مسئولیت‌‌پذیری شرکت‌های بیمه ضروری است

یکی از شاخه‌های مهم صنعت بیمه، شاخه تامین ایمنی در محل کار است که در سال‌های گذشته در ادبیات بیمه‌ای کشورمان مکرر مورد استفاده قرار گرفته است.

این حوزه که ۴ زیرشاخه اصلی دارد، در ایران تنها در بخش بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان موردتوجه قرار گرفته، اما شرکت‌های بیمه‌ای ۳ شاخه دیگر را نادیده گرفته‌اند. شرکت‌های بیمه در ایران از ارائه خدماتی مانند بیمه مسئولیت کیفیت محصول عاجزند و به‌دلیل غیرپاسخگو بودن این شرکت‌ها در حوزه‌های مختلف چندان رغبتی هم برای بازتعریف این نوع خدمات در کشور از خود نشان نمی‌دهند.

یکی از موضوعاتی که در زمینه بیمه‌های مسئولیت کارگاهی مطرح است، ناشناخته بودن انواع بیمه‌نامه‌ها برای مسئولان کارگاه‌های ساختمان است. البته در حال ‌حاضر می‌توان گفت همه کارگاه‌ها از این بیمه‌ها استفاده می‌کنند و تقریبا فراگیر شده، اما در مجموع شناخت کافی و دقیقی نسبت به این مقوله وجود ندارد.

همان‌طور که گفته شد، در زمینه بهره گیری از خدمات بیمه‌های مسئولیت، استقبال کم نیست. کارگاه‌هایی که به‌صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند، همگی از این خدمات استفاده می‌کنند تا در صورت وقوع حادثه بتوانند با کمک بیمه مشکلات را حل کنند، اما در مجموع شناخت چندانی در این زمینه وجود ندارد.

البته برخی از عناوین بیمه مسئولیت به‌تازگی وارد صنعت بیمه کشورمان شده و سابقه چندانی ندارد. اگر این نوع خدمات نیز به‌نحو درستی به سازندگان مسکن و انبوه‌سازان معرفی شود، حتما مورد استقبال واقع خواهد شد.

برای مثال بیمه مسئولیت کیفیت محصول، یکی از مواردی است که در صنعت بیمه ایران بسیار نوپا است و هنوز بسیاری از سازندگان ساختمان در کشور با این خدمات آشنایی ندارند، اما شاهد هستیم که بیمه‌ها در این زمینه کم‌کاری می‌کنند، چراکه اگر این خدمات به تولیدکنندگان معرفی شود حتما از آنها استقبال خواهد شد.

هرچند باید یادآور شد که این عناوین بیمه‌ای در مقررات ملی ساختمان پیش‌بینی شده و قرار هم بود که مورد استفاده قرار گیرد؛ حتی برخی از بانک‌ها که وارد صنعت ساخت‌وساز شده‌اند، برای دریافت چنین بیمه‌هایی اقدام کردند اما عملا دیده شد که شرکت‌های بیمه عملکرد خوبی را از خود نشان ندادند و این قانون هم عملا پا در هوا ماند.

شرکت‌های بیمه باید برای حفظ و ایجاد حس اعتماد در مشتریان خود، در قالب محدود و کنترل‌شده‌ای نظارت‌هایی را بر عملکرد بیمه‌شدگان داشته باشند، اما شوربختانه چنین اقداماتی انجام نمی‌شود و شرکت‌های بیمه فقط به فکر گرفتن حق‌بیمه هستند و چندان اهمیتی برای تعهدات خود نیز قائل نیستند.

همین موارد باعث می‌شود اعتماد خریداران بیمه‌نامه‌ها نسبت به شرکت‌های بیمه سلب شود. البته این‌طور نیست که فقط فروشندگان به‌صورت یکطرفه رفتار کنند! هر دو طرف باید در جهت اعتمادسازی حرکت کنند. متاسفانه بیمه‌ها در کشور ما به این مسائل توجهی ندارند و عملا فقط به فکر گرفتن حق‌بیمه هستند. زمانی هم که خسارتی وارد می‌شود با هزار بهانه از زیر بار تعهدات خود شانه خالی می‌کنند. افرادی را هم دارند که به قوانین احاطه دارند و با استفاده از مفاهیم چندپهلو قراردادها را به‌نحوی تنظیم می‌کنند که خریدار این خدمات عملا نمی‌تواند خسارت واردشده را از بیمه بگیرد. بارها پیش آمده که کار به دادگاه کشیده شده و شرکت‌های بیمه از طرق مختلف با رد تعهداتی که در قرارداد ذکر شده سعی در فرار از اجرای بندهایی داشتند که متعهد شده‌اند.

در کشورهای توسعه‌یافته این گونه نیست و شرکت‌های بیمه با نظارت دقیق بر مراحل ساخت سعی می‌کنند ریسک را به حداقل برسانند اما در کشور ما اصلا شرکت بیمه به‌دلیل نظارت نداشتن بر مراحل تولید، نمی‌تواند برآورد درستی از ریسک داشته باشد و در عمل فقط به فکر بستن قرارداد است؛ برای مثال در کشورهای حوزه اسکاندیناوی بیمه به‌قدری نقش حیاتی را در امورات شهروندان بازی می‌کند که بیمه‌گذاران با اعتماد و خیال آسوده بسیاری از مسئولیت‌های رفاهی را برعهده شرکت‌های بیمه‌ای می‌گذارند. یکی از دلایل اصلی این اعتماد نیز عملکرد شفاف بیمه در کشورهایی مانند سوئد، نروژ، فنلاند و... است که باعث می‌شود بیمه‌ها نقش بسیار مهمی را در سطوح مختلف اجتماعی، اقتصادی و... بازی کنند.