تاثیر طرح جدید بر بورس

روز گذشته بود که علی صحرایی مدیرعامل بورس تهران طی توئیتی از تصویب طرح جداسازی بازارهای معاملاتی یا مارکت ایمپکت با هدف جلوگیری از تاثیر رفتار معاملاتی سهامداران بزرگ بر سهام داران خرد خبر داد و اعلام کرد که این طرح به زودی اجرا خواهد شد.

طرح جداسازی بازارهای معاملاتی در بورس تهران نهایی شد و به زودی با همکاری سایر ارکان بازار سرمایه به‌صورت یکپارچه اجرا می‌شود. هدف این طرح جلوگیری از تاثیر رفتار معاملاتی سهامداران بزرگ بر سهامداران خرد است. در این طرح حدنصاب تفکیک معاملات نهادها در دو بازار عادی و بلوکی به‌صورت ادواری بازبینی می‌شود و طی بازه‌های زمانی مشخص، اثر بخشی این ساز و کار ارتقاء خواهد یافت.

همچنین امیرحسین قاضی زاده هاشمی نماینده مجلس در حمایت از این طرح طی توئیتی نوشت:

مجلس از هر طرحی که به واقعی‌تر شدن معاملات کمک کند و مانع دستکاری شرکت‌های حقوقی در بازار سرمایه شود، حمایت می‌کند.

طرح مارکت ایمپکت چیست؟

محمود گودرزی معاون بازار بورس اوراق بهادار تهران روز سوم بهمن ماه ۹۹ گفت:

"مارکت ایمپکت به دنبال این است که حد نصابی را برای هر نماد تعیین کند و بر اساس تاریخچه هر سهم، اجازه ندهد که خریداران و فروشندگان بالاتر از حد نصاب مشخصی معامله کنند. به عنوان مثال اگر حد نصاب سهام یک شرکت ۱۵ میلیون سهم باشد، مفهوم آن این است که هر شخصی بخواهد بالاتر از ۱۵ میلیون سهم معامله کند باید در بازار بلوک یا بازار دارک معاملات خود را انجام دهد.

فرض کنید که یک سهامدار می‌خواهد ۳۰ الی ۴۰ میلیون سهم بفروشد، اگر حد نصاب نرمال سهم ۳ میلیون باشد، سهامدار عمده فقط می‌تواند ۳ میلیون سهم بفروشد و مابقی آن را هم می‌تواند در بازار بلوکی معامله کند.

این طرح سابقه جهانی دارد و کاری نیست که که بورس تهران آن را ابداع کرده باشد، در دنیا بیش از ۳۰ الی ۴۰ درصد از معاملات دارک انجام می‌شود و این حد نصاب‌ها هم در بورس‌های معتبر دنیا وجود دارد.

گرچه هیچ طرحی کاملا بدون عیب و نقص نیست، اما این طرح بسیار مفید است و به نظر می‌رسد که می‌تواند به روند معاملاتی سهام کمک کند تا تحت تاثیر معاملات بزرگان بازار قرار نگیرد و حدود ۵ تا ۱۰ درصد از معاملات بازار به بازار بلوک منتقل می‌شود که جزییات آن از طریق منابع رسمی بعد از تصویب در سازمان بورس، اعلام خواهد شد".

طرح مارکت ایمپکت چه تاثیری بر بورس خواهد داشت؟

حمیدرضا میرمعینی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو درباره این طرح و تاثیر آن بر بورس گفت: به نظر من این طرح در مجموع یک محدودیت برای بازار محسوب می‌شود و از نقدشوندگی بازار کم می‌کند.

وی افزود: متاسفانه یک مجموعه قوانین و مقررات محدود‌کننده وجود دارد که هم نقدشوندگی و هم قابلیت تحلیل بازار را زیر سئوال می‌برد. مسئولان بورسی هم متاسفانه نه تنها این قوانین را تغییر نمی‌دهند بلکه یک سری محدودیت‌های دیگر را هم اضافه می‌کنند.

میرمعینی با تایید اینکه این طرح در دنیا هم اجرا می‌شود، افزود: ولی بلوک‌ها خیلی بزرگتر از این مقدارهایی است که عنوان شده است. همچنین در بازارهای دنیا هم عمق بازار، هم گردش معاملات، هم شناوری سهام بیشتر است و هم محدودیت دامنه نوسان نداریم. بنابراین این طرح در بازارهای دنیا توجیه دارد.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: هر نوع کنترلی در عرضه و تقاضا موجب دستکاری در قیمت و محدودیت در نقدشوندگی بازار می‌شود. بنابراین به جای آن که نهاد ناظر مشکلات بازار را به صورت اساسی تر حل کند به مانند دفعات قبلی یک مُسکن تزریق می‌کند.

میرمعینی با اشاره به اینکه این طرح هم نمی‌تواند خیلی مفید باشد، گفت: ممکن است این طرح در مقطع زمانی کوتاه مدت یک تاثیرات بر جلوگیری از عرضه‌ها داشته باشد اما در بلندمدت جلوی معاملات پرحجم حقوقی‌ها را خواهد گرفت و تقریبا حالت نقدشوندگی بازار را زیر سئوال خواهد برد.