افزایش ۷۴۰ میلیونی ذخایر نفت کشور

یک کارشناس نفتی با تشریح اهمیت انجام مطالعات زودهنگام در میادین نفت و گاز، انجام این امر با هزینه میلیاردی در شرکت نفت فلات قاره در شرایط فعلی را بیهوده توصیف کرد.

یک مقام مسئول که خواست نامش در مصاحبه ذکر نشود، با اشاره به اینکه هر میدان نفتی - گازی دارای یک چرخه عمر مشخص از زمان کشف تا زمان ترک است، گفت: مطالعات روی میدان کشف شده پس از اثبات وجود هیدروکربن در میدان آغاز می‌شود و در طول حیات میدان که موجودی پویا است، ادامه دارد.

هدف از مطالعات مخزن، شناخت بهتر از ویژگی‌های سنگ و سیال، رفتار دینامیکی و همچنین چالش‌های تولیدی از میدان است. این فرآیند (مطالعات مستمر میدان) با افزایش اطلاعات به‌دست آمده از بخش‌های مختلف نظیر ژئوفیزیک یا حفر چاه‌های جدید تحدیدی و توسعه‌ای و اطلاعات به‌دست آمده از چاه‌ها، به مرور طی افزایش عمر میادین کامل‌تر می‌شود.

وی ادامه داد: یکی از نتایج به‌دست آمده از مطالعات میادین، تخمین میزان نفت درجا و میزان نفت قابل استحصال است، اما هدف غایی از این مطالعات، تخمین نفت درجا و میزان قابل استحصال نیست، بلکه مهم‌ترین هدف، چگونگی نگهداشت تولید در سقف فعلی یا افزایش تولید از میدان به شکل صیانتی است. در حقیقت سناریوهای تولیدی که در انتهای فاز مطالعه و بررسی پویایی میادین پیشنهاد می‌شود، هدفش جلوگیری از روند افت تولید خارج از برنامه یا افزایش تولید از سقف تولید فعلی به میزانی بالاتر، از طریق روش‌های اقتصادی در دسترس است.

افزایش ۷۴۰ میلیونی ذخایر نفت

به گفته این مقام مسئول، طبق اطلاعات به‌دست آمده، به تازگی در شرکت نفت فلات قاره ایران خبرهایی مبنی بر انجام مطالعات زودهنگام و تأثیر آنها بر افزایش ذخایر هیدروکربنی شنیده شده که سر خط اخبار برخی رسانه‌ها قرار گرفته است. بر اساس اعلام مسئولان شرکت نفت فلات قاره، ذخایر نفت درجای میادین منتخب این شرکت بیش از ۷۴۰ میلیون بشکه افزایش یافته است.

این کارشناس ارشد مطالعات مخازن هیدروکربوری افزود: در این زمینه توجه به چند نکته ضروری است؛ نخستین نکته در خصوص این مطالعات زودهنگام آن است که این مطالعات همزمان با مطالعات جامع مدلی ۷ میدان فلات قاره ایران از جمله میادین ابوذر، نوروز، هندیجان و بهرگانسر انجام شده است و همانطور که پیش از این اشاره شد یکی از نتایج فرعی هر مطالعه میدانی (چه زودهنگام و چه مطالعه جامع) تخمین حجم نفت درجا و نفت قابل استحصال است که با پایان یافتن این مطالعات جامع در شهریور سال ۱۴۰۰ به طور احتمالی نتایجی مشابه با دستاوردهای اعلامی مطالعات زودهنگام اعلام می‌شود و به نظر می‌رسد اعلام ذخایر نفت درجا و قابل استحصال تا پیش از پایان مطالعه جامع میادین، بیشتر مصرف تبلیغاتی دارد تا نتایج ملموس فنی و اقتصادی!

وی افزود: از حیث قابل اتکا بودن این مطالعات باید گفت، چون مطالعه جامع میادین پایان نیافته به هیچ وجه نمی‌تواند به عنوان مبنایی جهت ثبت در آمار ذخایر مخازن قرار گیرد، زیرا از طرفی امکان تغییر احجام ذخایر نفت درجا و قابل استحصال تا پایان مطالعه جامع وجود دارد و از سویی دیگر براساس قوانین و رویه‌های پیشین شرکت ملی نفت ایران، نتایج مطالعه جامعی مورد پذیرش قرار می‌گیرد که تاییدیه شورای‌عالی مخازن شرکت ملی نفت ایران را داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه با توجه به مطالب مطرح شده، واضح است که هزینه‌های میلیاردی که برای انجام مطالعات زودهنگام (موازی با روال جاری مطالعات جامع) انجام شده است از اساس بیهوده بوده و نتیجه مشخصی را عاید شرکت ملی نفت ایران نمی‌کند، تصریح کرد: نکته دیگر استفاده از روش‌های تخمین احجام درجای نفت و میزان قابل استحصال است که با اندکی تغییرات در سطح سیالات مخزن (آب / نفت / گاز) یا حجم اشباع آب در مخازن می‌تواند به اندازه خیلی زیاد (چند صد میلیون بشکه) تغییر کند و لزوماً در مطالعات بعدی که با اطلاعات جدیدتری که از میادین به‌دست می‌آید می‌تواند کم یا زیاد شود و این موضوع و تغییرات تخمینی به خودی خود هیچ وقت نمی‌تواند مبنایی جهت افزایش کارایی شرکت‌های تولیدی قرار گیرد.

چه زمان برای مطالعات زودهنگام مناسب است؟

این کارشناس ارشد مطالعات مخازن هیدروکربوری توضیح داد: تنها زمانی می‌توان عملکرد یک شرکت تولیدی را شاخص ارزیابی کرد که بتواند سقف تولیدی (PGR) خود را حفظ کرده یا میزان تولید قبلی (رقم تولید پیش از اعمال تحریم‌های جدید) خود را به رقم جدیدی افزایش دهد.

به گفته وی، در زمینه کاربرد مطالعات زودهنگام می‌توان گفت جایگاه استفاده از این مطالعات هنگامی است که دکل آماده‌ای جهت حفاری چاه‌های جدید در میدان مورد مطالعه در نظر گرفتیم و اهداف حفاری به نوعی با عدم قطعیت‌های زیاد جهت حفاری مواجه است و با مطالعات زودهنگام جدید بخواهیم از میزان عدم قطعیت‌ها کم کرده و از ضررهای هنگفت جلوگیری کنیم یا آن که چالش به‌خصوصی در تولید از میدان مطرح باشد و با مطالعات زودهنگام بخواهیم چالش مذکور را برطرف کنیم؛ این در حالی است که در ۳ میدان از ۴ میدان شرکت نفت فلات قاره (نوروز و بهرگانسر و هندیجان) دکل فعال حفاری جهت حفر چاه‌های تولیدی جدید وجود ندارد.

وی تصریح کرد: متأسفانه این رویه ناصواب تبلیغاتی با فشار وزارت نفت در سایر شرکت‌های تولیدی زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران نیز با شدت پیگیری می‌شود تا به عنوان دستاوردهای خاص وزارت نفت زنگنه در بخش بالادست به خورد افکار عمومی داده شود.