تغییرات عجیب قیمت بنزین در نیم قرن اخیر

هم اکنون قیمت بنزین در ایران کمتر از ۱۰ سنت (۳ هزار تومان) است که همین مساله منجر به افزایش انگیزه قاچاق سوخت و بنزین در کشور می‌شود و تفاوت این نرخ‌ها به عنوان یارانه سوخت موسوم به «یارانه سیاه» شناخته می‌شود.

پاکستان در مرزهای مختلف، بالاترین قیمت بنزین در همسایگی ایران را دارد که معادل ۱.۸۴ سنت (حدود ۵۹ هزار تومان) در هر لیتر است. پس از آن ارمنستان با هر لیتر ۵۳ هزار تومان، ترکیه با هر لیتر ۴۹ هزار تومان، افغانستان با هر لیتر ۳۷ هزار تومان و امارات با ۳۳ هزار تومان هستند. ارزان‌ترین قیمت بنزین در منطقه پس از ایران متعلق به کشور عربستان سعودی است که با نرخ هر لیتر حدود ۱۷ سنت (حدود ۵ هزار تومان) در این جایگاه قرار گرفته است و پس از آن کویت با هر لیتر بنزین حدود ۱۲ هزار تومان قرار دارد.

حتی قیمت ۵۶ سنتی (حدود ۱۸ هزار تومان) هر لیتر بنزین در عراق که همسایه غربی ایران محسوب می‌شود نیز انگیزه خوبی برای قاچاق بنزین دارد.

تغییرات عجیب قیمت بنزین در نیم قرن اخیر

در سال ۱۳۴۳ قیمت هر لیتر بنزین در آمریکا ۸ سنت بود و در ایران ۵ ریال. نرخ دلار نیز در آن سال ۷۶ ریال بوده است. در مهر ۱۴۰۱ قیمت هر لیتر بنزین در آمریکا به ۱.۰۵ دلار رسیده (۱۳ برابر)، نرخ دلار بیش از ۳۲۰ هزار ریال (۴۲۲۰ برابر) و قیمت رسمی بنزین به ۳۰ هزار ریال (۶ هزار برابر) شده است. یعنی معادل ریالی قیمت بنزین در آمریکا قریب به ۵۶ هزار برابر شده، حال آنکه قیمت ریالی آن در کشورمان فقط ۶ هزار برابر شده است. مساله‌ای که نشان می‌دهد یارانه بنزین تا کجا پرداخت می‌شده است.

طی یک محاسبه ساده سالانه قریب به ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه سیاه داده می‌شود که سرانه آن به سالی ۳۸ میلیون تومان می‌رسد. رقمی که اکنون بخشی از آن به صورت نامتوازن میان مصرف‌کنندگان توزیع می‌شود و بخشی به قاچاق‌چیان سوخت می‌رسد. بررسی‌های متعدد تایید می‌کند عمده این یارانه به جیب پرمصرف‌ها در دهک‌های ثروتمند جامعه می‌رود و کمترین نصیب را افراد ضعیف جامعه دارند.