فاجعه قطع انتقال گاز روسیه به اروپا در راه است

نشریه سینکو دیاس اسپانیا در گزارشی با این عنوان که "اگر روسیه تصیم بگیرد گاز طبیعی به اروپا را قطع کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ " نوشت: روسیه، تامین‌کننده ۳۳ درصد گاز اتحادیه اروپا، پس از آغاز حمله نظامی به اوکراین، بازارهای انرژی  را در حالت آمده‌باش قرار داده است. قیمت آتی گاز در بازار هلند که معیار منطقه است، روز پنج شنبه تحت تاثیر نگرانی‌ها از کاهش عرضه توسط کرملین، شاهد افزایش ۶۰ درصدی بود. این در حالی است که مسکو در تلاش برای رفع نگرانی‌ها از ادامه جریان عرضه طبق روال عادی خبر داد.

روسیه در عین حال هشدار داد این وضعیت در صورتی که غرب این کشور را از سیستم سوئیفت حذف کند، تغییر خواهد کرد. با حذف روسیه از سوئیفت به عنوان شبکه‌ای که به کشورها امکان انجام مبادلات پولی بین‌المللی را می‌دهد، شرکت‌های روسی نمی‌توانند از خریداران خود، پرداختی دریافت کنند. این تهدید متاثر از ذخایر پایین اروپا و افزایش شدید قیمت‌هایی است که می‌تواند بر تولید انرژی تاثیر بگذارد و باعث خاموشی‌های احتمالی در قاره سبز شود.

نفوذ کرملین در حوزه انرژی در برخی از کشورهای اروپایی بیش از سایرین است. براساس داده‌های یورواستات، در آلمان، واردات از روسیه بین ۶۰ تا ۶۵ درصد از مجموع گاز مصرفی را تشکیل می‌دهد، در حالی که این رقم در ایتالیا، ۴۰ درصد است. اسپانیا و فرانسه در وضعیت متفاوتی قرار دارند و این دو کشور اگر چه در برابر افزایش قیمت در بازار انرژی آسیب‌پذیر هستند اما واردات از مغرب، تا حدودی از آن‌ها محافظت می‌کند. فرانسه تنها غول اروپایی است که به لطف انرژی هسته‌ای با ۴۴.۴ درصد در رده پایین ترین کشورهای وابسته قرار دارد.

به این ترتیب، کاهش فرضی عرضه به طور ناهمگونی بر هر یک از کشورهای قاره سبز تاثیرگذار است. در کشورهای کمتر وابسته، انتظار می‌رود که کمبود عرضه گاز منجر به افزایش قیمت برق، هزینه گرمایش و محصولات وابسته به گاز طبیعی شود. این در حالی است که استفاده بیشتر از ذخایر و واردات از سایر کشورها به منظور جلوگیری از فروپاشی سیستم‌های خود و ممانعت از خاموشی‌ها، از اقدامات کشورهای وابسته به گاز روسیه باشد.

جایگزین‌ها

اروپا گزینه‌های جایگزینی برای گاز روسیه و کاهش تاثیرات توقف عرضه در نظر دارد. به عنوان مثال، آلمان می‌تواند از طریق خطوط لوله گاز از نروژ، هلند یا انگلیس، گاز مورد نیاز خود را تامین کند. هر چند مشخص نیست که دسترسی به این خطوط تا چه حد کافی خواهد بود، چرا که نروژ به عنوان دومین تامین‌کننده بزرگ اروپا، در حال حاضر با حداکثر ظرفیت خود در حال عرضه است.

از طرفی، اروپای جنوب‌شرقی می‌تواند گاز جمهوری آذربایجان را از طریق خط لوله ترانس‌آدریاتیک و خط لوله ترانس‌آناتولی دریافت کند. اگر این امر مورد مذاکره قرار گیرد، توانایی توزیع واردات میان همسایگان از طریق اتصالات موجود را فراهم می‌کند.

واردات گاز طبیعی از ایالات متحده، استرالیا، نیجریه یا قطر جایگزین دیگری است. در واقع، ورود محموله‌های تانکر متان، قیمت گاز را بین ۲۱ دسامبر تا ۲۱ ژانویه (۳۰ آذر تا یکم بهمن ماه)، ۵۶ درصد کاهش داد. 

از طرفی، اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا هفته گذشته به کشورهایی مانند ژاپن اشاره کرد که "آمادگی خود برای افزایش و یا مبادله قراردادها به نفع اتحادیه اروپا را نشان داده‌اند". به این ترتیب، در صورت محدود شدن عرضه گاز توسط روسیه، سایر تامین‌کنندگان می‌توانند محموله‌های خریداری شده خود را به سمت اتحادیه هدایت کنند. این امر از جمله اقداماتی است که در صورت اختلال در شبکه عرضه، "ضروری" خواهد بود.

در پایان این گزارش آمده است: با این حال، مشخص نیست که آیا این تامین کنندگان قادر به جایگزینی کامل عرضه روسیه خواهند بود یا خیر. حتی اگر از ذخایر استراتژیک استفاده شود، مشخص نیست که آیا اروپا می‌تواند تقاضای گاز خود را در کوتاه مدت پوشش دهد و یا اینکه این کاهش شدید ذخایر، چگونه بر امنیت انرژی منطقه برای سه ماهه آینده تأثیر می‌گذارد.