بایدهای عرضه خودروی در بورس

یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که برای سامان دادن به صنعت و بازار خودرو طی ماههای گذشته تدوین شده، طرح مجلس تحت عنوان «طرح تحول بازار و صنعت خودروی سبک» است که چندی پیش کلیاتش تصویب شد؛ طراحان معتقدند با اجرای این طرح می‌توان به متعادل شدن قیمت‌ها و حذف رانت و واسطه‌گری امیدوار بود.

یکی از اصلی‌ترین بندهای این طرح، عرضه خودرو در بورس است که به گفته حجت الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، هدف آن فروش خودرو به قیمت واقعی، حذف دلالان از بازار و افزایش کیفیت و کمیت خودرو است.

با این حال اگرچه مزایای عرضه خودرو در بورس انکارناشدنی است اما با توجه به حساسیت موضوع نیاز است نمایندگان الزاماتی را جهت ساماندهی عرضه و افزایش دسترسی مصرف‌کننده واقعی به خودرو در نظر بگیرند تا هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده منتفع شوند.

الزامات عرضه خودرو در بورس

در این رابطه، علی موسوی کارشناس صنعت خودرو اظهار داشت: در حال حاضر عرضه خودرو در بورس کالا در دستور کار کمیسیون صنایع و معادن مجلس قرار دارد اما باید چند الزام رعایت شود؛ یکی اینکه سقف قیمت به هیچ شکلی نباید لحاظ شود، زیرا در صورت تعییت سقف قیمت چه به صورت دامنه نوسان و چه به صورت سقف مشخص برای هر خودرو باعث تشکیل صف می‌شود و بورس از خاصیت می‌افتد.

وی افزود: علاوه بر آن افرادی می‌توانند شرکت کنند که شرایط مشخصی داشته باشند مثل قیودی که در حال حاضر نیز هست همچون داشتن گواهینامه و یا اینکه در یک مدت مشخصی خودرو نخریده باشند.

موسوی گفت: در شرایطی که عرضه کمتر از تقاضا است، این گونه قواعد کمک می‌کند که خودرو دست مصرف کننده واقعی برسد و دسترسی مصرف کننده واقعی بالاتر رود.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: از سویی دیگر عرضه خودرو در بورس باید تداوم اجرا هم داشته باشد؛ هدف اصلی عرضه خودرو در بورس این است که منابعی که در حال حاضر به دست دلالان می‌رسد به جیب دلالان واریز نشود و این منابع صرف افزایش تولید شود. باید در نظر داشت که این مساله یک مقدار زمانبر است و شاید ۶ ماهی طول بکشد تا اثر خود را در تولید نشان دهد از این رو باید تداوم عرضه رخ دهد تا با افزایش تولید، قیمت در بازار شروع به ریزش می‌کند.

وی با بیان اینکه همچنین تعیین کف عرضه کمک می‌کند که کسی سواستفاده نکند، تصریح کرد: مهم‌تر از همه موارد این است که همه محصولات در بورس کالا عرضه شود تا با بسته شدن در پشتی، افراد خاصی نتوانند با توجه به روابطی که دارند از درب پشتی کارخانه خودرو را به صورت غیررسمی تهیه کنند.

موسوی در خصوص ضمانت اجرای این سیاست، گفت: اگر الزام شود خودروهایی که از یک تاریخی به بعد تولید شده اند کد فروش از بورس کالا را موقع پلاک شدن ارائه دهند می‌توان مطمئن شد که تمام محصولات به بورس کالا عرضه شده اند؛ یعنی اگر خودرویی بخواهد پلاک شود باید کد فروش از طریق بورس کالا را ارائه دهد این مساله باعث می‌شود خودرویی که از طریق بورس فروخته نشده باشد، پلاک نشود.

سیاسی‌کاری شورای رقابت کمتر از سازمان حمایت است

وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر در بازار واقعی بر اساس عرضه و تقاضا قیمت تعیین می‌شود؛ یک عده خودرو را خریداری می‌کنند و بعد می‌فروشند. نزدیک به ۵۰ تا ۶۰ درصد خریداران مصرف کننده نیستند بلکه می‌خواهند خودرو را بفروشند و بعد مابه التفاوت بین بازار و کارخانه را نصیب خود کنند.

موسوی در مورد تأثیر شورای رقابت در تعیین قیمت پایه خودرو، اظهار داشت: اینکه چه کسی قیمت پایه را تعیین کند چندان اهمیت ندارد بلکه سازوکار مهم است اما به هر حال شورای رقابت بهتر از سایر نهادهاست زیرا سیاسی کاری کمتری دارد. به عنوان مثال سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان برای هر اقدامی که می‌خواهد انجام دهد باید از وزیر صمت اجازه بگیرد که باعث می‌شود عملاً وظیفه خود را به درستی انجام ندهد.

وی افزود: شورای رقابت می‌تواند با ایجاد یک کمیته تخصصی ذیل خود، رگولاتوری تخصصی خودرو را تأسیس کند که به تعیین منطقی قیمت پایه کمک کند. باید توجه داشت که در صورت دخالت دولت بحث‌های سیاسی خیلی پررنگ می‌شود.

کاهش قیمت خودرو در بلندمدت

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: عرضه خودرو در بورس در کوتاه مدت روی قیمت تأثیری نخواهد داشت اما در بلندمدت می‌تواند به کاهش قیمت کمک کند؛ اگر قیمت ارز ثابت بماند با افزایش تولید قیمت خودرو کاهش می‌یابد اما اگر نرخ ارز افزایش یابد با افزایش تولید می‌توان میزان افزایش قیمت خودرو را تعدیل کرد.

وی یادآور شد: به طور کلی سازوکارهای اصلی شامل عدم لحاظ سقف قیمت، عدم لحاظ دامنه نوسان و تداوم عرضه برای عرضه خودرو در بورس است.

موسوی گفت: شیوه قیمت گذاری شورای رقابت چند ایراد دارد که با عرضه خودرو در بورس این ایرادات رفع می‌شود و موجب می‌شود خودروساز دیگر زیان ندهد و هزینه‌های تولید خودرو پوشش داده می‌شود، این درحالیست که هم‌اکنون برخی از هزینه‌های تولید پوشش داده نمی‌شود؛ به طور کلی می‌توان گفت که عرضه خودرو در بورس به نفع تولیدکننده و مصرف کننده خواهد بود.