تشدید بحران آب | دولت چهاردهم چه چالش بزرگی دارد؟

بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که دولت چهاردهم باید فکری برای وضعیت آب کند و اگر این بحران برطرف نشود، ممکن است تا ۱۰ سال آینده آب کشور به اتمام برسد.

دولت چهاردهم درحالی بر صندلی ریاست قوه مجریه تکیه می‌زند که باید راه حلی برای حل چالش‌های حوزه آب داشته باشد. این چالش‌ها از چند منظر قابل بررسی هستند؛ یکی موضوع گرمایش زمین و لزوم داشتن برنامه برای کاهش آسیب و مورد بعدی کنترل مصرف و پیدا کردن روزنه‌های هدررفت آب است.

خشکسالی، تغییرات اقلیمی، مصرف بی‌رویه و سومدیریت باعث شده تا کشور با چالش آب مواجه شود. اگرچه در سال اخیر بارش‌های خوبی داشتیم اما احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در این خصوص گفت: وضعیت بهبود پیدا کرده اما از نظر هیدرولوژیکی تقریبا تمام کشور در دامنه خشکسالی قراردارد. چون در سال‌های گذشته بیش از میزان بارندگی از سفره‌های زیرزمینی برداشت کرده‌ایم، سفره‌های زیرزمینی تا حد زیادی خالی شده‌اند و بارش‌های یک‌ساله و حتی چندساله نمی‌تواند آن را جبران کند.

وظیفه بیان کرد: در استان‌هایی مثل استان مرکزی، اصفهان، یزد، کرمان و خراسان‌ها به خصوص فلات مرکزی ایران به دلیل برداشت‌های بی‌رویه که قبلاً صورت گرفته سفره‌های زیرزمینی حجم خالی بسیاری دارند. ما همچنان در تهران، قزوین، سمنان، خراسان رضوی، البرز و غیر ه در شرایط خشکسالی قرار داریم.

دولت چهاردهم درحالی بر صندلی ریاست قوه مجریه تکیه می‌زند که باید راه حلی برای حل چالش‌های حوزه آب داشته باشد. این چالش‌ها از چند منظر قابل بررسی هستند؛ یکی موضوع گرمایش زمین و لزوم داشتن برنامه برای کاهش آسیب و مورد بعدی کنترل مصرف و پیدا کردن روزنه‌های هدررفت آب است.

بنا به گفته علی سید زاده مدیرکل دفتر مدیریت مصرف آب شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور سرانه مصرف کل آب شرب در ایران شامل مصارف خانگی و غیر خانگی است که این رقم ۲۳۵ لیتر به‌ازای هر نفر در شبانه‌روز اعلام شده است. این درحالی است که در کشورهای پیشرفته از جمله آلمان، هلند و انگلیس سرانه مصرف خانگی آب در حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ لیتر به‌ازای هر نفر در شبانه‌روز است.

این مقام مسئول می‌گوید: همه ساله بیش از ۳۲ میلیارد مترمکعب آب تصفیه شده از طریق نشت از شبکه‌های توزیع هدر می‌رود.

حمید سینی‌ساز کارشناس آب معتقد است که بخشی از این هدررفت در سیستم فرسوده لوله‌کشی رخ می‌دهد. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: بیش از یک چهارم آب تصفیه شده در لوله‌ها به مصرف‌کننده نمی‌رسد و فرسودگی زیاد لوله‌ها هم مزید برعلت است و این را همه می‌دانند و به دلیل ضعف مدیریتی است که در شهرها و روستاها وجود دارد و در این جور مواقع وزیر نیرو شهرداری را مسئول نوسازی شبکه‌های لوله کشی می‌داند.

وی درخصوص هدررفت آب در تبخیر و سیلاب توضیح داد: مجموع هدررفتی که پیش از مصرف اتفاق می‌افتد، پنج برابر کل مصرف است. که بیشترینش هم تلفات تبخیرآب‌های سطحی و سیلاب‌هایی است که یا به دریاها می‌ریزند یا از مرزهای خشکی کشور خارج می‎شوند و از دست می‌روند. شما هرچقدر هم که بخواهید آب را بهینه مصرف کنید، چقدر بر موجودی آب کشور می‌توانید اضافه کنید؟

سینی‌ساز بر این باور است که می‌توان با آبخیزداری بخشی از این هدررفت را جبران کرد. وی در این باره عنوان کرد: براساس بیلان‌های آبی که چند سال یک بار بروزرسانی می‌شوند، تقریبا بین ۶۹ تا ۷۱ درصد ورودی آب از محل بارش، تبخیر می‌شود. حدودا ۸ تا ۱۰ درصد هم به شکل خارج شدن از مرزهای آبی و خاکی کشور، هدر می‌رود. در مجموع چیزی حدود ۲۰ درصد از بارش‌ها برای استفاده باقی می‌مانند. البته همه این میزان آب هم استفاده نمی‌شود و باید هدررفت و نشتی آب در شبکه‌های توزیع را هم حساب کرد. اگر این ۸۰ درصد تلفات را بتوانیم با آبخیزداری به سمت سفره‌ها هدایت کنیم، نمی‌خواهم بگویم تلفات صفر می‌شود اما حداقل ۳۳ درصد آن قابل ذخیره است.

اسماعیل کهرم استاد دانشگاه، بوم‌شناس و از مدیران اسبق سازمان محیط زیست هم با تاکید بر اینکه اگر دولت چهاردهم به چالش آب توجه نکند، تا پنج سال دیگر تهران و تا ۱۰ سال دیگر ایران بی‌آب می‌ماند، به خبرنگار ایسکانیوز گفت: برای اجرای درست آبخیزداری باید از ساخت و ساز در ارتفاعات خودداری کنیم؛ در این نواحی خاک و گیاهان باید در معرض ابرها باشند تا بارندگی‌ها وارد سفره‌های آب‌ زیرزمینی شوند. تغذیه سفره‌های زیرزمینی به کشاورزان ما کمک خواهد کرد.