خشکسالی در کمین پایتخت / مدیریت ناکارآمد گذشته مقصر است

تنش های آبی و بحران آب سبب شده است تا بسیاری از استان ها درگیر خشکسالی شوند و سال آبی مطلوبی را سپری نکنند. در این میان، استان های مانند تهران و سمنان و خراسان رضوی، در شرایط خوبی نیستند و آنطور که پیش بینی می شود، ممکن است ادامه سال را با تنش سپری کنند.

خشکسالی در ایران یک موضوع نرمال است

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در ارتباط با وضعیت آب و منابع آبی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: بحران آب و خشکسالی موضوع بسیار دارای اهمیتی است و بحث خشکسالی تعاریف بسیار زیادی دارد. خشکسالی هواشناسی، کشاورزی و اقتصادی و اجتماعی از جمله مهم ترین موضوعات مورد بحث در زمینه پدیده خشکسالی هستند.

وظیفه ادامه داد: خشکسالی در کشور ما یک موضوع نرمال است و ما در سرزمین خشک زندگی می کنیم و همواره برای دسترسی به آب، مشکلات بسیاری را داشته ایم. قنات های کهن را که مشاهده می کنید، برای دسترسی به آب بوده است که کیلومترها تونل زده شد تا مردم بتوانند به آب دسترسی پیدا کنند. این موضوع نشان می دهد که در زمان های گذشته نیز، دسترسی به آب امری دشوار بوده است. ایران مانند کشورهای اروپایی نیست که بارندگی فراوان داشته باشد و حدود یک چهارم بارش های متوسط دنیا، آمار بارندگی در ایران است.

وی افزود: خشکی، جزئی از سرزمین ماست و در ۲ دهه اخیر، به شدت مشاهده می شود. با توسعه مناطق مسکونی و صنعتی، نیاز به آب افزایش پیدا کرده و در بخشی از مناطق مانند فلات مرکزی، بارگذاری آب فراتر رفته است. می توان نتیجه گرفت که عمده کمبودها به علت خشکسالی نیست و می توان مدیریت نا کارآمد گذشته را هم مقصر دانست که به علت بارگزاری های بیش از اندازه، وارد شرایط تنش شده ایم. در تهران، اگر بارندگی مناسبی هم وجود داشته باشد، به علت بارگزاری بیش از پتانسیل طبیعت و جمعیت فراوان، همواره با خشکسالی مواجه خواهیم بود. پس نمی توان تمام تقصیرها را بر گردن کم بارشی انداخت.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در ادامه این گفت و گو به خبرنگار گسترش نیوز گفت: سال گذشته در حوزه غرب و جنوب غرب، شاهد بارندگی های مناسبی بوده ایم و امسال نیز، بارندگی ها مطلوب بود. آیا این امر سبب شد تا خشکسالی برطرف شود؟ برخی مناطق نسبت به آب حساسیت قابل توجهی دارند و بخشی از این موضوع به مدیریت منابع آب و نحوه بارگزاری تقاضای آب بر می گردد. فلات مرکزی ایران به علت کم بارشی ها و بارگزاری بیش از توان طبیعت، درگیر بحران آب و خشکسالی هستند. شهرهایی مانند، تهران، مشهد و اصفهان به علت جمعیت بالایی که دارند و تقاضای آب و تغییراتی که درخارج از مرز ها رخ داده است درگیر تنش آبی هستند. استان مشهد به علت جلوگیری افغانستان از آب هریرود، دچار تنش شده و این موضوع تاثیر خود را از نظر دسترسی به آب بر روی خراسان رضوی گذاشته است.

وظیفه گفت: درباره خشکسالی اقتصادی باید اشاره کرد که وقوع این نوع خشکسالی به فرایند های زمانی و مکانی عرضه و تقاضا برای تعریف خشکسالی بستگی دارد. عرضه بسیاری از کالاهای اقتصادی مانند آب، علوفه، غلات، ماهی و نیروی برق آبی بستگی به وضعیت جو دارد.  به علت تغییرپذیری طبیعی اقلیم, عرضه آب در برخی سال ها کافی است ولی در سال های دیگر در حد تامین نیازهای انسان و محیط زیست نیست. این امر سبب می شود تا به طور مستقیم کالاهای وابسته به آب گران شود و خشکسالی اقتصادی اتفاق افتد.

وی خاطرنشان کرد: بارندگی های امسال برخلاف زمستان گذشته، کم بارشی های سال آبی را تا حد مطلوبی جبران کرد و بسیاری از استان هایی که بارندگی کم تر از میزان نرمال داشته اند، به حد مطلوب بارشی رسیده اند. استان هایی مانند، فارس، بوشهر، هرمزگان، یزد، بخش عمده ای از سیستان و بلوچستان، اصفهان و خوزستان، وضعیت مناسبی را از نطر منابع آب دارند. استان هایی مانند، ایلام، کرمانشاه، همدان و کردستان، بارش هایی بیش از نرمال را داشته اند. بیشترین بی هنجاری منفی بارش را در نوار جنوبی استان های منتهی به البرز شاهد هستیم. استان هایی مانند، آذربایجان شرقی، زنجان،قزوین، البرز، تهران، سمنان و خراسان رضوی، بیشترین کم بارشی را در میان ۳۱ استان کشور دارند. بالا ترین کم بارشی را در استان های تهران، قزوین، سمنان و خراسان رضوی شاهد هستیم که از حدود ۳۵ درصد تا ۴۱ درصد بارش های کم تر از نرمال دارند. تهران نیز، میزان ۹۰ میلی متر، کم تر از میزان نرمال آب دریافت کرده است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در پایان گفت: باتوجه به آنکه بارش ها از نیمه خرداد کم می شود و نمی توان انتظار بارندگی مطلوب را داشت، جبران این ۹۰ میلی متر بسیار بعید به نظر می رسد. مگر آنکه چند سیستم طوفانی با بارش های سنگین در راه باشد که دور از انتظار است. پیش بینی می شود استان های قزوین، تهران و خراسان رضوی، با کمبارشی های قابل توجهی، سال آبی را سپری خواهند کرد. در سایر استان های غرب و جنوب غرب، شاهد وضعیت مطلوبی هستیم. انتظار می رود تابستان آینده نرمال باشد. البته اگر هوا گرم شود، تقاضا برای آب شرب و کشاورزی بیشتر خواهد شد. پیش بینی می شود استان هایی مانند تهران، قزوین، سمنان و خراسان رضوی، ادامه سال را با تنش آبی سپری کنند.