وضع فعلی یعنی توقف عمدی صادرات

رئیس انجمن کاشی و سرامیک ایران عدم وجود زیرساخت مالی و بانکی مناسب را مهم‌ترین چالش صنف کاشی می‌داند. به اعتقاد او کثرت قوانین، تغییر سریع قوانین و تناقض آنها، فقط بخشی از مشکلاتی است که تولیدکنندگان کاشی و سرامیک با آنها مواجه هستند.

گسترش نیوز: صنف تولیدکننده کاشی و سرامیک علی‌رغم همه نقاط قوتی که در زمینه تولید و صادرات دارد با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کند. در همین راستا با رئیس انجمن کاشی و سرامیک گفتگو کردیم تا با مشکلات این صنف آشنا شویم.

سیاستی که واقع‌بینانه نیست

رئیس انجمن کاشی و سرامیک در ابتدا، به توصیف وضع تولیدکننده کاشی و سرامیک پرداخت:

قبلاً چیزی حدود یک‌سوم تولید را صادر می‌کردیم. ۸۰ درصد تولید به عراق و افغانستان و پاکستان صادر می‌شد. به‌واسطه تحریم‌ها و عدم وجود زیرساخت بانکی مناسب، به‌صورت ریالی، صادرات می‌کردیم اما الان به خاطر این بحث بسته جدید ارزی و الزام شرکت‌ها به پیمان‌سپاری ارزی، مشکلات بسیاری برای شرکت‌ها ایجاد شده و صادرات ما شدیدا لطمه دیده است. شرکت‌ها تمایلی به پیمان‌سپاری ندارند چون نمی‌خواهند به دولت، تعهد ارزی بدهند. از طرف دیگر، سیستم بانکی مناسبی وجود ندارد. تبادلات ارزی به شکل پیله‌وری است و سالیان سال به همین نحو، عمل شده است.

پیمان‌سپاری ارزی امکان‌پذیر نیست

بهنام عزیززاده از واقع‌بینانه نبودن سیاست‌های جدید سخن گفت و تصریح کرد:

تولیدکنندگان دنبال فرار نیستند ولی بحث اینجاست که پیمان‌سپاری ارزی، اصلا امکان‌پذیر نیست؛ ممکن است روی کاغذ «ارزآور» باشد اما واقع‌بینانه نیست. تولیدکنندگان چندین و چند سال در قالب یک الگوی خاص عمل کرده‌اند و الان نمی‌توان انتظار داشت ناگهان، رویه خود را تغییر دهند. خود خریداران ما در کشوری مثل عراق حاضر نیستند با سیستم بانکی ما کار کنند.

صادرات از نوع غیرحرفه‌ای

عزیززاده یکی از پیامدهای این وضع را، صادرات غیرحرفه‌ای دانست و در توصیف آن گفت: البته صادرات به پاره‌ای اشکال، ادامه دارد. کاشی را از کارخانه می‌خرند و با کارت اجاره‌ای، صادر می‌کنند. ولی یادمان باشد که بعد از مدت کوتاهی، صادرات از دست صادرکننده خارج می‌شود و در کنترل دلالان قرار می‌گیرد.

حمل‌ونقل مختل‌شده

رئیس انجمن کاشی و صادرات از برگزاری جلسات متعدد و مکاتبات بسیار با مقامات دولتی، اعضای اتاق‌های بازرگانی و واحدهای تولیدکننده و ناکام ماندن این تلاش‌ها، سخن گفت. وی در ادامه به مشکل حمل‌ونقل اشاره کرد و گفت: کاشی و سرامیک یک حوزه موادبر است و مواد اولیه باید به‌طور مستمر از معدن به کارخانه رسانده شود اما به‌واسطه مشکلاتی که با کامیون‌داران داشتیم حمل‌ونقل مختل شده است.

آیا این، حمایت از تولید است؟

عزیززاده در ادامه سخنان خود به یکی دیگر از معضلات فراروی صنف کاشی و سرامیک اشاره کرد و اظهارکرد:

امسال تعرفه چند مورد از اقلام اساسی را افزایش دادند. بخش عظیمی از مواد اولیه ما وارد می‌شود بااین‌حال آمدند و باشعار حمایت از تولید داخلی، تعرفه مواد اولیه را چند برابر کردند. الان در بازار گلوله سرامیکی پیدا نمی‌شود. آیا این حمایت از تولید است؟ مگر می‌شود ۱۴۰ کارخانه را به دو کارخانه وابسته کرد؟

عزیززاده، مسئولان و تصمیم‌گیران را به مشورت هرچه بیشتر با اعضا این صنف تشویق کرد و تصریح کرد:

اگر در کسوت یک مدیر تصمیم‌گیر باشم قبل از هر چیز با مدیران خبره‌ای که در این حوزه فعالیت می‌کنند مشورت می‌کنم. دنیای واقعی با دنیای کتاب و نظریه‌های انتزاعی فرق دارد. دولت محترم اگر چنین کند تصمیمات واقع‌بینانه‌تری خواهد گرفت. تصمیم رویایی و آکادمیک و علمی ممکن است در دنیای واقعی، جواب ندهد. من اگر به‌جای مدیران بودم قبل از هر کاری با اتحادیه‌ها و اصناف مربوطه مشورت و همفکری می‌کردم و از نگاه یک‌جانبه خودداری می‌کردم.

۱۰ بخشنامه در دو ماه

رئیس انجمن کاشی و سرامیک در بخش بعدی سخنان خود از کثرت قوانین و مقررات انتقاد کرد و تصریح کرد: عیب بزرگ قوانین و مقررات ما آن است که نه‌تنها به‌سرعت تکثیر می‌شوند بلکه به‌سرعت، تغییر پیدا می‌کنند. به‌این‌ترتیب نه‌تنها مشکلی حل نمی‌شود بلکه خودش به یک معضل جدید تبدیل می‌شود. چرا باید در طول دو ماه، ۱۰ بخشنامه جدید صادر شود؟ وجود این حجم عظیم از قوانین و مقررات، تولیدکننده را سردرگم کرده است و به‌عنوان‌مثال نمی‌داند برای واردات مواد اولیه دقیقا باید چه رویه‌ای را طی کند؟ بدتر از همه اطلاع‌رسانی شفاف و کارآمدی انجام نمی‌شود. سرعت تغییر قوانین به حدی است که تولیدکننده همیشه جا می‌ماند.

عزیززاده در ادامه این بحث، یک مثال آورد:

شرکتی رفته و برای واردات مواد اولیه، ال سی باز کرده است. ارزش را هم گرفته ولی ۵ روز بعد کدش عوض شده! الان جنسش تو گمرک مانده. امثال این شرکت، به چه دلیل باید قربانی تغییر سریع قوانین شوند؟ قوانین به‌خودی‌خود خوب نیستند؛ مهم عملیاتی شدن آنهاست. محدودیت، کنترل نمی‌آورد. بسیاری از این بخشنامه‌ها به آشفتگی هر چه بیشتر بازار منجر می‌شوند. به این هم توجه داشته باشید که بسیاری از بخش‌نامه‌ها ناقض یکدیگر هستند. تکلیف من تولیدکننده و فعال اقتصادی با این وضعیت چیست؟

وی در توضیح بیشتر مشکلات مربوط به قوانین و مقررات اضافه کرد:

ما باید در شرایط بحرانی، تصمیم بحرانی نگیریم. باید بحران را مدیریت کرد نه این‌که بحرانی‌تر کرد. بدتر از همه اعتماد دولت به تولیدکننده‌ها از بین رفته است. چرا؟ چون می‌گوید ارزتو می‌گیری ولی به من پس نمیدی؟ وقتی دچار شتاب‌زدگی شویم چنین می‌شود. مشکلات اصناف تقریبا مشخص است. وقتی همه اصناف و اتحادیه‌ها روی ۵ مشکل دست می‌گذارند مقامات و مدیران باید وقت بگذارند و آنها را حل کنند. نباید اجازه داد مشکلات تلنبار شود.

بهنام عزیززاده به یکی از این «مشکلات تلنبار شده» اشاره کرد و گفت: به‌عنوان‌مثال سال‌هاست که می‌گوییم تعرفه مواد اولیه را افزایش ندهید. امسال علی‌رغم همه مکاتبات و دیدارهایی که داشتیم تعرفه‌ها افزایش شدیدی داشت. کتاب تعرفه‌ها را باز می‌کنم و می‌بینم جوهر چاپ ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است!

اسیر روزمرگی شده‌ایم

رئیس انجمن کاشی و سرامیک در بخش پایانی سخنان خود از خطر روزمرگی‌ها سخن گفت:

اسیر روزمرگی‌ها شده‌ایم. از نگاه و رویکرد راهبردی، خبری نیست. چرا وضعیت باید تا به این حد متلاطم باشد؟ هفته قبل در استان یزد با مجمع نمایندگان استان یزد جلسه داشتیم. ۵۰ درصد کاشی ما در یزد تولید می‌شود. روزی ۵۰۰ تا ۶۰۰ کامیون جنس از یزد بارگیری می‌شود. چرا باید کاری کرد که ۵۰ تا ۶۰ کارخانه این استان، در آستانه تعطیلی قرار بگیرند؟ همه باید به این واقعیت توجه داشته باشیم که در این شرایط سخت یک راه بیشتر نداریم و آن حمایت از تولید و تولیدکننده است.