سهام چند شرکت ارزشمند در راه بورس

نایب‌رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار: فهرست بلندبالایی از شرکت‌های بسیار خوب و معتبر وجود دارد که در صف پذیرش و عرضه هستند و به‌تدریج عرضه خواهند شد.

گسترش‌نیوز : عبور شاخص بورس از مرز یک‌میلون تومان چه معنایی دارد؟ در این ارتباط دو طرز فکر وجود دارد. عده‌ای آن را رخدادی مبارک می‌دانند که به معنای رونق بورس خواهد بود و به حال کلیت اقتصاد کشور مفید است. در مقابل بعضی بر این اعتقاد هستند که ورود این حجم از نقدینگی می‌تواند پیامدهای منفی هم به همراه داشته باشد. برای بررسی ابعاد مختلف این موضوع با نایب‌رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار تهران به گفت‌وگو نشستیم.

علی سعیدی، نایب‌رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار تهران گفت: رونق بورس از ابعاد مختلف به‌خصوص بعد اجتماعی و اقتصادی آن قابل‌مطالعه است. به‌هرحال نقدینگی ایجادشده در اقتصاد باید در یکی از بازارها جذب شود. درحال‌حاضر بازارهای مثل مسکن، سکه و ارز با محدودیت‌های خاص خودش مواجه شده است. در این شرایط بورس است که می‌تواند پذیرای افزایش نقدینگی باشد. شاهد ورود سرمایه‌گذارانی هستیم که بخش زیادی از آنها بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این سرمایه‌گذاران در بخش‌ مسکن امکان سرمایه­گذاری ندارند. نتیجه سیاست‌های چند دهه یا چند دهه اخیر باعث شده است که بورس موردتوجه مردم قرار گیرد. در بورس از سهامداران حمایت می‌شود، شفافیت وجود دارد، مکانیزم قضایی منحصربه‌فرد و با پاسخگویی سریع دارد. سهام عدالت و اعطای آن به ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر هم عملاً به تقویت فرهنگ سرمایه‌گذاری در بورس یاری رساند. بنابراین نقدینگی در گذر زمان به سوی بازار سهام سوق داده شده است.

علی سعیدی در ادامه افزود: «مزایای متعدد سهام در ورود مردم به این حوزه موثر بوده است. به‌عنوان‌مثال اگر تعداد سکه‌های یک فرد بسیار زیاد باشد خواهی‌نخواهی زیر ذره‌بین خواهد بود اما سرمایه‌گذار بورس نه‌تنها چنین وضعیتی ندارد بلکه می‌تواند مطالبه‌گر باشد و صدای خود را در مجامع خود به گوش مدیران برسد. از طرف دیگر میزان شفافیت، دسترسی‌ها و حمایت‌های قانونی از سرمایه‌گذاران بورس به مراتب بیشتر است. به‌محض ثبت‌نام و احراز هویت، فرد از طریق موبایل خود می‌تواند نسبت به خریدوفروش سهام خود و کنترل و مدیریت آن اقدام کند. همچنین می­تواند بدون مراجعه حضوری، به سرمایه‌­گذاری در انواع صندوق­‌های سرمایه­­‌گذاری بپردازد. مردم از این مزایا آگاه شده‌اند. استقبال از بورس برای سیاست‌گذار هم یک فرصت ارزشمند است چون از طریق آن می‌تواند منابع خرد را جذب و روانه تولید کند. خطر تورم‌زایی در بورس از تمام بازارهای دیگر کمتر است و می­تواند به بهبود متغیرهای اقتصادی کمک کند. البته چه خوب است که سرمایه واردشده به‌جای خریدوفروش سهام و دادوستدهای پیاپی به‌سوی تامین مالی سوق یابد. به‌هرحال استقبال از بورس را باید به فال نیک گرفت. اگر چنین نشده بود بدون شک قیمت خودرو و ارز به‌مراتب چیز دیگری بود. هنر سیاست‌گذاران آن است که پول واردشده را به‌سوی بازار اولیه هدایت کنند. اگر این اتفاق بیفتد بدون شک در رشد و توسعه اقتصادی کشور موثر خواهد بود.

ارزش‌گذاری دستوری سهام شرکت‌های بورسی واقعیت دارد؟ نایب‌رئیس پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ این سوال گفت: «ارزش‌گذاری دستوری با واقعیات بورس سازگاری ندارد. خریدوفروش توسط مردم انجام می‌شود. امروز دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر سهامدار شرکتی مثل شستا هستند. بورس هم تابع نظام عرضه و تقاضا است و ارزش‌گذاری دستوری در مکانیزم بورس، غیرقابل تعریف است. البته چند نکته مهم وجود دارد که باید به آنها توجه داشت. بعضی از سهام به شرکت‌های کوچک مربوط می‌شوند. سهام بعضی از این شرکت‌ها گاه تا ۱۰ برابر ارزش آنها خریدوفروش می‌شود. هرچند ارزش سهام بعضی شرکت‌های ارزشمند بازهم امکان افزایش دارد. این روزها بسیار صحبت از حباب قیمت در بورس است. این در حالی است که هنگام افزایش بی‌رویه قیمت مسکن، با اینکه از نیازهای اولیه همگان است، کسی از حباب نمی­گوید و کسی امیدوار یا نگران از ترکیدن حباب نیست. گو اینکه افزایش قیمت شدید برای مسکن را همگی پذیرفتیم ولی در بخش دیگری از اقتصاد، دوباره برحسب عادت، موضوع حباب و ترکیدن حباب مدام تکرار می‌شود. در بازار مسکن ، نسبت قیمت به سود حداقل بین ۲۰ تا ۲۵ است و ریسک نقدینگی در آن وجود دارد و برای ورود منابع زیادی باید سرمایه­گذاری کرد، درحالی‌که در بورس به علت پایین بودن این ریسک­ها، جزئی از صرف ریسک را باید پذیرفت. وجود چنین آربیتراژی در دو بخش اقتصاد به عادات سنتی سرمایه­‌گذاری باز می‌گردد.

وی در ادامه گفت: «صعود شاخص سهام به تنهایی نمی‌تواند مبنای دقیقی برای تحلیل این بازار باشد و به توده‌واری منجر می‌شود. اگر کلی سخن بگوییم و مثلاً بگوییم که بازار سهام حباب دارد، مردم ممکن است سهام ارزنده خود را هم بفروشند. برای تحلیل دقیق‌تر و بهتر باید وارد اجزا و بخش‌های مختلف این بازار شد. باید دانست که بورس برخلاف بعضی بازارهای دیگر به‌شدت متنوع است. سهام صنایع مختلف و درمجموع بیش از ۴۰۰ نوع شرکت موجود در بورس‌های اوراق بهادار. هر کدام از این صنایع وضعیت و شرایط خاص خود را دارند و نمی‌توان به صورت کلی درباره همه آنها قضاوت کرد. به‌جای تمرکز روی شاخص بهتر است به جامعه و سرمایه‌گذاران درباره نوع سهامی که می‌خرند آگاهی داد. سرمایه‌گذار باید مطلع باشد و بداند چه چیزی را خریداری می‌کند. برای این موضوع، استفاده از داده­های «شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی» و همچنین «شرکت‌های مشاور سرمایه‌­گذاری» پیشنهاد می‌شود. از طرف دیگر خریدوفروش مستقیم سهام توسط عموم مردم، ریسک زیادی دارد چون وضعیت سهام شرکت‌ها و متغیرهای اقتصادی تغییر می‌کند. سرمایه‌گذار باید به‌صورت روزانه از تغییر و تحولات بازار سهام مطلع باشد. در این شرایط بهتر است که مردم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری عمل کنند.

سعیدی در ادامه افزود: «درحال‌حاضر موضوع نگران‌کننده، سرعت افزایش شتابان قیمت سهام در بورس است. اعداد باید یک‌جا متوقف شوند تا وضعیت متعادل باشد. از طرف دیگر سازمان بورس باید صندوق‌های سرمایه‌گذاری را توسعه دهد و عرضه و پذیرش انواع اوراق بدهی را تسهیل کند که البته این اتفاق تاحدی افتاده است. فهرست بلندبالایی از شرکت‌های بسیار خوب و معتبر وجود دارد که در صف پذیرش و عرضه هستند و به‌تدریج عرضه خواهند شد. همه باید کمک کنیم که بورس چند ماه در همین حالت باقی بماند. در این صورت به نظر می‌رسد که شاهد به تعادل رسیدن بازار بورس ظرف یکی دو ماه آینده خواهیم بود و در این تعادل جدید و نظم جدید، برکات اقتصادی و اجتماعی فراوانی نصیب کشور عزیزمان انشا الله خواهد شد.