد و حقابه‌ای میان دو کشور مشخص کرد که اول ۵۰ درصد سهم ایران بود و بعدها به ۳۰ درصد رسید. با این حال همچنان مشکل پابرجا ماند. حکومت پهلوی یک معاهده در سال ۱۳۵۱ با افغان‌ها امضا کرد تا ٢٢ متر مکعب در ثانیه آب به ایران برسد. مقداری اضافه یعنی ٤ متر مکعب در ثانیه هم تعیین شد که البته این رقم در سال‌های کم آبی داده نمی‌شد. ایران هم تعهد کرد که ادعای بیشتری بر آب هیرمند نداشته باشد.
با وجود این معاهده، افغان‌ها در تمام دهه‌های گذشته حقابه ایران را نداده‌اند فقط گاهی وقتی بارش‌ها خیلی زیاد بوده، سیلاب از مرز ایران رد شده و به سیستان رسیده. ماده پنجم معاهده سال ۵۱ می‌گوید: افغانستان موافقت دارد اقدامی نکند که ایران را از حقابه آن از آب رود هیرمند بعضاً یا کلاً محروم سازد. با این حال تلاش‌های دولت‌ها همیشه بی‌نتیجه مانه است.
بارها میان دولت‌های ایران و افغان جلساتی برگزار شد، اما معمولا بهانه افغان‌هاخشکسالی است، با این حال هیچ وقت به نمایندگان ایران اجازه بررسی میزان اب هیرمند در افغانستان یا پشت سد داده نشده. در حالی که طبق معاهده، ایران می‌تواند هر زمان که خواست اجازه بررسی میزان آب رود را داشته باشد. حالا دولت می‌خواهد آب را از دریای عمان به سیستان برساند. اقدامی که نشان می‌دهد ایران امید چندانی به حقابه سیستان ندارد. ماده دوم پروتکل شماره ۲ معاهده می‌گوید اگر راه‌های دیپلماتیک جواب نداد دو طرف می‌توانند کار را به حکمیت بسپارند. حالا ایران حاضر شده هزینه‌های سنگین اقتصادی و محیط زیستی انتقال و شیرین کردن اب دریا را بدهد اما پای حکم را به میان نکشد.
ارسال نظر