قطع برق باعث بحران اقتصادی خواهد شد؟

شدت یافتن قطع برق در کشور، اذهان عمومی را به سوی تکرار خاطره مهیب برنامه قطع هفتگی برق در دهه شصت برده است. بسیاری از صنایع خرد و همچین صنایع مادرتخصصی، دچار نوسان شده‌اند و میزان تولید محصولات کشور در حوزه‌های مختلف با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. گسترش نیوز در گفت‌وگو با علی سعدوندی استاد دانشگاه و اقتصاددان، درباره چرایی بروز این مشکلات و تبعات آن به گفت‌وگو پرداخته است که مشروح آن را در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

شبکه مستهلک یا عدم سرمایه‌گذاری جدید/ مشکل کجاست؟

این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسشی پیرامون چرایی بروز این حجم از قطعی‌های گسترده برق در کشور و تبعات این اتفاق بر روی معیشت مردم اظهار داشت: شبکه انتقال انرژی در کشور اعم از نفت و گاز و همچنین برق، بسیار فرسوده و مستهلک است و در بسیاری از نقاط هر لحظه بیم بروز آتش‌سوزی یا حادثه‌ای دیگر از ناحیه این شبکه‌های مستهلک وجود دارد. با این حال، یک دلیل اساسی برای همه این مشکلات وجود دارد که استهلاک و فرسودگی شبکه نیز در ذیل آن گنجانده می‌شود. دولت توانایی ایجاد مزیت نسبی کارآمد در حوزه اقتصاد انرژی کشور را به رغم وجود منابع فراوان سوخت فسیلی و همچنین زمینه مستعد تولید برق تجدیدپذیر از طریق انرژی بادی، خورشیدی، هیدروالکتریک، امواج، جزرومد و زمین گرمایی (ژئوترمال) و سایر اشکال آن وجود دارد اما با سیاستگذاری‌های غلط دولتی، هیچ گونه صرفه اقتصادی برای تولید برق در کشور وجود ندارد. به این معنا که به علت پایین بودن قیمت خرید برق از بخش خصوصی توسط دولت، رغبتی به سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه فسیلی یا تجدیدپذیر وجود ندارد و این در شرایطی است که به پیشرفت تکنولوژی‌های مورد مصرف مردم، نیاز به برق بیش از گذشته نمود پیدا می‌کند. به این معنا که در شرایط فعلی عرضه برق با تقاضای آن همخوانی ندارد.

دولت، عامل اصلی بروز بحران برق است!

علی سعدوندی در ادامه با بیان این که تمام این مشکل از ناحیه دولت ایجاد شده است، خاطرنشان ساخت: ببینید وقتی که انحصار تولید و شبکه توزیع و انتقال انرژی را در اختیار دولت می‌گذاریم باید انتظار قطع برق در تابستان و قطع گاز در زمستان را داشته باشیم. دولت در شرایط فعلی با چند کشور از همسایگان قرارداد صادرات برق امضا کرده است و حتی به رغم این که به دلیل تحریم، بدهی بالغ بر چند میلیارد دلار این همسایگان به ایران پرداخت نمی‌شود، دولت ترجیح می‌دهد که این برق همچنان به رغم صادرات غیر اقتصادی اش، به مسیر عراق و ارمنستان و پاکستان برود. از سوی دیگر بخش عمده‌ای فرسودگی شبکه انتقال که وضعیت کشور را به این روز انداخته است، توانایی توزیع مناسب بار با فشار زیاد در ساعات گرم را ندارد و دولت ترجیح می‌دهد تا نیروگاه‌های زودبازده گازی بسازد تا این که بخواهد این شبکه را اصلاح و نوسازی کند. درباره ماینینگ هم اغراق زیادی در فضای مجازی صورت می‌پذیرد هرچند آن گونه از قراین بر می‌آید مصرف برق فارم‌های استخراج رمزارزها و به طور مشخص بیت‌کوین، تا پنج هزار مگاوات نیز افزایش یافته است اما دولت به جای این که تعرفه فروش برق را واقعی کند، برای تولید بیت‌کوین مانع‌تراشی می‌کند و باعث زیرزمینی شدن تولید آن می‌شود که فشار بسیار سنگین‌تری بر شبکه برق کشور وارد می‌کند.

قطع برق چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد داشت؟

این اقتصاددان در پایان یادآور شد: بروز بحران برق باعث تلفات اقتصادی بسیار بالایی خواهد شد. به طور قطع مرغداری‌ها در این وضعیت با تلف شدن جوجه‌های خود مواجه خواهند شد که بر قیمت مرغ در کشور بیش از گذشته افزایش پیدا کند. همچنین برای واکسن وارد شده جهت واکسیناسیون نیز تاثیر خواهد گذاشت و شرایط نگهداری واکسن دچار مشکلات عدیده خواهد شد و حتی ممکن است با اتلاف واکسن‌ها، موج جدیدی از کرونا کشور را فرا بگیرد. در شرایط فعلی که به علت کاهش دو برابری میزان بارندگی نسبت به سال گذشته، کشاورزان زودتر از قبل پمپ‌های آب خود را روشن کرده‌اند، قطع برق می‌تواند تولید محصولات کشاورزی در کشور را آن در این شرایط تحریم، بسیار وخیم‌تر کند. بسیاری از واحدهای تولیدی در این شرایط دچار مشکلات خواهند شد. مردم هم به علت انباشت ناکارآمدی ساختاری در سالیان اخیر، دیگر حوصله تحمل این وضعیت را ندارند و دولت باید در اسرع وقت فکری به حال بحران برق کند وگرنه این بحران به تمامی بخش‌های اقتصادی کشور تسری خواهد یافت.