حذف دامنه نوسان چه بر سر بورس آورد؟

با توجه به صحبت‌های اخیر در زمینه حذف دامنه نوسان و اهمیت این موضوع و تاثیر آن بر بازار سرمایه، لازم است تا تمام جوانب آن را، در صورت حذف یکباره دامنه نوسان از بازار سرمایه، به طور کامل بررسی شود.

فردین آقا بزرگی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به صحبت امیر هامونی مدیر عامل فرابورس ایران که درباره حذف کامل دامنه نوسان از بازار سرمایه و افزایش دامنه نوسان به ۱۰ درصد، حذف دامنه نوسان را بهترین گزینه دانسته بود، گفت: در صورتی که هم اکنون اقدام به حذف کامل دامنه نوسان از بازار سرمایه کنند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ تشریح کرد: در حال حاضر بزرگترین دغدغه فعالان بازار از جمله افرادی که ماه دوم سال ۹۹ وارد بازار سرمایه شدند، کاهش ضریب نقدشوندگی معاملات است که سبب اُفت چشم گیر معاملات نیز شده است.

وی بیان کرد: در صورت حذف یکباره دامنه نوسان از بازار سرمایه، بازار گیج می‌شود، موضوع اصلی ایجاد دامنه نوسان نامتقارن توسط نهاد ناظر، حمایت از سهامداران خرد بود، در صورتی که در حال حاضر نتیجه حاصل به ضرر این افراد پایان می‌یابد و دارایی خود را مجبور هستند از بازار سرمایه خارج کنند و به سراغ سایر بازارها بروند.

وی افزود: چنانچه، دامنه نوسان به بازه ۵- تا ۵+ بازگردد، دغدغه بسیاری از سهامداران را رفع می‌کند و در این صورت سهامدار مجبور نخواهند بود، به علت صف فروش در سهمی که حجم معاملات نمی‌خورد، اقدام به فروش سهم بنیادی خود کنند.

وی گفت: در روزهای اخیر، حتی افراد به محض اینکه بازارگردان اقدام به جمع آوری سهام می‌کنند، به علت قفل بودن و محروم بودن از فروش سهام دیگر، شروع به فروش سهام شاخص ساز می‌کنند و این سیاست ناصحیح است و باید در اصرع وقت بازنگری شود، زیرا آسیب‌های جدی به خصوص در زمینه اعتمادسازی در اقتصاد و بازار سرمایه وارد می‌کند.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که حذف دامنه نوسان چه مزایا و معایبی برای بازار سرمایه به دنبال دارد؟ تصریح کرد: هر چه دامنه نوسان محدودتر باشد، پیروی کردن از جو عمومی بازار، تراکم نقدینگی در یک سهم و یا تراکم عرضه در سهامی دیگر، باعث محو شدن تحلیل‌های کارشناسان بازار سرمایه می‌شود.

وی بیان کرد: هنگامی که گزارش‌های تحلیلی که مدعی به انجام، خرید و فروش در بورس می‌شوند، کنار گذاشته شوند، بازار یکباره به صورت قرعه و شانس در می‌آید.

وی افزود: با توجه به ورود ۴۰ میلیون کد حقیقی در سال ۹۹ به بازار سرمایه، هم اکنون این ظرفیت در بازار برای حذف دامنه نوسان وجود ندارد، هر چند باید دامنه نوسان مانند، اغلب بازارهای دیگر برداشته شود، اما به علت‌عدم وجود ظرفیت در دو حالت، خروج از وضعیت فعلی و افزایش حداقل دو برابری دامنه نوسان مثبت و منفی، که افراد صرفا با اتکا به تحلیل کارشناسی و نه با نگاه به صف‌های خرید و فروش، تصمیم به خرید و فروش سهام می‌گیرند.

آقا بزرگی در رابطه با اینکه چگونه به حذف دامنه نوسان اقدام شود، مشکل پیش نمی‌آید؟ ، گفت: در صورتی که دامنه نوسان به صورت پلکانی برداشته شود، مزیت دارد، ولی در صورتی که مانند سال ۸۴ یکدفعه اقدام به برداشتن دامنه نوسان کنند، بازار به شدت صعود و متعاقب به شدت نزول خواهد کرد.

حذف دامنه نوسان به شرط تعادل یافتن بازار

پیمان حدادی کارشناس بازار سرمایه، در باره حذف یاعدم حذف بازار سرمایه، ظهار کرد: طبق صحبت هامونی، تحت شرایطی و با تامین یکسری از زیر ساخت ها، حذف دامنه نوسان را برای بهبود بازار سرمایه انتخاب می‌کنند.

وی بیان کرد: اگر هم اکنون اقدام به حذف دامنه نوسان کنند، بازار سرمایه ۱۵ – ۲۰ درصد ریزش می‌کند و سپس به تعادل می‌رسد. در هر صورت برای بهبود شرایط بازار، باید اقدام به حذف دامنه نوسان کنند، اما بهتر بود در اسفند ۹۹، اقدام به حذف دامنه نوسان می‌کردند.

وی افزود: شاید یک ماه دیگر بدتر شد با اینکه اگر هم اکنون اقدام به حذف دامنه نوسان کنند، ابتدا سبب ریزش بازار می‌شود ولی در ادامه سبب بازگشت نقدینگی به بازار خواهد شد.

حدادی گفت: هر چه به زمان انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم، احتیاط در دستور کار فعالان بازار قرار می‌گیرد و حجم معاملات کاهش می‌یابد و در این صورت فروشندگان بیشتری به بازار اضافه می‌شوند.

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با مزایا و معایب حذف دامنه نوسان اظهار کرد: مهم‌ترین مزیت آن از بین رفتن صف‌های خرید و فروش در بازار سرمایه با حذف دامنه نوسان است. زیرا صف خرید و فروش عامل تصمیم گیری افراد برای خرید و فروش سهام است و در این صورت نقدشوندگی در بازار افزایش می‌یابد و پول‌ها بلوکه نمی‌شود.

وی افزود: ولی به علت اینکه، افرادی که در بازار سرمایه هستند از دانش کافی برخوردار نیستند و هیجانی تصمیم می‌گیرند، شاهد نوسانات زیادی در بازار سرمایه خواهیم بود که این نوسانات، ضرر و زیان زیادی را با خود به دنبال خواهد داشت.

حدادی در پاسخ به این پرسش که هم اکنون بازار سرمایه آمادگی حذف دامنه نوسان را دارد؟ تشریح کرد: هم اکنون بازار سرمایه شرایط لازم را ندارد و باید ابتدا بازار به تعادل برسد و سپس اقدام به حذف دامنه نوسان کنند.

حذف دامنه نوسان تنها باید برای بخشی از بازار اجرا شود

علیرضا تاجبر فعال بازار سرمایه، درباره گمانه زنی‌هایی مبنی بر حذف دامنه نوسان در بازار سرمایه، تشریح کرد: حذف دامنه نوسان با گسترش دامنه نوسان متفاوت است، اینکه دامنه نوسان به صورت تدریجی گشایش پیدا کند، اتفاق خوبی است، ولی در حال حاضر، بازار سرمایه به آن بلوغ و عمق نرسیده است تا به طور کامل دامنه نوسان برچیده شود.

وی بیان کرد: در پیش گشایش برخی سهام دیده شده است که، سهمی با دامنه نوسان باز، بازگشایی می‌شود و ما در آن سهم شاهد دستکاری قیمت هستیم و معاملات ابطال می‌شود؛ بنابراین حذف دامنه نوسان برای کل بازار، به صلاح نیست.

وی افزود: البته ما سهامی داریم که دارای شناوری مناسبی هستند و بازارگردان و سهامدار خوبی دارند و حذف دامنه نوسان برای این نوع سهام مشکل ساز نیست و می‌توان برای این نوع شرکت‌ها در بازار دیگری مثل، بازار اول بورس، اقدام به حذف دامنه نوسان کرد.

کارشناس بازار سرمایه در رابطه با مزیا و معایب حذف دامنه نوسان اظهار کرد: با توجه به بلوغ و شناوری بازار سرمایه، اجرای حذف دامنه نوسان برای تمام بازار به صلاح نیست و ما در این خصوص شاهد تجربیات تلخی نیز بودیم و باید حذف دامنه نوسان برای بخشی از بازار اجرا شود.

در پایان با بررسی نظرات مختلف کارشناسان، می‌توان نتیجه گرفت، حذف دامنه نوسان باید به صورت پلکانی و ابتدا برای بخشی از سهام با شناوری مناسب در بازاری دیگر صورت گیرد تا معضلی دیگر برای بازار سرمایه ایجاد نشود.