صفر تا صد اختلاف در میدان نفتی آرش / راهکار فوری حل مناقشه چیست؟

میدان نفتی - گازی آرش (الدورا) یکی از میادین مشترک میان ایران، با کشورهای کویت و عربستان است که در سال‌های اخیر به مکانی برای اختلاف میان ۳ کشور تبدیل شده است. مقامات کویتی جدیدا ادعاهایی درباره این میدان مهم نفتی-گازی داشته‌اند که مقامات ایرانی محکم پاسخ آن‌ها را داده‌اند.

اهمیت این میدان نفتی و گازی ( میدان آرش ) علاوه بر حضور لایه‌های نفتی و گازی، حفظ حاکمیت کشورمان بر آب‌های این منطقه و مناقشه مرزی است که طی ۱۰ سال اخیر توسط کشور کویت به‌وجود آمده است. بر اساس اطلاعات موجود و قوانین بین‌المللی مانند عمق آب و فاصله تا سرزمین خشکی، مرز دریایی در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی تعیین شده که همین مرز مورد قبول و تاکید ایران است.

بخش بزرگی از این میدان در ایران قرار دارد

بر اساس این مرز حدود ۴۰ درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد. سال‌ها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخایر درجا اقدام به حفر ۱ حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش) نمود که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است.

میدان مشترک گازی آرش در شمال خلیج‌فارس و در پیچیده‌ترین جغرافیای سیاسی دریایی جهان میان کشورهای ایران و کویت واقع شده است. بسیاری از کارشناسان بین‌الملل و همچنین کارشناسان حوزه انرژی بر این باور هستند که باتوجه به قرار گرفتن این میدان در منطقه بی‌طرف میان کشورهای ایران و عربستان و کویت، کشورها باید با درنظر گرفتن حسن همجواری، نسبت به استخراج از این میدان استخراج را انجام دهند و همچنین تلاش کنند تا اختلافات را کنار بگذارند.

برخی کشورها برای حل و فصل اختلافات خود به دادگاه بین‌المللی یا همان دادگاه لاهه رجوع می‌کنند لیکن به نظر می‌آید کشور ما به دلیل داشتن تاریخ و ریشه کهن در منطقه تمایل دارد دوستانه و با نگاهی برد-برد و با تشکیل کمسیون‌های مشترک فنی و کارشناسی موضوع را حل کند.

وجود ۲۸ میدان مشترک با سایر کشورها

حسن مرادی، کارشناس انرژی درباره میدان نفتی و گازی آرش و همچنین اختلافات در خصوص این میدان اظهار کرد: میدان نفتی و گازی آرش در نزدیکی میادین سروش و اباذر قرار گرفته است. میدان گازی آرش از میدان‌های گازی ایران است که در شمال خلیج‌فارس و در استان بوشهر قرار دارد. ایران، ۲۸ میدان مشترک دارد که یکی از آنها میدان نفتی-گازی آرش است که در جوار کشورهای همسایه قرار دارد.

مرادی گفت: این میدان در منطقه بی‌طرف کویت، عربستان و ایران واقع شده است. میدان نفتی-گازی آرش در سال ۱۹۶۷ کشف شد و تولید خود را از سال ۲۰۱۳ آغاز کرده است. از همان سال ۲۰۱۳، کشورهایی که این میدان را به طور مشترک در اختیار داشتند، آغاز به استخراج گاز کردند. ایران-عربستان و کویت، کشورهایی هستند که به جهت حسن همجواری، به صورت مشترک از این میدان سهم دارند و می‌توانند بحث استخراج را انجام دهند.

این کارشناس انرژی عنوان کرد: ذخیره دریایی این میدان، ۲۰ تریلیون فوت مکعب و ذخیره نفت خام درجا، ۳۱۰ میلیون بشکه است. یک شرکت نفتی ژاپنی در سال ۱۳۴۶ شمسی این میدان را کشف کرده است و متاسفانه باید گفت که عربستان و کویت یک قرار اکتشاف از میدان نفتی-گازی آرش بسته‌اند که درحال‌حاضر، ایران اعتراض کرده است. جمهوری اسلامی، در آن زمان شرکت بی‌چی ویس پترولیوم را مامور کرد تا این شرکت برای شناسایی و همچنین استخراج از این میدان اقداماتی را انجام دهد.

اختلافات میان ایران و کویت طول کشید

مرادی افزود: در ادامه این ماجرا، کویت هم شرکت رویال دات شل رو مامور کرد تا همین اقدامات را در این میدان نفتی-گازی انجام دهد. به همین دلیل اختلافات میدان این ۲ کشور بدون آنکه برطرف شود، بر قوت خود باقی ماند. همانطور که درحال‌حاضر مشاهده می‌کنید، این اختلافات خود را نشان داده است و به تازگی خبرهای بسیاری از این میدان مهم به گوش می‌رسد.

وی در پایان این گفتگو گفت: در سال ۲۰۱۱ جمهوری اسلامی ایران، اکتشافات خود را به صورت مجدد در این میدان آغاز کرد و یادداشت تفاهمی هم جدیدا برای توسعه میدان الدره در سال ۲۰۲۲ به صورت عملی تهیه است. البته لازم به ذکر است که ایران چنین یادداشت تفاهمی را قبول ندارد. اگرچه به نظر می‌رسد، مذاکرات در باره این میدان به شدت زمان گیر خواهد بود. باید در فضا و همچنین شرایط حسن همجواری، این ۳ کشور ( ایران-عربستان-کویت ) تلاش کنند تا بتوانند سهمی از این میدان داشته باشند و باوجود حسن همجواری بتوانند اختلافاتی که در میانشان وجود دارد کنار بگذارند.