آب نداریم اما شهرک می سازیم

موضوع ساخت ۴۰ شهر و شهرک جدید در کشور از سال گذشته مطرح شد. این برنامه به عنوان یکی از راهکارها در تامین مسکن در دستور کار شرکت عمران شهرهای جدید قرار گرفت. اولین قدم شناسایی زمین‌های قابل ساخت است که باید از سوی سازمان ملی زمین و مسکن شناسایی و به تایید شورای عالی معماری و شهرسازی برسد. اما به نظر می‌رسد منابع آبی تهران پاسخگوی بارگذاری جمعیت جدید نیست.

طبق آخرین اخبر در برخی استان‌ها مثل البرز، مکان‌یابی شهرهای اطراف تهران انجام و ۴۷ هزار و ۳۴۳ هکتار زمین برای احداث شهرک و بارگذاری شناسایی شده است. ساخت ۴ شهرک معادل ۱۷۱۵ هکتار زمین به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شده، ۸ شهرک در کارگروه‌ها در حال بررسی است و ۲ شهرک نیز مورد مخالفت قرار گرفته است.

اوایل مهرماه، علیرضا جعفری ـ مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید گفت که برای تهران سه شهر جدید خوارزمی، فردوس و اعتمادیه را داریم که طرح خوارزمی و فردوس آماده شده و در دستور کار شورای برنامه‌ریزی استان قرار گرفته است. انشاءالله بعد از تصویب برای شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال می‌شود و عملیات اجرایی آغاز خواهد شد.

صحبت از ساخت شهرک‌های جدید در حالی توسط مسئولان مطرح می‌شود که هم‌اکنون شهرهای پردیس، پرند، هشتگرد و ایوانکی در اطراف تهران قرار دارند و حتی تناسبی بین افق جمعیتی پردیس که از آب و هوای بهتری در مقایسه با سه شهر دیگر برخوردار است با منابع آبی آن وجود ندارد. گفته می‌شود پردیس برای حدود ۵۰ هزار نفر آب دارد در حالی که قرار است در آینده بیش از ۵۰۰ هزار نفر در آن‌جا ساکن شوند. در شهر جدید پرند نیز همین امسال بسیاری از مردم نسبت به قطعی مکرر آب گلایه داشتند.

تأمین و انتقال آب استان تهران از طریق دو سامانه شرق و غرب صورت می‌گیرد که سامانه شرق شامل سدهای لار، لتیان و ماملو و سامانه غرب شامل سدهای امیرکبیر و طالقان می‌شود اما به نظر می‌رسد مساله‌ی آب تهران به تدریج به یکی از چالش‌های پایتخت تبدیل شده است. این موضوع را به راحتی می‌توان از هشدارهای کم‌آبی در تابستان ۱۴۰۱ متوجه شد و سرانجام به سختی از مشکل کم‌آبی در فصل گرما گریختیم. عمده کارشناسان معتقدند  باید برنامه‌ای برای انتقال جمعیت از تهران داشته باشیم تا بتوانیم بخشی از فشاری آبی به پایتخت را کاهش دهیم. با این حال ظاهرا برنامه‌ریزی‌ها دارد برعکس طی می‌شود.

سیاست احداث شهرهای جدید و شهرک‌سازی از اواخر دهه ۶۰ مورد توجه قرار گرفت. سال ۱۳۶۸ شرکت عمران شهرهای جدید تاسیس شد. اما برنامه‌ها به دلایلی همچون نبود شغل، کمبود امکانات، کمبود منابع آبی و مشکل رفت و آمد شهرهای جدید با شهر مادر، آن‌طور که باید و شاید به اهداف خود نرسید. هدف اولیه آن بود که تا سال ۱۳۹۵ حدود شش میلیون نفر در شهرهای جدید ساکن ساکن شوند اما حالا در سال ۱۴۰۱ کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در ۲۱ شهر جدید زندگی می‌کنند.

جدا از بحث زیرساخت‌ها و امکانات، یکی از مهم‌ترین مسائل درخصوص احداث شهرک‌های جدید، جمعیت‌پذیری آن بر اساس استعدادهای ایجاد زیرساخت‌ها بخصوص موضوع تامین آب است. با توجه به سکونت ۱۷.۵ میلیون نفر در مجموعه شهری تهران و کرج، آیا بارگذاری مجدد جمعیت در این استان‌ها منطقی است؟

تورج کشاورز - کارشناس ارشد حوزه منابع آبی می‌گوید: عمده کلان‌شهرهایی مثل تهران، اصفهان و شیراز چندین سال است کهبا معضل تامین آب شرب موتاجه هستند اما با توجه به شرایط خشکسالی اخیر و رشد جمعیت این موضوع هر سال تشدید می شود، هرچند اولویت تامین منابع آب در ابتدا شرب، صنعت و بعد از آن کشاورزی است اما به دلیل رشد جمعیت، اضافه برداشت و خشکسالی منابع آبی پاسخگو نیست.