تاثیر انتخاب رئیس جدید بانک مرکزی بر بازار بورس

 بالاخره انتخاب شد! منظورمان رئیس بانک مرکزی است، خبری که برای اهالی بازار پول خبر مهمی محسوب می شود اما این خبر تا چه حد برای اهالی بازار سرمایه مهم است؟ انتخاب فردی با سابقه ریاست بر سازمان بورس  آیا به معنی نزدیکی بیش از پیش بازار پول با بازار سرمایه است؟

نرخ بهره نقطه مشترک بازار پول و سرمایه 

بابک سالاروند کارشناس بازار سرمای، گفت: تعادل در اقتصاد کلان هنگامی شکل می گیرد که همه بازارها در تعادل باشند. بازارها کاملا با هم مرتبط هستند و تعادل آن ها باید با یکدیگر اتفاق بیفتد. بازار پول و بازار سرمایه نیز از این قاعده مستثنی نیستند. اگر بخواهیم تعادل در اقتصاد کلان ایجاد کنیم، لاجرم باید هر دو بازار را به تعادل برسانیم.

وی ادامه داد: نقطه مشترک بازار سرمایه و بازار پول نرخ بهره است. به عبارت دیگر نرخ بهره محل اتصال این دو بازار به همدیگر است و در بازار سرمایه اهمیت بسیار ویژه ای دارد. این نرخ از آن جهت مهم است که ارزشگذاری سهام بر مبنای آن صورت می‌گیرد.

برای بازار پول و سرمایه نباید به صورت جداگانه تصمیم گرفت

سالاروند به این پرسش که آیا انتخاب صالح آبادی قدمی در  راستای تشکیل شورای مشترک بین بازار پول و سرمایه محسوب می شود؟ پاسخ داد: رسیدن به تعادل نیاز به تصمیمات چند وجهی مدیران بازار پول و بازار سرمایه دارد. همسو کردن نظرات تصمیم گیران و ذینفعان این دو بازار می تواند از طریق یک نهاد انجام پذیرد. در حال حاضر شورای عالی بورس وجود دارد که رئیس بانک مرکزی نیز یکی از اعضای آن است. به نظر بنده نیاز است نقش اعضا در شورای عالی بورس باز تعریف شده و این شورا به یک نهاد تصمیم گیر مهم در زمینه تعادل بخشی به هر دو بازار تبدیل شود.

وی به این پرسش که آیا انتخاب صالح آبادی بیانگر مهم بودن جایگاه بازار سرمایه برای دولت است یا خیر؟ گفت: فارغ از انتخاب صالح آبادی به ریاست بانک مرکزی، بازار سرمایه طی سال های اخیر جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. بنابراین اینکه صرف انتخاب صالح آبادی نشان دهنده اهمیت بازار سرمایه برای دولت باشد، شاید محل بحث نباشد.

سالاروند تشریح کرد: یکی از مهم ترین اشکالاتی که بین دو بازار سرمایه و بازار پول در دوره مدیریت قبلی بانک مرکزی ایجاد شد، تعریف نقش تقابلی این دو بازار با همدیگر بود. اساسا این مفهوم که باید به بازارها به صورت یک کل نگاه شود زیر سوال برده شد و این دو بازار رو به روی هم قرار گرفتند. یکی از مهم ترین کارهایی که صالح آبای باید انجام دهد، از بین بردن این ذهنیت است.

مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه  بیان کرد: رابطه بین بازار پول و سرمایه در هر دو بعد تامین مالی و سرمایه گذاری قابل تعریف است. از نظر تئوریک بازار پول برای تامین مالی و سرمایه گذاری کوتاه مدت و بازار سرمایه برای تامین مالی و سرمایه گذاری بلند مدت کاربرد دارند.

وی ادامه داد: رابطه این دو بازار عموما رابطه‌ای رقابتی است چرا که ابزارهای بازار پول ریسک کمتر و بازده مشخصی دارند، در حالی که در بازار سرمایه به ویژه در بازار سهام و مشتقه و تا حد کمی بازار بدهی، ریسک بیشتری با بازده نامطمئن وجود دارد. هر نوع افزایش در نرخ های بهره در سطح بین بانکی، نرخ سود سپرده در سطح شعب و نیز نرخ اوراق بدهی دولتی که با واسطه بانک مرکزی منتشر می شوند، به ضرر بازار سرمایه خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: رابطه نرخ بهره با سطح عمومی قیمت ها در بازار سرمایه رابطه ای معکوس است از طرف دیگر مقررات در بانک مرکزی بر بازار سرمایه اثر می گذارد، به عنوان مثال محدودیت در وام دهی به شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها یا به صورت کلی برای خرید سهام، محدودیت های اعمال شده برای افزایش سرمایه گذاری های بانکها در بازار سرمایه و یا درصد قابل قبول برای وثیقه گیری سهام در ازای تسهیلات از جمله این قوانین هستند، نکته قابل توجه این است که نقدینگی از بانک ها تحت هیچ شرایطی خارج نمی شوند و بخش بسیار کوچکی از آن به شکل اسکناس و مسکوکات دست مردم است، یعنی رقابت بین بازار پول و سرمایه صرفا هزینه پول در سیستم بانکی را تغییر می دهد.

نهاد ناظر بازار پول بر نهاد ناظر بازار سرمایه کنترل دارد

 قلی پور به این پرسش که آیا انتخاب صالح آبادی قدمی در راستای تشکیل شورای مشترک بین بازار پول و سرمایه محسوب می شود؟ پاسخ داد: ارتباط سیستمی بین نهادهای ناظر در بازار پول و بازار سرمایه هم اکنون نیز وجود دارد ولی قدرت متوازن نیست. مطابق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴، رئیس کل بانک مرکزی یکی از ۱۲ عضو اصلی شورای عالی بورس است و از طرف دیگر معمولا رئیس کل بانک مرکزی یک پای جلسات هیئت دولت است، بنابراین همواره نهاد ناظر بازار پول بر نهاد ناظر بازار سرمایه کنترل داشته است.

وی ادامه داد: در مقابل جایگاه قانونی ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار در بهترین حالت در سطح معاونت وزیر اقتصاد است و تردیدی نیست که توازنی از این بابت وجود ندارد، هر چند که بانک منجر به چنین عدم توازنی شده است. هر گونه مکانیزمی برای هماهنگی بیشتر بین این دو نهاد مورد استقبال فعالان بازار سرمایه خواهد بود و یکی از این مکانیزم ها تشکیل شورای مشترک بین آن هاست  اما جایگاه قانونی چنین شورایی باید تبیین شود یا در مجلس شورای اسلامی الزامات آن تعیین شود. همچنین حضور سکاندار سازمان بورس در شورای عالی پول و اعتبار نیز می تواند هماهنگی بین این دو بازار را تقویت کند.

انتخاب صالح آبادی حداقل موفقیت برای بازار سرمایه در مقابل بازار پول 

این کارشناس بازار سرمایه به این پرسش که آیا انتخاب فردی با سابقه سکانداری بازار سرمایه برای این مقام می تواند بیانگر مهم  بودن جایگاه بازار سرمایه برای دولت باشد؟ پاسخ داد:  صالح آبادی تجربه هر دو بازار را دارد و هنگام تصمیم گیری در بانک مرکزی،  اثرات آن را بر بازار سرمایه را درک می کند و زبان مشترک مناسبی به وجود خواهد آمد.  این انتخاب را حداقل موفقیتی برای بازار سرمایه در این رقابت نابرابر خواهیم دانست.

وی در پاسخ به این پرسش چه شکاف هایی در حال حاضر بین بانک مرکزی و بازار سرمایه وجود دارد که صالح آبادی می تواند آن ها را اصلاح کند؟ گفت: با توجه به اضافه شدن سهامداران عدالت به بورس و در نظر گرفتن ارزش دارایی مردم در صندوق های بازنشستگی و حتی بانکها، تقریبا تمام مردم درگیر بازار سرمایه شده اند و جایگاه آن در اقتصاد ارتقا یافته است. حضور موثرتر سازمان بورس در حوزه انتشار اوراق بدهی دولتی مهمترین اولویت در تعامل این دو بازار است.

پویایی اقتصاد در گروی نزدیکی بازار پول به سرمایه 

مهدی سوری کارشناس بازار سرمایه در رابطه با انتخاب صالح آبادی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی گفت: صالح آبادی از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۳ ریاست سازمان بورس را برعهده داشته و سابقه ایشان در بازار سرمایه نسبت به بازار پول وزین تر است.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: با توجه به اشرافی که صالح آبادی روی بازار سرمایه دارد امیدواریم این هماهنگی بین بازار پول و سرمایه رخ دهد و علاوه بر آن اگر تصمیمی در بانک مرکزی گرفته شود،  صالح‌آبادی اثر این تصمیم بر بازار سرمایه را می‌داند. اما در گذشته افرادی در این  مقام  برای حل بسیاری از مشکلات تصمیماتی می‌گرفتند که آسیب‌های زیادی به بازار سرمایه می زد.

سوری در پاسخ به این پرسش که چه شکاف‌هایی بین بازار پول و سرمایه وجود دارد که با آمدن صالح‌آبادی می تواند اصلاح شود؟ پاسخ داد: تا زمانی که بانک مرکزی مستقلی نداشته باشیم این فاصله وجود دارد و فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس بانک مرکزی باشد، اما صالح‌آبادی در سیاست گذاری های پولی می‌تواند بازار سرمایه را مد نظر قرار دهد و دو بازار را با یک دیگر  تنظیم کند.

در پایان باید عنوان کنیم در سال‌های گذشته شاهد تصمیماتی در حوزه بازار پول بودیم که باعث ایجاد تلاطم‌هایی زیادی در بازار سرمایه شد، حال امیدواریم با انتخاب فردی که سابقه ریاست بر سازمان بورس دارد از گرفتن چنین تصمیمات ناپخته‌ای جلوگیری شود تا شاهد اتفاقاتی مانند آنچه در سال ۹۹ رخ داد نباشیم. چرا که کارشناسان و فعالین بازار امیدوارند با آمدن صالح آبادی  به میرداماد پل ارتباطی بین بازار سرمایه و بازار پول ایجاد شود.