مطمئن ترین راه سرمایه گذاری در بورس چیست؟

بر اساس اعلام مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس، در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) تا پایان سال ۹۸ حدود ۱۱ میلیون کد بورسی داشتیم اما در سال ۹۹ معادل ۲۷ میلیون کد بورسی صادر شد تا کل افراد دارای کد بورسی تا پایان سال ۹۹ به ن ۳۷ میلیون نفر برسد. ورود این حجم از افراد تازه وارد به بورس موجب شده تا سهامداران بیش از گذشته تحت تاثیر نوسانات شاخص قرار بگیرند.

بسیاری از سهامداران که با رشد شارپی بورس در سال ۹۹ وارد بورس شده بودند حالا دچار زیان‌های سنیگنی شدند و رشد ۴۰ درصدی بورس در سال جاری هم نتوانسته زیان آنها را جبران کند. افرادی که با عضویت در کانال‌های سیگنال‌دهی اقدام به خرید و فروش می‌کنند و بسیاری از آنها هیچ سررشته‌ای از اصول اولیه معامله در بورس ندارند. اما راه اصولی سرمایه‌ گذاری در بورس چیست و چرا سهامداران در کشور ما به دنبال بازدهی کوتاه‌مدت در بورس هستند؟

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه درباره اصولی بودن شیوه سرمایه‌گذاری در بورس ایران گفت: نسل قدیمی که در بازار سرمایه فعال بودند نسبت به فعالین فعلی بازار تفاوت‌های زیادی داشتند. با وجود آنکه مشکلات بازار بیشتر از الان بود اما این افراد کم و کاستی‌های بازار را با دل و جان قبول می‌کردند و در جهت افزایش دارایی‌ و ثروت خود با صبوری بیشتری اقدام به معامله می‌کردند.

الیاس کردی ادامه داد: نسل قدیم فعال در بورس بیشتر بر مبنای تحلیل بنیادی معاملات خود را انجام می‌دادند و با نگاهی بلند مدت به بازار استراتژی خود را تعیین می‌کردند. اما از سال ۹۲ و بعد از ریزش بزرگ بازار سهام در کشور، نسل جدیدی وارد بازار شدند.

نبود شفافیت در بورس

این کارشناس بازار در بخش دیگری درباره نواقص مقررات و نبود شفافیت در بازار گفت: مدیران بورسی در انتشار افشا اطلاعات و صورت‌های مالی خود شفافیت لازم را ندارند و با بسته شدن یک سهم فقط سهامدار باید زیان نبود شفافیت را بپردازد.

وی در این باره تشریح کرد: این موضوع فقط محدود به شرکت‌ها نیست و سازمان بورس هم در تغییر قوانین ضربه بزرگی بر اعتماد سهامداران می‌زند. بورس در ابتدا باید امن باشد و بعد از آن بازدهی مناسبی به سهامداران بدهد و این موضوع فقط در سایه نقدشوندگی محقق می‌شود.

آسیب سرمایه‌گذاری مستقیم به بازار سهام

وحید عباسیون، کارشناس بازار سرمایه درباره شیوه سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی جهان توضیح داد: در بیشتر بازارهای مالی جهان سرمایه‌گذاران به شیوه غیرمستقیم و با خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار فعالیت می‌کنند و افراد متخصص با تجریه و تحلیل سهام اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

عباسیون ادامه داد: در ابتدا این صندوق‌ها در کشور وجود نداشت و در اواخر دهه ۶۰ که بازار سرمایه فعال شد به دلیل کمبود صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری شکل گرفتند که به نوعی کار این صندوق‌ها را انجام می‌دادند که از آنها استقبال نشد زیرا بازار سهام هنوز عمومیتی بین مردم پیدا نکرده بود.

در بیست سال گذشته تنها دو درصد از جامعه کد فعال بورسی داشتند و عامه مردم شناختی از این بازار نداشتند. اما شناخت مردم از بازار سرمایه زمانی شکل گرفت که طیف وسیعی از مردم سهام عدالت تخصیص داده شد و حالا جمعیت زیادی سهامدار هستند. آغاز مشکل از همین جا بود که فرهنگ‌سازی کافی برای ورود به بازار سرمایه شکل نگرفته بود و شرکت‌های سبدگردان که باید در آن برهه در بازار فعال می‌بودند هم تعدادشان کم بود و وضعیت خوبی هم در بازار نداشتند.

عباسیون افزود: زمانی که تعداد زیادی سهامدار وارد بازار شدند و اقدامی در جهت شکل‌گیری صندوق‌ها نشده بود جمعیت گسترده‌ای به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار روی آوردند.

این تحلیل‌گر در بخش دیگری گفت: شبکه‌های اجتماعی و گسترش تکنولوژی در بازار سهام عامل مهم دیگری بود تا افراد بدون اطلاعات تحلیل لازم اقدام به خرید و فروش سهام کنند. در دو سال گذشته افراد زمانی وارد بازار شدند که فرهنگ‌سازی لازم انجام نشده بود و افراد از چندین جا سیگنال‌های خرید و فروش دریافت می‌کردند بنابراین شاهد افزایش مخاطرات سرمایه‌گذاری در بازار شدیم.

البته همه چیز تقصیر سهامدار نیست و باید سازمان بورس با ایجاد محدودیت‌هایی افراد را از طریق سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار کند. اما به دلیل کمبود شرکت‌های سبدگردانی، مشاور سرمایه‌گذاری و نواقص در قوانین و مقررات، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار به صورت گسترده همه‌گیر نشده است.

نسل جدید و قدیم بورس

عباسیون در بخش دیگری از این گفتگو درباره تفاوت در نسل جدید فعال در بازار سهام با نسل قدیم گفت: در هر زمینه‌ای، افراد در جامعه ایرانی به دنبال برآورده کردن انتظارات در کوتاه مدت هستند. این مساله تنها به سرمایه‌گذاری محدود نیست و در حوزه فرهنگ و سیاست هم تصمیمات افراد کوتاه مدت است. اما نمی‌توان به قطع گفت که سرمایه‌گذاران قدیمی با صبر و حوصله بیشتری در بازار بودند و نگاه بلند مدتی به بازار داشتند. بلکه اقتضای سرمایه‌گذاری در آن دوره به دلیل در دسترس نبودن اطلاعات و نبود شبکه‌های اجتماعی به صورت بلند مدت بوده است.

این کارشناس بازار معتقد است به فراخور نبود تکنولوژی و سرعت انتشار اخبار تصمیمات لحظه‌ای سهامداران هم کمتر بوده است. وی درباره این موضوع می‌گوید: بیشتر سرمایه‌گذاران در سال‌های گذشته بر اساس اطلاعات یک الی دو روزنامه محدود اقتصادی اقدام به خرید و فروش سهام خود می‌کردند و عمده فعالان بورسی با حضور در تالار بورس سیگنال‌ها را دریافت می‌کردند.

عباسیون در بخش دیگری گفت: در سال‌های اخیر به واسطه حضور رشته مدیریت مالی در دانشگاه‌ها، فعالان مرتبط با بازار سرمایه هم بیشتر شدند. در سال‌ها ۸۲ -۸۱ بیشتر افراد فعال در بازار رشته‌های حسابداری یا مدیرت‌های غیر مرتبط با بازار را خوانده بودند. همچنین در سال‌های اخیر به واسطه شکل گرفتن مباحث تحلیل تکتیکال سیگنال‌های بیستری را سهامداران دریافت می‌کنند و تصمیمات لحظه‌ای آن‌ها به وضوح بیشتر شده است.

تاثیر تحلیل تکنیکال بر معاملات بورس

وی در این باره تشریح کرد: به واسطه گسترده‌ شدن مباحث تحلیل تکنیکال از دهه ۹۰ و گسترش افراد تکنیکالیست در بازار سهام حجم معاملات هم در سایه این موضوع افزایش پیدا کرد. ویژگی اصلی تحلیل تکنیکال بالا بردن تعداد و حجم معاملات است به دلیل گسترده بودن حجم اطلاعات و اخبار در لحظه است.

وی در این باره تشریح کرد: طیف وسیعی از افرادی که به بازار سهام ورود کردند، مجرای آموزشی آنها تحلیل تکنیکال بوده است. به خصوص طیف دانشگاهی که وارد بازار سهام شدند از طریق تحلیل تکنیکال اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

عباسیون ادامه داد: یکی از دلایلی که افراد در کوتاه مدت از بازار خارج می‌شوند و به یکباره هم به بازار ورود می‌کند همین حجم بالای سیگنال است که در تحلیل تکنیکال داده می‌شود.

این کارشناس بازار همچنین گفت: عوامل کلان اقتصادی هم البته بی‌تاثیر نیستند. نرخ ارز در ۲۰ سال گذشته هر روز تغییر کرده و خود این موضوع نگاه به سرمایه‌گذاری را کوتاه مدت کرده است.

نوسان‌گیری جزء لاینفک بورس

نوسانگیرهای روزانه جزو جدا نشدنی بازار سرمایه شده‌اند. افرادی که در ظاهر به نظر می‌رسد آسیب بزرگی را به بازار وارد می‌کنند اما در واقعیت عامل مهمی در تداوم نقدشوندگی بازار سهام ما هستند. عباسیون درباره این موضوع توضیح داد: در تمام کشورها انواع مختلفی از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد و نوسان‌گیری هم یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها است.

وی افزود: نوسان‌گیرها هستند که نقدشوندگی در بازار را ایجاد می‌کنند در واقع این قشر در تداوم کارکرد نقدشوندگی بازار سرمایه نقش مهمی را ایفا می‌کنند. در بازار سرمایه ما که بازارگردان به اندازه کافی نداریم، نوسان‌گیران نقدشوندگی بازار را بالا می‌برند.

عباسیون اضافه کرد: این افراد در روزهایی که بازار در صف فروش قرار دارد با خرید و تزریق پول به بازار از طولانی شدن این صف‌ها جلوگیری می‌کنند.