ادامه بحران کمبود گاز در اروپا

به گزارش فایننشال تایمز، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه در ماه جاری عامل افزایش بی‌سابقه قیمت‌های گاز را شرکت‌های اروپایی دانست که پیش از زمستان گاز کافی به انبارهای زیرزمینی خود پمپاژ نکرده‌اند و در سخنان خود بار دیگر محدودیت‌های عرضه گاز به اروپا را رد کرد.

در حالی که سطح ذخیره سازی گاز اروپا پایین است اما تجزیه و تحلیل داده‌های صنعت گاز اروپا هم نشان می‌دهد که بیشترین کمبودها در سایت‌هایی است که تحت کنترل و یا متعلق به گازپروم شرکت انحصاری گاز روسیه هستند. مساله‌ای که منتقدان می‌گویند به شکلی فزاینده با تلاش برای محدود کردن منابع انرژی اروپا مرتبط است.

دومنیکانتونیو دی جورجیو استاد کمکی امور مالی در دانشگاه میلان که داده‌های زیرساختی گاز اروپا GIE را تجزیه و تحلیل کرده است، گفت: کسری‌های بزرگ در جایی است که تاسیسات گازپروم در آنجا قرار دارند.

با این وجود پوتین و گازپروم بارها تکرار کرده‌اند که تمام قراردادهای بلندمدت خود را با مشتریان تامین کرده‌اند.

داده‌های GIE نشان می‌دهد در کشورهایی که گازپروم مالک تاسیسات ذخیره سازی نیست مانند فرانسه و ایتالیا، سطح گاز ذخیره سازی شده برای این زمان از سال به سطح تقریبا نرمال رسیده است.

به استثنای سایت‌های تحت کنترل گازپروم، ذخیره سازی گاز اروپا فقط در محدوده میانگین پنج ساله قرار دارد که صنعت گاز به عنوان موقعیتی با عرضه نسبتا راحت آن را تعریف می‌کند. با این حال، تاسیسات تحت کنترل گازپروم را در نظر بگیرید که سطح کلی آن در اروپا در حال حاضر ۷۵ درصد است که در مقایسه با ۸۵ تا ۹۵ درصد پنج سال گذشته پایین‌تر است.

گازپروم تقریبا بر یک سوم از کل ذخایر گاز آلمان، اتریش و هلند نفوذ دارد.

بر اساس داده‌های زیرساخت گاز اروپا، تاسیسات ذخیره سازی گاز طبیعی Rehden متعلق به گازپروم در آلمان، که تقریبا یک پنجم ظرفیت ذخیره سازی این کشور را تشکیل می‌دهد، کمتر از ده درصد ظرفیت آن پر شده و آخرین بار در اکتبر ۲۰۱۹ ظرفیت آن کامل بوده است.

تاسیسات هایداچ در اتریش که توسط گازپروم و یکی از بزرگترین انبارهای زیرزمینی در اروپای مرکزی اداره می‌شود، تنها ۲۰ درصد ظرفیت آن پر است.

ولادیمیر پوتین دیروز چهارشنبه ۲۷ اکتبر خبر داد به گازپروم اعلام کرده که پس از تکمیل ظرفیت ذخیره سازی داخلی تا ۸ نوامبر، گاز بیشتری به انبارهای خود در آلمان و اتریش پمپ کند. این در حالی است که او پیشتر شرکت‌های گاز اروپایی را مقصر عدم پمپاژ کافی به انبارهای زیرزمینی پیش از فصل زمستان خوانده و محدودیت مسکو برای عرضه گاز به اروپا را رد کرده بود.

بر این اساس پوتین به الکسی میلر مدیر اجرایی شرکت گازپروم گفته است که مطمئنا باید وضعیت مطلوبی در بازار انرژی اروپا ایجاد کند یا حداقل تلاش کند که وضعیت را نسبت به شرایط فعلی مطلوب‌تر کند.

به گفته برخی از دیپلمات‌ها، این اظهارات پوتین پس از آن انجام شده است که آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان هفته گذشته به رهبران اتحادیه اروپا گفته بود که روسیه متعهد به افزایش ذخایر گاز طبیعی خود در این کشور شده است.

صنعت گاز عمیقا بر این مساله معطوف است که آیا روسیه از تامین عرضه خود به اروپا جلوگیری کرده است یا خیر؟ این مساله‌ای است که روسیه در این باره متهم شده که برای راه‌اندازی سریع خط لوله جنجالی نورد استریم ۲ که اوکراین را دور می‌زند و مستقیما از دریای بالتیک عبور می‌کند تا به آلمان برسد، به انجام آن اقدام کرده است.

بسیاری از تحلیل‌گران در اواخر تابستان استدلال کردند که تولید روسیه به حداکثر میزان خود رسیده آن هم در حالی که مجبور است پس از زمستان طولانی سال گذشته بخش بزرگی از منابع خود را برای پر کردن انبارهای داخلی هدایت کند. اما هفته گذشته گازپروم از رزرو ظرفیت اضافی خط لوله که به این کشور اجازه می‌دهد در ماه آینده عرضه خود را به اروپا افزایش دهد در زمانی که تلاش‌های روسیه برای پر کردن انبارهای داخلی باید تکمیل شد، خودداری کرد.

کونیت کازوکوغلو از شرکت مشاوره فکتس گلوبال انرژی Facts Global Energy گفت: اگر ماه گذشته از من سوال می‌کردید به قطع پاسخ می‌دادم که روسیه پر کردن انبارهای خود را در اولویت قرار داده است. اما انبارهای آنها در حال حاضر پر است و از نظر ساختاری به نظر می‌رسد هیچ چیز مانع از تامین گاز بیشتر آنها به اروپا نمی‌شود اما همچنان این اتفاق نمی‌افتد.

سباستین بلشک رییس اینس INES که یک نهاد تجاری آلمانی برای بخش ذخیره سازی گاز است، گفت: در حالی که ذخیره سازی اروپا به دلیل زمستان طولانی پیش رو منتفی است، دشوار است که بگوییم چرا تاسیسات متعلق به گازپروم هنوز هم پر نشده است.

پوتین علنا تایید نورد استریم ۲ را با در دسترس بودن افزایش عرضه مرتبط دانسته و هفته گذشته اعلام کرد که گازپروم می‌تواند یک روز پس از تایید این خط لوله توسط رگولاتورهای آلمانی، جریان گاز را تا ۱۷.۵ میلیارد متر مکعب افزایش دهد.

اپراتور نورد استریم ۲ هم هفته گذشته اعلام کرد این خط لوله برای آماده شدن شروع عملیات از گاز پر شده و این بدان معناست که روسیه گاز کافی در اختیار دارد.

نه پوتین و نه میلر این موضوع را روشن نکرده‌اند که گازی که برای ذخیره سازی در اروپا پمپاژ می‌شود از حجم عرضه اضافی تامین می‌شود، و این مساله بیانگر آن است که روسیه موضع خود را در مورد تصویب نورد استریم ۲ همچنان تغییر نداده است.

قراردادهای آتی گاز مرتبط با TTF هلند که قیمت عمده‌فروشی گاز اروپا را تعیین می‌کند، به دلیل اظهارات جدید پوتین تنها ۴.۵ درصد کاهش یافته که نشان دهنده آن است که بازار معتقد به عدم تعهد روسیه به عرضه گاز بیشتر است.

کاترینا فیلیپنکو تحلیل‌گر اصلی تحقیقات گاز اروپایی در وود مکنزی در این باره عنوان کرد: اوایل پاییز، تراز گاز داخلی فشرده روسیه می‌توانست دلیلی باشد که جریانات گاز به اروپا با توجه به قیمت‌های بالا اندک بوده باشد. اما اکنون ما معتقدیم که دسترسی به گاز افزایش یافته است... گازپروم ممکن است آماده عرضه گاز بیشتر باشد اما این موضوع منوط به دریافت چراغ سبز برای نورد استریم ۲ است.

وزارت اقتصاد آلمان روز سه شنبه اعلام کرد به این نتیجه رسیده است اجازه به خطوط لوله جدید برای شروع گازرسانی به اروپا، امنیت انرژی آلمان یا اتحادیه اروپا را به خطر نمی‌اندازد. تحلیل این وزارتخانه می‌تواند در شرایط کنونی  راه را برای دریافت گواهینامه نورد استریم ۲ توسط آژانس شبکه فدرال آلمان هموار کند.

سیاستمداران اروپای غربی در مقایسه با همتایان خود در اروپای شرقی کندتر انگشت اتهام خود را به سمت روسیه نشانه می‌گیرند. با این وجود در دو هفته گذشته این جریان هم اندکی با تغییراتی مواجه شده است.

آنالنا بائربوک رییس مشترک حزب سبز آلمان که در حال ورود به مذاکرات ائتلافی است، هفته گذشته گفت: اروپا نباید تسلیم باج گیری روسیه در مورد تصویب نورد استریم ۲ شود و به نظر من افزایش قیمت‌ها مساله‌ای عمدی بوده است.