کمک کنوانسیون‌های حمل‌ونقل به تجارت
تسهیل روند حمل‌ونقل و بهبود فرآیندهای مرتبط با آن، از مواردی است که به طور مستقیم بر فعالیت‌های تجارت جهانی کشورها تاثیرگذار است.
در دهه‌های گذشته کشورهای حاضر در عرصه‌های تجارت بین‌المللی، به منظور کاهش هزینه‌ها و اصلاح امور گمرکی و حمل‌ونقل، کنوانسیون‌های متعدد مشترکی را در این‌باره تشکیل دادند. کنوانسیون تیر یکی از متداول‌ترین رویه جابه‌جایی کالا تحت نظام یکپارچه صورت گیرد. سرعت جابه‌جایی بالا، هزینه کم، فرآیند گمرکی سریع و تضمین بین‌المللی و حوزه امنیت گمرک در این رویه موردتوجه است. این سند گمرکی در حمل‌ونقل مرکب به‌ویژه جاده‌ای است قابل‌استفاده است. ۷۷ کشور عضو این کنوانسیون هستند؛ تمام کشورهای منطقه عضو سیستم تیر هستند از عرق، لبنان، ارمنستان، ایران، افریقا، مراکش، امریکای جنوبی، برزیل، امریکا، کانادا، شیلی، سوریه، هند و پاکستان و...باعث شکل گرفتن کریدور حمل‌ونقل شده‌اند. کارشناسان و فعالان تجاری معتقدند نقش حمل‌ونقل ترکیبی در توسعه فعالیت‌های تجاری غیرقابل انکار بوده و از این رو ایران باید از راه‌اندازی کریدورهای مهم حمل‌ونقل ترکیبی-تحت رویه تیر حمایت کند. چراکه با این شیوه ایران می‌تواند با عضویت عضو کنوانسیون از کریدورها به بهترین شکل ممکن بهره گیرد. صمت در این گزارش، به بررسی تلاش‌های صورت گرفته به منظور افزایش بهره‌گیری از کنوانسیون‌های بین‌المللی حمل‌ونقل، پرداخته است.
تعیین چشم‌انداز تجارت ۳ میلیارد دلاری
نشست مشترک هیات تجاری و حمل‌ونقل قزاقستان که به سرپرستی معاون وزارت توسعه تجارت این کشور به ایران آمد، با معاون بین‌الملل اتاق ایران، مدیر حمل‌ونقل و کارنه تیر اتاق و جمعی از فعالان اقتصادی حوزه حمل‌ونقل ایران برگزار شد.
به گزارش اتاق ایران، در این نشست نورلان کولباتیروف معاون توسعه تجارت قزاقستان با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری این کشور به ایران به منظور توسعه روابط تجاری دو کشور گفت: یکی از اهداف مهم دولت قزاقستان، استفاده از ظرفیت تراتزیتی ایران برای گسترش تجارت است.
او با اشاره به تعیین چشم‌انداز تجارت ۳میلیارد دلاری در سال میان ایران و قزاقستان از سوی مقامات عالی دو کشور بیان کرد: اگرچه ظرفیت صادراتی ایران به قزاقستان بسیار بالاست اما حجم پایینی از کالاهای ایرانی وارد قزاقستان می‌شود.
با این حال همین میزان کالا نیز بازخورد مثبتی میان مصرف‌کنندگان قزاق داشته است. بنابراین فرصت و ظرفیت بالایی برای صادرات کالاهای ایرانی به قزاقستان وجود دارد و دو کشور می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
کولباتیروف با تاکید بر اینکه هدف اصلی سفر هیات تجاری قزاقستان به ایران، بررسی امکانات تجاری ایران و شناخت مشکلات و یافتن راه‌حل مناسب برای آنهاست، افزود: ایران از نظر تجاری کشور مهمی برای قزاقستان محسوب می‌شود. از این رو ما برای توسعه روابط تجاری مشترک دو کشور مصمم هستیم.
ایجاد ظرفیت برای تجارت با قزاقستان
در ادامه این نشست، علیرضا یاوری معاون بین‌الملل اتاق ایران با بیان اینکه قزاقستان یکی از اولویت‌های ایران برای توسعه همکاری‌های تجاری به حساب می‌آید، گفت: ظرفیت‌های تجاری ایران و قزاقستان بالا بوده و برقراری روابط نزدیک اقتصادی بین دو کشور، از الزامات است.
بعد از سفر مقامات قزاقستانی به ایران در ماه گذشته، قرار شده امکانات و اماکنی در بنادر جنوبی ایران از جمله بندر شهید رجایی در اختیار قزاقستان قرار گیرد تا این کشور از این ظرفیت برای توسعه صادرات خود به کشورهای شرق دور استقاده کند.
وی ادامه داد: چنین مناسباتی به حتم به توسعه روابط تجاری کشور منجر خواهد شد. به طور کلی توجه به ایجاد بسترهای مناسب امور بازرگانی، تاثیر مستقیمی بر حجم تجارت و مبادلات ایران با سایر کشورهای منطقه و همسایه خواهد شد.
مزیت کریدور جنوبی ایران
بهنام فرامرزیان، مدیر حمل‌ونقل بین‌المللی و کارنه تیر اتاق ایران در این نشست با بیان اینکه ایران و قزاقستان از اعضای قدیمی کنوانسیون تیر هستند، گفت: باوجود عضویت ایران و قزاقستان در کنوانسیون تیر، حجم فعالیت‌های کارنه تیر دو کشور بسیار پایین است. در سال ۲۰۲۲ از مجموع ۳ هزار و ۷۰۰ مورد حمل‌ونقل جاده‌ای فقط ۱۱۹ عملیات حمل‌ونقل جاده‌ای را تحت کارنه تیر داشتیم. او افزود: فعالیت‌های حمل‌ونقلی در صورتی موفق هستند که منافع گمرگ، شرکت حمل‌ونقل و همچنین منافع صادرکننده را تامین کنند. این درحالی است که اعما برخی رویه‌های غیرمتعارف فعلی، برای ایران نه تنها هزینه‌بر، بلکه زمان‌بر هم هستند. علاوه بر آن توجیه اقتصادی را برای بنگاه‌های اقتصادی دو کشور نخواهد داشت. بنابراین افزایش تعاملات و توجه به فعالیت‌های کارنه تیر، یکی از نیازهای توسعه تجارت و افزایش مراودات اقتصادی بین‌المللی است.
فرامرزیان با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه قزاقستان در کریدورهای شمالی و میانی از شرق تا غرب بیان کرد: با وجود سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در مسیر کریدورهای شمالی، جنگ روسیه و اوکراین مسیر فعالیت این کریدور را مسدود کرده است. اگرچه در مسیر کریدور میانی هم بنادر اکتائو، کوئیک و ترکمن‌باشی فعال هستند، اما ترافیک در بندر باکو و مرز سامور بسیار زیاد بوده و از این رو مسیر کریدور میانی، مزیت رقابت‌پذیری خود را از دست داده است. با این شرایط کریدور جنوبی که از مرزهای ایران تردد می‌کند، می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای صادرات، واردات و ترانزیت کالاهای قراقستان باشد.
وجود زیرساخت برای تجارت با قزاقستان
مدیر حمل‌ونقل و کارنه تیر اتاق گفت: بنادر جنوبی ایران از زیرساخت‌های لازم مراودات برخوردار بوده و امکانات لازم برای «صادرات از» و «وادرات به» قزاقستان را دارند. قزاقستان نیز از این امکانات و ظرفیت ایران آگاه است.
با توجه به اینکه قزاقستان هم به بازارهای هدفی همچون عراق، امارت، پاکستان، هند، ترکیه و ترکمنستان متمرکز شده است، مسیر ترانزیت ایران می‌تواند به شکل حمل‌ونقل ترکیبی برای دو طرف مزایای زیادی داشته باشد.
فرامرزیان، مدیر حمل‌ونقل و کارنه تیر اتاق بازرگانی ایران از آمادگی این اتاق برای تاسیس کنسرسیوم مشترک حمل‌ونقلی با قزاقستان و راه‌اندازی سرویس رو-رو منظم میان بنادر این کشور و ایران خبر داد و گفت: اتاق ایران همچنین برای راه‌اندازی سرویس رو-رو منظم بین بنادر اکتائو و کوییک با بنادر شمالی ایران آماده است. خوشبختانه در بحث گمرکی هم توافقات خوبی با گمرک قزاقستان داشتیم و به زودی این امکان را فراهم خواهیم کرد که با سند الکترونیک، حمل‌ونقل جاده‌ای و ترکیبی را داشته باشیم. فرامرزیان به بیان مشکلات ترددهای مرزی اشاره کرد و گفت: رانندگان ایرانی مشکل اخذ ویزا با قزاقستان ندارند اما ایران تمایل به حذف ویزا برای رانندگان دو کشور را دارد. به بیانی دیگر درحال‌حاضر مشکلی درباره اخذ مجوز تردد وجود ندارد اما ما مایل هستیم مجوز تردد دو طرف برداشته شود و رانندگان با تسهیلات بیشتری بین دو کشور تردد کنند.
رتبه نخست ایران در «کارنه‌تیر» دنیا
تلاش ایران برای گسترش روابط ترانزیتی خود را کشورهای همسایه در حالی‌است که چندی پیش ایران توانست رتبه نخست کارنه تیر در دنیا را به خود اختصاص دهد. رتبه نخست کارنه تیر در دنیا در میان کشورهای عضو کنوانسیون کارنه تیر به گمرک جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافت.
به گزارش تسنیم، علیرضا مقدسی رئیس کل گمرک ایران با اعلام این خبر، اظهار کرد: در تازه‌ترین گزارش اتحادیه بین‌المللی حمل‌ونقل جاده‌ای (IRU) گمرک ایران رتبه اول در زمینه کارنه تیر را در میان کشورهای عضو کنوانسیون کارنه تیر کسب کرد.
وی توضیح داد: تسهیلات ارائه شده گمرکات ایران در حوزه تسهیل ترانزیت، اجرای طرح سلکتیویتی در گمرک شهید رجایی، فعال‌تر شدن کریدورهای ترانزیتی از جمله شمال – جنوب، کریدور ترانزیتی ITI در دو حوزه ریلی و جاده‌ای از مبدأ پاکستان و کریدور ترانزیتی از مبدأ قزاقستان، اجرای پروژه تیر الکترونیکی (E-TIR) بین گمرک ایران و دیگر کشورها و ارسال نخستین محموله ترانزیتی از هند در امسال تحت صحابت کارنه تیر الکترونیکی، از عمده‌ترین دلایل رشد ترانزیت از مسیر ایران و کسب رتبه برتر در استفاده از کارنه تیر بوده است.
مقدسی گفت: براساس این گزارش ایران با مصرف ۱۲۵ هزار و ۶۰۴ فقره کارنه تیر در رتبه نخست قرار گرفت و کشورهای ترکیه، ازبکستان، اوکراین و روسیه رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص دادند. از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۰ این رتبه به ترکیه اختصاص داشت که با همت و تلاش کارکنان گمرک و افزایش تسهیلات ترانزیتی، گمرک جمهوری اسلامی ایران موفق شد در سال ۲۰۲۱ رتبه نخست را به خود اختصاص دهد.
ترانزیت ۷ میلیون تن کالا از مسیر ایران
رئیس کل گمرک ایران با بیان اینکه استمرار رشد ترانزیت خارجی از مسیر ایران، گفت: در ۶ماه نخست امسال، ۷ میلیون و ۲۸ هزار تن کالای ترانزیتی از مسیر ایران عبور کرد. به گزارش ایرنا، مقدسی اظهارکرد: میزان کالاهای ترانزیتی عبوری از مسیر ایران در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۲۲ درصد افزایش داشته است. فعال‌تر شدن کریدورهای ترانزیتی از جمله شمال - جنوب، کریدور ترانزیتی ITI در ۲ حوزه ریلی و جاده‌ای از مبدا پاکستان و کریدور ترانزیتی از مبدا قزاقستان و استفاده ایران از ظرفیت‌های به وجود آمده و تسهیلات ارائه شده گمرکات کشور در حوزه تسهیل ترانزیت از عمده‌ترین دلایل رشد ترانزیت کشور در سال گذشته و استمرار آن در امسال است.
رئیس کل گمرک ایران با اشاره به اینکه اجرای پروژه تیر الکترونیکی (E- TIR) بین گمرکات ایران و دیگر کشورها سبب تسهیل در ترانزیت کالا از ایران و رشد آن می‌شود، افزود: در زمینه اجرای پروژه تیر الکترونیک، نخستین محموله ترانزیتی در ماه گذشته تحت صحابت کارنه تیر الکترونیکی با استفاده از ظرفیت کریدور شمال- جنوب از مبدأ گمرک شهید رجایی و از کشور هند وارد و از گمرک آستارا به روسیه ارسال شد.
نقش گمرک شهید رجایی در تجارت
رئیس کل گمرک ایران تصریح کرد: بیشترین میزان کالاهای ترانزیتی از مسیر ایران از مبدأ گمرک شهید رجایی بوده است، به طوری که در ۶ ماهه امسال ۲ میلیون و ۵۶۸ هزار تن کالا از مبدأ این گمرک ترانزیت شد و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۵.۶۷ درصد افزایش داشت. مقدسی تشریح کرد: گمرکات باشماق با ۶۳۶ هزار تن، بازرگان با ۶۳۲ هزار تن، پرویز خان با ۶۲۷ هزار تن، بیله‌سوار با ۳۸۴ هزار تن؛ سرخس با ۳۶۰ هزار تن، جلفا با ۳۳۲ هزار تن، بندرلنگه با ۲۴۵ هزار تن، لطف آباد با ۲۰۴ هزار تن و آستارا با ۱۸۹ هزار تن از دیگر گمرکاتی بودند که در این مدت بیشترین میزان کالاهای ترانزیتی از مسیر ایران را به خود اختصاص دادند.
در ۶ ماه نخست امسال از مجموع کالاهای ترانزیتی از مسیر ایران، ۶ میلیون و ۱۷۷ هزار تن از مبدأ ۱۰ گمرک فوق‌الذکر بوده است.
سخن پایانی
اتاق بازرگانی ایران متولی دو کنوانسیون مهم حمل‌ونقلی تیر و آ.ت.آ است. ایران از سال ۱۳۶۹ به کنوانسیون تیر و در سال ۱۳۴۶ به کنوانسیون آ.ت.آ پیوسته است. همچنین از بین ۵۹ کنوانسیون حمل‌ونقل بین‌المللی ایران عضو ۱۱ کنوانسیون است؛ بیشترین عضویت را کشور ترکیه دارد که در ۲۶ کنوانسیون بین‌المللی حمل‌ونقل حضور دارد. کنوانسیون آ.ت.آ کنوانسیون عبور موقت کالا است؛ طبق این سند کالا بدون پرداخت و عوارض گمرکی، عوارض مازاد و با یک ضمانت بین‌المللی می‌تواند منتقل شود. بازرگانان و فعالان اقتصادی عقیده دارند ایران باید در ادامه به کنوانسیون‌های مهم نه‌تنها در مسئله حمل‌ونقل بلکه مرتبط با توسعه تجارت جهانی بپیوندد.
ارسال نظر