بایدن کی می‌تواند به برجام برگردد؟
رئیس‌جمهوری پیشین امریکا در رابطه به‌کاهش اعتماد بین‌المللی به رهبری و سیاست امریکا اشاره کرد و گفت که بازگشت به توافق‌های بین‌المللی از جمله توافق هسته‌ای برای دولت «بایدن» با موانعی رو‌به‌رو خواهد بود و بلافاصله اتفاق نخواهد افتاد
در شرایطی که ناظران انتخاب «آنتونی بلینکن» به عنوان وزیر خارجه امریکا را یک نشانه قوی از سوی «جوبایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا مبنی بر تحقق وعده بازگشت احتمالی به برجام می‌دانند، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری اسبق امریکا هم بر این مهم تأکید کرد هرچند یادآور شد خسارات وارد شده به امریکا در دوران دونالد ترامپ، عملی شدن بازگشت به توافق‌های بین‌المللی را زمانبر کرده باشد.
اوباما در گفت‌وگویی با روزنامه «واشنگتن‌پست» سیاست خارجی دونالد ترامپ را موجب وارد شدن لطمه به امریکا دانست و گفت با وجود این «بایدن» تیم مناسبی برای خارج کردن واشنگتن از این وضعیت دارد.
رئیس‌جمهوری پیشین امریکا در همین رابطه به‌کاهش اعتماد بین‌المللی به رهبری و سیاست امریکا اشاره کرد و گفت که بازگشت به توافق‌های بین‌المللی از جمله توافق هسته‌ای برای دولت «بایدن» با موانعی رو‌به‌رو خواهد بود و بلافاصله اتفاق نخواهد افتاد.
اوباما این را هم یادآور شد که با‌وجود این موانع، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا افراد مناسب را برای آن به‌کار گرفته است. او تصریح کرد: «آسیب‌هایی وارد شده است که تغییر این وضعیت برای ما زمان خواهد برد اما من مطمئنم که از پس آن برخواهند آمد اما ممکن است در مدت زمان کوتاهی اتفاق نیفتد.»
او در همین راستا آنتونی بلینکن را که رئیس‌جمهوری منتخب به‌عنوان وزیر خارجه خود برگزیده است، «برجسته» و «یک دیپلمات ماهر و مورد توجه در سراسر جهان» خواند و گفت: شما در حال تحقق تیمی هستید که من به آن اطمینان زیادی دارم.
با‌وجود موانع مورد اشاره اوباما به‌نظر می‌رسد که حضور «بلینکن» به‌عنوان وزیر خارجه امریکا اقدامی برای هموار کردن راه بازگشت امریکا به‌برجام به‌شمار می‌آید. «بلینکن» پیشتر تصمیم ترامپ به خروج از توافق هسته‌ای ایران را احمقانه توصیف کرده و گفته بود که این اقدام در حالی رخ داد که هیچ مدرکی درباره عدم پایبندی ایران به این توافق قابل پیش‌بینی نبود و پیش‌بینی نشد. او همچنین در سال ۲۰۱۹ هنگام افزایش تنش‌ها میان ایران و امریکا در مصاحبه با شبکه فرانس ۲۴ بخشی از مواضع خود در قبال ایران را این‌طور بیان می‌کند: «متأسفانه ما نباید جایی که الان قرار داریم، می‌بودیم. خیلی باعث تأسف است که ایالات متحده از توافقی خارج شد که ایران به‌دلیل انجام همه آن چیزهایی که ما دوست نداریم انجام دهد متعهد به توافق هسته‌ای شده بود. فکر می‌کنم از منظر ایران قطعاً اگر آنها منافع اقتصادی این توافق که بر سر آن چانه‌زنی و توافق کردند، نصیبشان نشود، احتمالاً تصمیم بگیرند برنامه هسته‌ای خود را ادامه دهند که به نظر می‌رسد به این نقطه رسیده‌اند.
همزمان با تغییرات در حال وقوع در دولت امریکا مقام‌های اروپایی طرف برجام هم در حال رایزنی درباره موضوعاتی هستند که احتمال می‌رود بعد از استقرار دولت «بایدن» و آغاز اقدامات او درباره این توافق صورت گیرد. چنانکه دوشنبه گذشته «هایکو ماس»، «دومینیک راب» و «ژان ایو لودریان» وزرای خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه با هدف گفت‌وگو درباره برجام در برلین با یکدیگر دیدار کردند. آنها بعد از این دیدار تلویحاً اشاره کردند که روی کار آمدن دولت بعدی امریکا فرصتی را در اختیار اروپا قرار می‌دهد تا از برجام به‌عنوان فرصتی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران استفاده کند. «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه هم بعد از این نشست مدعی شد که این کشور تلاش دارد تا مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.
پیشنهادهای سه گانه «کاترین اشتون» به بایدن
علاوه بر رایزنی مقام‌های رسمی اروپایی، «کاترین اشتون»، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم که در زمان انعقاد معاهده اولیه هسته‌ای موسوم به توافق ژنو، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای با ایران بود، برای احیای برجام راهکارهایی را به جو بایدن پیشنهاد داد.
«اشتون» که اکنون عضو مجلس اعیان انگلیس و رئیس میز «اروپای جهانی» در مرکز وودرو ویلسون مستقر در واشنگتن دی‌سی است، یادداشتی منتشر کرد که در بخشی از آن نوشته است: «بایدن یک تیم با تجربه برای طراحی اینکه چه کاری بکند دارد و می‌تواند روی تخصص بسیاری از افرادی که در مذاکرات برجام حضور داشتند، حساب کند. اما البته این کار راحتی نخواهد بود. یافتن راهی برای جلب حمایت کنگره چالش برانگیز خواهد بود چرا که با توجه به شرایط موجود، دموکرات‌ها شاید کنترل (اکثریت) سنا را در اختیار نداشته باشند. او برای قرار دادن یک برجام احیا شده روی پایه‌های مستحکم، باید قادر به تضمین این موضوع باشد که درصورت پایبندی ایران به تعهدات برجامی خودش، ایالات متحده هم این کار را خواهد کرد.»
به‌گفته او، همچنین مسئله دیگر شرکای این توافق، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان که گروه ۱+۵ را شکل می‌دهند، هم وجود دارد. برجام به همه آنها تعلق دارد و هر صحبتی به مشارکت و حضور آنها هم نیاز دارد. وی سپس به بایدن برای احیای برجام سه راهکار ارائه و توصیه کرد و نوشت: ۱- تیمش را آماده و تقویت کند ۲- برجام را به‌عنوان توافق اول قرار دهد نه توافق پایانی ۳- پایه برجام را روی اساس مستحکم‌تری قرار دهد».
ارسال نظر