جاماندگان سهام عدالت بخوانند!

 با جهش شاخص بورس در ماه‌های پایانی سال گذشته و اوایل امسال دولت مجوز آزادسازی سهام عدالت را از مقام معظم رهبری دریافت کرد و به این ترتیب کسانی که در دولت نهم سهام عدالت گرفته بودند بعد از ۱۴ سال مدیریت سهام خود را بر عهده گرفتند.

سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از‌سوی مقام معظم رهبری در ابتدای خردادماه ۱۳۸۴ مبنی‌بر گسترش مالکیت در سطح عموم مردم به‌منظور تأمین عدالت اجتماعی ابلاغ شد و پس از آن، با درخواست رئیس‌جمهور وقت از رهبری و موافقت ایشان توزیع سهام عدالت در آبان‌ماه ۱۳۸۴ به تصویب هیات وزیران رسید.

سهام عدالت در واقع سبدی شامل سهام چند شرکت دولتی بود که در سال ۸۵ با هدف توزیع ثروت و افزایش مشارکت مردمی در اقتصاد به ۶ دهک پایین درآمدی جامعه تعلق گرفت اما فقدان بانک اطلاعاتی قوی و محدود بودن زمان ثبت نام موجب شد تا بخشی از قشر کم‌درآمد از دریافت برگه‌های سهام عدالت جا بمانند.

اکنون بر اساس آمار منتشر شده حدود ۴۶ تا ۴۹ میلیون نفر از سهام عدالت برخوردار شده‌اند اما از همان ابتدا اتخاذ روش نادرست برای شناسایی مشمولان این ابهام را ایجاد کرد که تعداد زیادی از مشمولان سهام عدالت دریافت نکرده‌اند و در واقع جا مانده‌اند.

 بلاتکلیفی ۱۴ ساله جاماندگان سهام عدالت

پیشنهاد اعطای سهام عدالت به جا ماندگان در جریان بررسی لایحه ساماندهی که دولت سال ۹۶ به مجلس تقدیم کرده بود یکبار از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح شد اما بی‌نتیجه ماند و به همین دلیل مجلس یازدهم طرحی برای اعطای سهام عدالت به جاماندگان را طراحی کرد که این طرح ۱۳ خرداد ماه امسال اعلام وصول شد.

بر اساس برآوردی که نمایندگان مجلس کرده‌اند حداقل ۲۰ میلیون نفر جامانده از سهام عدالت وجود دارد؛ ۶ میلیون نفر کارگر ساختمانی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کمیته امدادی‌ها، ۲۰۰ هزار نفر بهزیستی و البته افرادی که در ۶ دهک پایین درآمدی هستند اما تحت پوشش هیچ مرکزی قرار ندارند و به همین دلیل قابل شناسایی نیستند.

 طرح ساماندهی سهام عدالت چه می‌گوید؟

در طرح مجلس وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی موظف می‌شود فهرست افراد را بدون محدودیت سنی که در شش دهک اول درآمدی قرار داشته اما دارای سهام عدالت نیستند، ظرف مدت دو ماه از اجرای این قانون به سازمان خصوصی‌سازی ارسال کند. این افراد مشمولان جدید سهام عدالت تلقی شده و دولت موظف به اعطای سهام عدالت به این دسته از افراد تا سقف نامحدود برای هر خانوار است و دولت موظف است از محل باقیمانده سهام دولت و شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بورسی سهام مورد نیاز برای سهام عدالت مشمولان جدید را فراهم نماید.

تعیین تکلیف نحوه فروش سهام عدالت برای کسانی که شیوه مالکیت مستقیم را انتخاب کرده‌اند، نحوه تداوم فعالیت تعاونی‌های شهرستانی سهام عدالت از دیگر مواردی است که در طرح ساماندهی سهام عدالت پیش‌بینی شده است.

جاماندگان سهام عدالت چند نفرند؟

مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی برآورد تعداد جاماندگان را ۲۰ میلیون نفر عنوان می‌کند اما می‌گوید: رقم دقیق آن بعد از تصویب طرح و تبدیل آن به قانون از طریق سامانه رفاه ایرانیان وزارت کار مشخص خواهد شد.

البته روایت دیگری از تعداد بازماندگان ۳۴ میلیون نفر است. پرویز محمدنژاد نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی در این مورد در توییتر نوشته بود: به گفته معاون اول رئیس‌جمهوری به ۵۰ میلیون نفر سهام عدالت اختصاص داده شده و ۳۴ میلیون نفر از داشتن سهام محروم هستند. انصاف و عدالت حکم می‌کند تبعیض خاتمه یابد و فکری به حال جاماندگان از سهام عدالت شود.خصوصا اینکه بخشی از جاماندگان از سهام عدالت کوخ‌نشینان و پابرهنگان هستند.

پایان بررسی طرح ساماندهی سهام عدالت در کمیسیون اقتصادی

دهم شهریور ماه بود که محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از پایان بررسی این طرح در کمیسیون اقتصادی خبر داد در آن زمان اعلام شد که طرح یاد شده بلافاصله بعد از تعطیلات دو هفته‌ای صحن علنی مجلس در دستور کار قرار می‌گیرد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص منابع واگذاری سهام عدالت به جاماندگان هم گفته بود: طبق محاسبه ما در کمیسیون اقتصادی با حضور نمایندگان دولت، حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از مالکیت سهام دولت (درصد مالکیت جزئی سهام دولت) در شرکت‌های بورسی امکان واگذاری دارد.

چرا طرح جاماندگان سهام عدالت به صحن نیامد؟

طرح ساماندهی سهام عدالت اما با گذشت دو ماه از اتمام بررسی در کمیسیون اقتصادی هنوز به صحن علنی نیامده است. هفته گذشته در جریان بررسی طرح تامین کالاهای اساسی گریزی هم به جاماندگان سهام عدالت زده شد و عبدالرضا مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی زمانی که داشت از حقوق جاماندگان یارانه دفاع می‌کرد در پاسخ به این پرسش که آیا با استدلال شما جاماندگان از سهام عدالت حق اعتراض ندارند؟ گفت: بله اعتراض حق آنها است و اگر عدالت در این موضوع رعایت نشود تبدیل به سهام بی‌عدالتی می‌شود. آیا قانون است کسی که مثلا فرم آن در زمان ثبت ‌ام دچار مشکل شده یا در ماموریت کاری بود، آن دریافت آن بی‌بهره شود؟

سید غنی نظری خانقاه، عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم خلخال در مجلس شورای اسلامی درباره اینکه چرا هنوز این مصوبه در مجلس نهایی نشده می‌گوید: این مصوبه مجلس باید پخته‌تر شود زیرا مشکلاتی در آن وجود دارد که باید با شورای نگهبان در این‌باره رایزنی کرد.

وی تاکید می‌کند: اجرای مصوبه کمی برای دولت بار مالی دارد و متاسفانه زیر بار اجرای آن نمی‌روند ولی با این حال تلاش می‌کنیم مشکلات را رفع کرده و مجلس و دولت با همراهی یکدیگر زمینه قانونی شدن مصوبه مجلس درباره ثبت نام جاماندگان سهام عدالت را فراهم کنیم.

به گفته وی عمده مشکل سهام عدالت بحث تبعیض و ناعدالتی است زیرا عده‌ای از مستحقین که باید این سهام را می‌گرفتند سهام عدالت ندارند و آنهایی که نباید سهام را می‌گرفتند دولت به دلیل عدم بررسی تمکن مالی افراد، وضعیت معیشتی و درآمدی آنان به وظیفه‌اش عمل نکرده و عمل آنها سهام عدالت ندارند.