آتش جنگ تجاری چین و آمریکا دامن گیر ایران

دعوای تجاری چین و ایالات متحده آمریکا سالهای متمادی است که رنگ و لعاب بیشتری به خود گرفته و به خصوص از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ به بعد؛ شاخ و شانه کشیدن‌ها بیشتر و بیشتر شده است.

اکنون با روی کار آمدن بایدن، اگرچه بسیاری از تحلیلگران در فضای بین‌المللی بر این باورند که سیاست‌ های سختگیرانه ترامپ تعدیل شده و عقلانیت مجدد به تصمیمات تجاری و سیاسی آمریکا بازگشته است؛ اما هنوز هم برخی بر این باورند که سیاستهای سیاسی و تجاری بایدن هم، همان گرگی است که ترامپ با آن دنیا را وحشت‌زده کرده بود و فقط بایدن، لباس میش بر تن آن پوشانده است.

در این میان چنگ و دندان کشیدن‌های آمریکا برای چین در عرصه روابط تجاری همچنان وجود دارد و با توجه به روابط استراتژیکی که ایران با چین در عرصه‌های گوناگون دارد؛ تحلیلگران بر این باورند که روند تحول در روابط تجاری و سیاسی چین و ایالات متحده آمریکا، تاثیرات مستقیمی هم بر روابط ایران و چین به جای خواهد گذاشت که پایش آن از سوی دولت برای ادامه مسیر و سیاستگذاری دولت و بخش خصوصی امری حائز اهمیت به شمار می رود.

در واقع کنش های جدید چین به ویژه کاهش خرید نفت از ایران می تواند امتیازی از سوی چین به دولت بایدن با هدف کاستن از فشارها و تنش های تجاری بر کشورش صورت گرفته و احتمالا در پرونده ایران، امتیازاتی به بایدن داده شده است تا به صورتی تاکتیکی اقدامات تنبیهی آمریکا علیه چین را کاهش دهد.

بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تهیه کرده، به این نکته تاکید شده است که سخنرانی نماینده تجاری ایالات متحده نشان از تداوم رویکرد ترامپ در قبال چین دارد و حتی ایالات متحده آمریکا ممکن است قانون ۳۰۱ را در مورد چین اجرایی نماید که بر اساس آن، به دولت بایدن اختیار اعمال محدودیت های تجاری با چین فراتر از قواعد سازمان جهانی تجارت را می دهد؛ هر چند هنوز هم برخی در مورد شکل گیری مدلی از همکاری هدفمند با متحدین در مورد مقابله هماهنگ با چین تردید دارند.

از منظر دولت بایدن، سازمان تجارت جهانی نمی تواند چالش های کلیدی ناشی از تجارت غیرآزاد و نامنصفانه چین را حل کند؛ بنابراین ایالات متحده آمریکا به سازمان جهانی تجارت برای حل اختلافات توجهی نخواهد کرد.

از سوی دیگر، بررسی یارانه های صنعتی و مازاد ظرفیت برخی صنایع چین که دولت ترامپ آنها را بررسی نکرده بود، از سوی دولت بایدن مورد توجه و تحقیق و تفحص قرار گرفته و کارشناسان را به این باور رسانده است که به تناسب نتایجی که حاصل خواهد شد، اقدامات محدود کننده ای در مورد چین در پیش گرفته خواهد شد.

اینجا است که تحلیلگران معتقدند که چین راه مذاکرات تجاری با آمریکا را باز گذاشته است و به همین دلیل، از آنجا که موضوع ایران برای این کشور بسیار حائز اهمیت است، یکی از شروط ثمربخشی مذاکرات را کاهش حمایت چین از ایران ذکر کرده است؛ به همین دلیل روند کاهش خرید نفت ایران از سوی چین طی ماههای گذشته تجربه شده است.

نکته حائز اهمیت آن است که روند تحول در روابط اقتصادی و سیاسی چین و ایالات متحده آمریکا از کلیدی ترین متغیرهای شکل دهنده به فرایندهای اقتصاد سیاسی و تجارت جهانی است؛ به همین دلیل بایدن از زمان روی کار آمدن خود دستور داده تا سیاست های تجاری این کشور در قبال چین مورد بازبینی قرار گیرد.

در این میان برخی مقامات ارشد ایالات متحده آمریکا در سخنرانی های اخیری که داشته‌اند بر این نکات تاکید کرده اند که از نوعی تغییر پارادایمی در سیاست های تجاری ایالات متحده آمریکا در قبال چین پیروی خواهند کرد و این شروع چالشی بزرگ است.

حالا باید دید که چین در مقابل آنچه که آمریکا از او به عنوان کاهش روابط تجاری و اقتصادی با ایران درخواست کرده، چقدر مقاومت خواهد کرد و آیا دعواهای تجاری چین و ایالات متحده آمریکا به عقب نشینی چین در قبال تجارت و خرید نفت از ایران منتهی خواهد شد؟