بانک مرکزی ترمز تزریق نقدینگی را می‌کشد؟

در هفدهمین روز زمستان معاملات هفتگی بازار باز جمعا ۱۰ هزار و ۱۹۰ میلیارد تومان نقدینگی از طرف بانک مرکزی نقدینگی در بانک‌ها تزریق شده و ۳ هزار و۵۸۰ میلیارد تومان از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز وصول شد که تحت عنوان قبض پول در این بازار عنوان می‌شود. محاسبات حاکی از کمترین بسط و قبض پول در بهمن ماه بوده است. این درحالی است که اوراق پیشنهادی بانک‌ها به بانک مرکزی در این هفته بالاترین ارزش را در تمام زمستان داشته است.

سیاست تثبیت بانک مرکزی در عملیات بازار باز

بانک مرکزی در هر هفته بازاری را برپا می‌کند تا از طریق آن بانک‌ها با خرید و فروش اوراق بدهی دولتی بتوانند مشکل کمبود نقدینگی خود را کمتر کنند.

از این رو، در هفته اخیر بانک مرکزی با تزریق ۳ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان نقدینگی در قالب توافق بازخرید با سررسید ۱۶ روزه با حداقل نرخ ۱۹.۸۱ درصد به بانک‌های متقاضی موافقت کرده است. از سوی دیگر بازخرید دوهفته قبل نیز به ارزش ۳ هزار و ۵۸۰ میلیارد تومان در این بازار انجام شد که به نوعی انقباض نقدینگی در این بازار محسوب می‌شود.

بانک‌ها در هفته اخیر ۱۴ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی را به بانک مرکزی برای فروش ارسال کردند که درنهایت بانک مرکزی تنها ۲۴ درصدشان را پذیرفت. این میزان درصد پذیرش کمترین نسبت را در تمام زمستان ۹۹ داشته و این حجم از پیشنهاد از سوی بانک‌ها نیز بی‌سابقه بوده است.

یعنی در هفته‌ای که بانک‌ها بیشترین نیاز را به بانک مرکزی در جهت تزریق نقدینگی داشتند بانک مرکزی کمترین موافقت را در عملیات بازار باز داشته است. بالاتر رفتن مدت زمان سررسید در بانک‌ها سبب شدتا نرخ سود در حد ۱۹.۸ درصد باقی بماند.

کسر مبلغ باز پرداخت شده توسط بانک‌ها از کل تزریق نقدینگی در عملیات بازار باز در هر هفته نمایانگر خالص مداخله بانک مرکزی در بازار باز بوده که محاسبات نشان از ۳۰ میلیاردتومان قبض نقدینگی در هفته اخیر دارد.

به عبارت دیگر به شکلی بانک مرکزی در هفته اخیر سیاست تثبیت را دنبال کرده و بر این اساس سعی داشته تا بتواند وضعیت بانک‌ها را از لحاظ مازاد یا کمبود نقدینگی بدون تغییر ابقی بگذارد.

خالص مداخله بانک مرکزی در هفته دوم بهمن

علاوه بر آن در هفته اخیر بانک‌ها در دو نوبت از اعتبارگیری قاعده مند استفاده کرده و در این فرآیند اعتبار اضطراری به آنها پرداخت شد.

اعتبارگیری قاعده مند به نوعی از معاملات بین بانکی اطلاق شده که تقریبا به صورت شبانه برگزار شده و در آن بانک‌ها نیاز جدی تری به استقراض پول دارند. از این رو به این بازار، استقراض شبانه نیز می‌گویند.

نکته مهم در این بازار آن است که مدت زمان باز پرداخت مبلغ قرض شده بانک‌ها به مراتب کمتر از بازار باز بوده و به اصطلاح میان مدت است. قیمت باز پرداختی در این بازار نیز براساس سقف نرخ سود دالان محاسبه می‌شود.یعنی ۲۲ درصد که سقف نرخ سود است.

اگر مداخله بانک مرکزی در وضعیت نقدینگی بانک‌ها را به صورت مجموع دو بازار درنظر بگیریم بسط پول صورت گرفته در حالت کلی ۱۰ هزار و ۱۹۰ میلیارد تومان محاسبه می‌شود.

کسر مبلغ باز پرداخت بانک‌ها به بانک مرکزی ناشی از معاملات قبلی به نوعی خالص مداخله سیاست‌گذار پولی در این دو بازار محسوب می‌شود. این مقدار در ۲۱ بهمن ماه برابر با ۶ هزار و ۶۱۰ میلیارد تومان ثبت شد.بالاتر بودن میزان انبساط نمایانگر کمبود نقدینگی در بازار بین بانکی است. با این وجود نرخ سود موزون مداخله بانک مرکزی در این دو بازار نسبت به هفته قبل افزایش پیدا کرده و از ۲۰.۵ درصد به ۲۱.۲ درصد رسیده است.

بانک مرکزی ترمز تزریق نقدینگی را می‌کشد؟

افزایش نرخ سود مداخله که بیانگر هزینه استقراض است و کاهش مقداری تزریق اعتبار نشان می‌دهد بانک مرکزی در روزهای آخر امسال دست به عصا شده است و قصد دارد با احتیاط بیشتری قبض و بسط پول را انجام دهد. دلیل این احتیاط به رفتار مالی دولت در پایان سال باز می‌گردد. دولت در پایان سال به دلیل پرداخت برخی از تعهدات خود در قالب عیدی و پاداش سال کارکنان دولت، پرداخت تعهدات به پیمانکاران و..اعتبار بالایی به اقتصاد تزریق می‌کند. به همین دلیل بانک مرکزی با تنظیم و کاهش تزریق نقدینگی در روزهای پایانی سال تلاش دارد میزان بسط پول در اقتصاد را مدیریت کند. تا از این طریق نرخ تورم و بازارهای دارایی در معرض تهدید از این ناحیه( افزایش مقدار نقدینگی) قرار نگیرند.