استیضاح ترامپ مانع حضور او در ۲۰۲۴ می‌شود؟

 نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان روز یکشنبه در نامه‌ای به همکارانش اعلام کرد که پس از تصویب قطعنامه‌ای در حمایت از برکناری دونالد ترامپ از سوی معاون رئیس جمهوری و اعضای کابینه طرح استیضاح در این مجلس به رای گذاشته خواهد شد. اشغال ساختمان کنگره در روز بررسی و تائید نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث شده است که دموکرات‌ها و حتی برخی از جمهوریخواهان از استیضاح مجدد دونالد ترامپ حمایت کنند.

در جریان حمله روز چهارشنبه گذشته هواداران رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده به ساختمان کنگره پنج نفر کشته شدند. با این حال بنا به گزارش‌ها در طرح استیضاح دونالد ترامپ تنها به حوادث اخیر واشنگتن اشاره نشده و قرار است مکالمه ضبط شده او با یک مقام ارشد ایالت جورجیا نیز مطرح شود. رئیس جمهوری آمریکا چند روز پیش از یورش طرفدارانش به ساختمان کنگره در جریان مکالمه‌ای تلفنی از وزیر امور داخلی جورجیا خواسته بود تا بیش از ۱۱ هزار رای در این ایالت برای او «پیدا» کند.

طرح استیضاح دونالد ترامپ پس از تصویب احتمالی در مجلس نمایندگان باید از سوی نانسی پلوسی به مجلس سنا ارجاع شود. دموکرات‌ها در مجلس سنا برخلاف مجلس نمایندگان که تنها به اکثریت نصف به علاوه یک برای تصویب طرح نیاز دارند به رای ۶۷ سناتور (دو سوم اعضای مجلس سنا) احتیاج خواهند داشت.

از سوی دیگر جلسات مجلس سنا تا روز ۱۹ ژانویه یعنی یک روز پیش از آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا تعطیل شده است. به این ترتیب احتمال رسیدگی به طرح استیضاح و آغاز محاکمه دونالد ترامپ در مجلس سنا پیش از روز ۲۰ ژانویه (اول بهمن) کم است. با این حال دموکرات‌ها با تصویب طرح استیضاح در مجلس نمایندگان چند هدف را دنبال می‌کنند. یکی از اهداف اصلی آنها علاوه بر واکنش به اشغال ساختمان کنگره پایان دادن به حیات سیاسی دونالد ترامپ است. چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا که ۷۴ سال دارد پیش از این در حال بررسی احتمال اعلام نامزدی خود برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ بود.

بنا به برخی از گزارش‌ها دونالد ترامپ تا پیش از حوادث روز چهارشنبه در واشنگتن قصد داشت تا همزمان با مراسم تحلیف جو بایدن در روز ۲۰ ژانویه نامزدی خود را برای انتخابات دوره آینده اعلام کند. اما استیضاح دونالد ترامپ چگونه می‌تواند به حیات سیاسی او پایان دهد؟

دموکرات‌ها پس از پیروزی در انتخابات دور دوم مجلس سنا در ایالت جورجیا که روز پنجم ژانویه (۱۶ دی) برگزار شد به زودی ۵۰ کرسی این مجلس را در اختیار خواهند داشت. آنها به این ترتیب پس از آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن با تکیه به رای کامالا هریس که علاوه بر معاونت ریاست جمهوری، ریاست مجلس سنا را نیز در اختیار خواهد داشت به حزب اکثریت در مجلس سنا تبدیل خواهند شد.

رسیدگی به طرح استیضاح رئیس جمهوری در مجلس سنا که حتی پس از پایان دوره زمامداری او نیز امکانپذیر است مشابه یک محاکمه خواهد بود. به این معنا که دونالد ترامپ در مقام متهم وکلای مدافع خود را خواهد داشت. تعدادی از اعضای مجلس نمایندگان نیز با حضور در مجلس سنا نقش دادستان را ایفا خواهند کرد و موارد اتهامی علیه چهل و پنجمین رئیس جمهوری را مطرح خواهند کرد. در این میان نقش ۱۰۰ عضو مجلس سنا مشابه اعضای هیئت منصفه خواهد بود. ریاست جلسات محاکمه نیز بر عهده جان رابرتز، رئیس دیوان عالی آمریکا خواهد بود.

دموکرات‌ها با توجه به ترکیب جدید مجلس سنا به رای ۱۷ سناتور جمهوریخواه برای مجرم شناخته شدن دونالد ترامپ نیاز خواهند داشت. هر چند هنوز موارد اتهامی دونالد ترامپ به طور رسمی از سوی مجلس نمایندگان یا کمیته قضایی آن اعلام نشده است اما احتمالا «تشویق به شورش» اتهام اصلی او در دومین استیضاحش خواهد بود.

قانون اساسی آمریکا به مجلس سنا اجازه می‌دهد که در صورت مجرم شناخته شدن مقام‌های فدرال در این نهاد رای به عدم صلاحیت دائمی آنها برای فعالیت در سمت‌های دولتی بدهد. انگیزه اصلی دموکرات‌ها از استیضاح مجدد دونالد ترامپ برخلاف اولین استیضاح که تقریبا یک سال پیش در همین روزها انجام شد برکناری او از ریاست جمهوری نیست. آنها این بار در تلاش هستند تا او را به دنبال اشغال ساختمان کنگره برای همیشه از حضور در سمت‌های دولتی محروم کنند.

سناتورهای دموکرات پس از رای احتمالی دو سوم اعضای مجلس سنا به مجرم بودن دونالد ترامپ برای تعیین مجازات «عدم صلاحیت دائمی» او برای حضور در سمت‌های دولتی تنها به اکثریت مطلق آراء در این مجلس نیاز خواهند داشت.

تعدادی از سناتورهای جمهوریخواه از جمله لیسا مرکاوسکی، سناتور آلاسکا و پت تومی، سناتور پنسیلوانیا خواستار استعفای دونالد ترامپ پیش از پایان دوره ریاست جمهوری‌اش شده‌اند. به نظر می‌رسد احتمال رای مثبت این دو سناتور و سناتورهای جمهوریخواهی همچون سوزان کالینز، سناتور ایالت مین و میت رامنی، سناتور یوتا به طرح استیضاح وجود دارد.

شبکه «فاکس نیوز» هم پیش از این گزارش داده بود که تعدادی از اعضای جمهوریخواه کنگره با حمایت از طرح استیضاح دونالد ترامپ قصد دارند مانع از نامزدی مجدد او در سال ۲۰۲۴ شوند.

این در حالی است که اکثر نظرسنجی‌ها تا پیش از یورش هواداران رئیس جمهوری آمریکا به ساختمان کنگره از محبوبیت بالای دونالد ترامپ در میان رای دهندگان جمهوریخواه حکایت داشت. بنا به همین نظرسنجی‌ها دونالد ترامپ بخت نخست برای کسب نامزدی حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ در رقابت‌های مقدماتی این حزب است.

ممانعت از نامزدی دونالد ترامپ در انتخابات دوره بعد برای بسیاری از چهره‌های شناخته شده حزب جمهوریخواه از جمله تعدادی از سناتورهای این حزب می‌تواند وسوسه انگیز باشد زیرا به این ترتیب مسیر برای حضور آنها در عرصه رقابت‌های مقدماتی حزب جمهوریخواه هموار خواهد شد. با این حال یکی از نگرانی‌های اصلی آنها احتمالا از دست دادن رای هواداران دونالد ترامپ خواهد بود.

این در حالی است که حتی در صورت رای مجلس سنا به مجرم بودن دونالد ترامپ و محرومیت او از حضور در سمت‌های دولتی خطر حضور یک ترامپ دیگر در رقابت‌های مقدماتی حزب جمهوریخواه وجود خواهد داشت. دونالد ترامپ جونیور و ایوانکا ترامپ، دو نفر از فرزندان رئیس جمهوری کنونی آمریکا از جمله نامزدهای احتمالی عرصه رقابت‌های مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ در صورت عدم حضور شخص دونالد ترامپ خواهند بود.

از سوی دیگر دموکرات‌ها با وادار کردن اعضای جمهوریخواه کنگره، چه اعضای مجلس نمایندگان و چه سناتورها، در عمل در تلاش هستند تا آنها را وادار کنند درباره مسؤولیت دونالد ترامپ در حوادث اخیر واشنگتن موضع گیری کنند. مخالفت یا موافقت هر کدام از اعضای جمهوریخواه کنگره با طرح استیضاح می‌تواند در جریان انتخابات میان دوره‌ای سال ۲۰۲۲ یا انتخابات سنا در سال‌های بعد به ضرر آنها تمام شود. آن دسته از اعضای جمهوریخواه کنگره که با استیضاح همراهی خواهند کرد ممکن است رای هواداران ترامپ را از دست دهند و یا حتی در انتخابات درون حزبی برای کسب مجدد نامزدی حزب از یک نامزد مورد حمایت دونالد ترامپ شکست بخورند.

آن گروه از جمهوریخواهان کنگره که با استیضاح مخالفت کنند نیز هر چند احتمالا در میان هواداران دونالد ترامپ محبوب خواهند شد اما باید با ماشین تبلیغاتی دموکرات‌ها که آنها را به حمایت از اشغال ساختمان کنگره متهم خواهد کرد روبرو شوند. احتمال اینکه رای دهندگان مستقل یا جمهوریخواهان میانه رو از این نامزدها در انتخابات دوره بعد روی برگردانند نیز کم نخواهد بود.