پشت پرده خرید خانه توسط خارجی‌ها در شیراز | پای تجار افغانستانی در میان است؟
موضوع خرید خانه توسط اتباع خارجی در روزهای اخیر به یکی از مهم‌ترین عناوین خبری تبدیل شده است. برخی از مسئولان بر این باورند که با توجه به کاهش ارزش پول ملی، تعداد زیادی از افراد به بازار مسکن ایران جذب شده‌اند. اما با توجه به اینکه خرید ملک توسط خارجی‌ها در ایران عملاً غیرممکن است، این افراد از چه روش‌های جایگزینی استفاده می‌کنند؟ این سایت در گفت‌وگو با حمید اسدی، حقوقدان، به بررسی ابعاد خرید خانه در ایران توسط خارجی‌ها پرداخته است.
مدتی پیش، اظهارات جمال رازقی جهرمی، رئیس اتاق مشترک ایران و عمان، درباره خرید ملک توسط خارجی‌ها در شیراز، موجب بروز نظرات دیگری در این زمینه شد.
پس از آن یاسر دستمالچیان، دبیر کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات وزارت راه و شهرسازی گفت برخی شهرها همین حالا نیز با این مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
او دراینباره اظهار کرده است: «بومیان خوزستان در این استان ملک و زمین نمی‌خرند، زیرا دیگر زمینی نیست و اراضی مرغوب از سوی خارجی‌ها خریداری شده است. اگر زمینی هم موجود باشد قیمت آن به‌شدت افزایش پیدا کرده، زیرا تقاضای خارجی‌ها قیمت‌ها را بالا برده است.»
سال گذشته نیز زمزمه‌هایی درباره گرانی مسکن در چابهار به دلیل حضور تجار افغانستانی در بازار مسکن این شهر رواج یافته بود. اما با توجه به این نکته که خرید خانه در ایران از سمت خارجی‌های غیرمقیم امری غیرقانونی محسوب می‌شود، این افراد چگونه خرید و فروش خود را در بازار مسکن انجام می‌دهند؟
حمید اسدی، حقوقدان، درباره منع خرید و فروش ملک از سوی خارجی‌ها در کشور گفت: «امکان تملک ملک و آپارتمان از سوی اتباع خارجی در ایران وجود ندارد.این امر به‌صراحت نیز در متن ۹۶۱ قانون مدنی و همچنین آیین‌نامه قانون تملک اموال غیرمنقول اتباع غیرخارجی ذکر شده است.»
او افزود: «به بیان دیگر بر اساس قانون مدنی، اتباع خارجی حق خرید و فروش ملک در ایران را ندارند. خارجی‌ها اکنون در کشور غالباً با وکالت کار خود را پیش می‌برند و با مبایعه‌نامه معامله‌شان را به سرانجام نمی‌رسانند.»
خرید وکالتی خانه از سوی خارجی‌ها تبعات منفی به همراه دارد
اسدی همچنین درباره راه میانبر خرید خانه در ایران از سوی اتباع خارجی توضیح داد: «در این روند وکالت‌نامه‌ای از فروشنده گرفته می‌شود تا هر زمان که نیاز باشد، بتواند ملک را به فروش رساند. البته در این سال‌ها قانون‌گذار با این رویه مخالف بوده است، زیرا تبعات منفی برای بازار و جامعه دارد.»
این حقوقدان ادامه داد: «خرید خانه از سوی خارجی‌ها درصورتی‌که در جامعه فراگیر شود مشکلات زیادی به همراه می‌آورد. از سوی دیگر با توجه به اینکه ارزش پول ملی کشور پایین است، به مرور زمان اتباع کشورهای خارجی اشراف بیشتری نسبت به بازار مسکن پیدا می‌کنند. یکی از مشکلات این حوزه ناشی از ضعف وزارت و شهرسازی و نظارت بر حوزه املاک است.»
کارشناسان معتقدند درصورتی‌که طی سال‌های آینده قرار باشد خرید خانه از سوی اتباع کشورهای خارجی فزونی گیرد نیازمند وضع قوانینی مرتبط با این حوزه خواهیم بود. همچنین مادامی که نظارت در این زمینه وجود نداشته باشد، پیامدهای ناگواری در بازار مسکن خواهد داشت.
تلاطم قیمت ملک در سایه حضور خارجی‌ها چقدر جدی است؟
طی روزهای اخیر به طور ویژه صحبت‌هایی درباره حضور عمانی‌ها در بازار مسکن شیراز و تمایل بالای آنها به دریافت خدمات درمانی مطرح شده است. چند روز پیش رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان دراینباره گفته بود: «عمانی‌ها شیراز را خانه دوم خود می‌دانند، تا آنجا که تعداد زیادی از عمانی‌ها در شیراز ساختمان‌های مسکونی را در مالکیت خود دارند.»
جمالی رازقی جهرمی در توضیح بیشتر اظهارات خود دراینباره به تجارت‌نیوز گفت: «این اتفاق تنها در شهر شیراز رخ نمی‌دهد و شهرهای دیگری مانند مشهد نیز با آن مواجه هستند، اما به طور سنتی عمدتاً حضور عمانی‌ها در شیراز دیده می‌شود.»
او افزود: «تعدادی از این افراد در شیراز خانه خریده‌اند و برخی دیگر خانه اجاره می‌کنند یا در هتل سکونت دارند. شیراز از قدیم‌الایام مرکز پزشکی بوده است و کشورهای مختلف عربی به آن رفت‌وآمد داشتند. عده‌ای از مسافرها نیز در این شهر خانه و ویلا می‌خرند و رفت‌وآمد می‌کنند.»
البته شهرام نامدار، رئیس اتحادیه مشاوران املاک شهر شیراز، این اتفاق را فراگیر ندانست و توضیح داد: «خرید و فروش ملک در ایران از سوی اتباع ممنوع است. البته کشورهای عربی به دلیل انجام خدمات درمانی به شیراز می‌آیند، ولی من تاکنون مورد مشخصی برای خرید و فروش ندیده‌ام.»
یکی از این صاحبان بنگاه‌های املاک در شهر شیراز می‌گوید: «حضور عمانی‌ها در بازار مسکن شیراز به طور جدی از سال گذشته کلید خورد. این افراد برای کارهای درمانی به‌ویژه خدمات زیبایی به شیراز می‌آیند و برخی از آنها نیز تصمیم می‌گیرند در این شهر خانه بخرند.»
او بیان می‌کند: «البته حضور خارجی‌ها تنها محدود به عمانی‌ها نیست و اتباع دیگر کشورهای عربی مانند کویت نیز به چشم می‌خورند. حضور این اتباع خارجی به حدی نیست که بتواند بازار مسکن شیراز را تحت تاثیر خود قرار دهد و آثار مشهودی روی قیمت‌ها داشته باشد.»
او همچنین معتقد است بیشتر این معاملات در مرکز شهر شیراز و حوالی خیابان زند انجام می‌گیرد.
کارشناسان معتقدند ممکن است حضور گسترده اتباع خارجی در بازار املاک، آشفته‌بازار فعلی مسکن را با مشکلات جدید مانند جهش قیمت مواجه کند.
یاسر دستمالچیان، دبیر کارگروه تنظیم و کنترل بازار املاک و مستغلات وزارت راه و شهرسازی، به ایلنا گفته است برخی شهرها همین حالا نیز با این مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
او دراینباره اظهار کرده است: «بومیان خوزستان در این استان ملک و زمین نمی‌خرند، زیرا دیگر زمینی نیست و اراضی مرغوب از سوی خارجی‌ها خریداری شده است. اگر زمینی هم موجود باشد قیمت آن به‌شدت افزایش پیدا کرده، زیرا تقاضای خارجی‌ها قیمت‌ها را بالا برده است.»
زمانی مسئله حضور اتباع افغان وبیگانه وبا زار کالا ومسکن وخودرو و...ومسئله بد پوشش ی خانمها ومردهاو...به اندازه لازم جدی گر فته نشد وامروز به این وضعیت اسفناک در مو ارد مثال زده شده رسیده ایم که بعضی از آن ها مانندجمعیت اتباع افغان به بحران تبدیل شده از مسئولان تقاضا داریم نسبت به همه چی از جمله خرید ملک توسط اتباع خارجی حسا سیت بالا وتوجه کافی ولازم رو داشته باشن تا در آینده به بحران تبدیل نشه