کارنامه تجارت خارجی محصولات کشاورزی در ۹۸

در این گزارش جزییات تجارت خارجی ایران در بخش کشاورزی در سال ۹۸ بررسی خواهد شد.

گسترش‌نیوز: بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از بخش‌های اساسی تولید ناخالص داخلی و از اجزای اصلی صادرات غیرنفتی، جایگاه ویژه‌ای را بین بخش‌های مختلف اقتصادی ایران به‌خود اختصاص داده است.

مزیت نسبی طبیعی، تنوع محصولات، عدم نیاز به فناوری پیشرفته، تامین نیازهای ضروری، نیاز به سرمایه اندک، زودبازده بودن و ارزآوری از مزایای این بخش است.

رونق تولید در بخش کشاورزی به اشکال مختلف کمی‌وکیفی، تنوع کالایی، بازاری و... علاوه‌بر کمک به توسعه مناطق روستایی کشور، می‌تواند منجر به کاهش فقر و محرومیت شود و همچنین محرکی اساسی در فرآیند رو به‌ جلوی توسعه همه‌جانبه اقتصادی کشور باشد.

در گزارش پیش‌رو براساس آمارهای گمرک ایران و وزارت جهادکشاورزی کارنامه تجارت خارجی محصولات کشاورزی و بخش غذا در سال گذشته را بررسی کرده‌ایم.

در ۹ ماهه سال ۱۳۹۸، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۵ میلیون و ۷ هزار تن و به ارزش ۴ میلیارد و ۹۹ میلیون دلار بوده که از نظر وزن ۵.۶ درصد و ازنظر ارزش ۱۶.۶ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داد. ارزش صادرات ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶.۱ درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط شش سال گذشته (سال‌های ۹۱ الی ۹۷) نیز ۹.۷ درصد کاهش داشت.

مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در ۹ ماه نخست سال ۹۸، معادل ۱۷ میلیون و ۱۲۳ هزار تن با ارزش ۹ میلیارد و ۲۸۴ میلیون دلار بود که به ترتیب ازنظر وزن ۷۵.۲ درصد و ازنظر ارزش ۵۱.۷ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شد. ارزش واردات در این مدت ۲۲.۳ درصد بیشتر از سال قبل و درمجموع نیز ۱۲.۶ درصد بیشتر از میانگین شش سال گذشته (سال‌های ۹۱ الی ۹۷) بوده است.

تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در نه ماه نخست سال ۱۳۹۸، منفی ۵ میلیارد و ۱۸۵ میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۸۳.۳ درصد بهبود یافته بود. (ارزش صادرات ۲۶.۱ درصد کاهش و ارزش واردات ۲۲.۳ درصد افزایش داشته است). کسری تراز تجاری نه ماهه نخست سال ۹۸ نیز نسبت به میانگین شش سال گذشته (سال‌های ۹۱ الی ۹۷، ۳۷۰۵- میلیون دلار)، ۴۰ درصد کسری داشت.

در ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۸، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۵۶۹۲ هزار تن و به ارزش ۴۶۷۳ میلیون دلار بود که ازنظر وزن ۴.۹ درصد و ازنظر ارزش ۱۳.۲ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده بود. ارزش صادرات ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۸ نسبت به گزارش مدت مشابه سال قبل ۱۴.۵ درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط ۶ سال منتهی به سال ۱۳۹۶ نیز ۸.۶ درصد کاهش داشت.

مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در ۱۰ ماهه سال ۹۸ بالغ‌بر ۱۹۶۸۶ هزار تن با ارزش ۱۰۴۵۸ میلیون دلار بوده که به ترتیب ازنظر وزن ۱۷.۱ درصد و ازنظر ارزش ۲۹.۴ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شد. ارزش واردات در این مدت ۲۵.۲ درصد بیشتر از سال قبل و درمجموع نیز ۱۲.۵ درصد بیشتر از میانگین ۶ سال منتهی به سال ۱۳۹۶ بود.

تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۸ منفی ۵۷۸۴ میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل دو برابر کسری تراز نشان می‌دهد (ارزش صادرات ۱۴.۵ درصد کاهش و ارزش واردات ۲۵.۲ درصد افزایش داشته است) کسری تراز تجاری ۱۰ ماهه سال ۹۸نسبت به میانگین شش سال منتهی به ۱۳۹۶ که منفی ۴۱۸۳ میلیون دلار بوده، ۳۸.۳ درصد کسری داشته است.

براساس داده‌های آماری وزارت جهادکشاورزی، طی ۱۲ماهه سال ۹۸ درمجموع ۵.۸میلیارد دلار انواع کالاهای کشاورزی از ایران به کشورهای مختلف صادر شد که این میزان نسبت به صادرات ۶.۴میلیارد دلاری مدت مشابه سال ۹۷، کاهش حدود ۹درصدی را نشان می‌دهد.

همچنین میزان واردات بخش غذا و کشاورزی ایران در سال گذشته حدود ۱۲میلیارد و ۵۸۸ میلیون دلار بود که نسبت به ۱۰.۷میلیارد دلار واردات مدت مشابه سال ۹۷، رشدی نزدیک به ۱۷.۵درصدی داشت.

بر این اساس در سال ۹۸ تراز تجاری بخش غذا و کشاورزی منفی۶.۷میلیارد دلار بوده که نسبت به تراز تجاری منفی۴.۳میلیارد دلاری مدت مشابه سال ۹۷، حدود منفی۲.۴میلیارد دلار افزایش را نشان می‌دهد.

همچنین داده‌های آماری نشان می‌دهد در سال گذشته ازمجموع ۵.۸میلیارد دلار صادرات بخش کشاورزی و غذای ایران، ۲میلیارد و ۷۲۶میلیون دلار از آن مربوط به صادرات زیربخش باغی (با سهم ۴۷درصدی از کل صادرات)، ۲میلیارد و ۹۲میلیون دلار مربوط به صادرات زیربخش زراعی (با سهم ۳۶درصدی از کل)، ۷۱۸میلیون دلار مربوط به صادرات زیربخش دام و طیور (سهم ۱۲درصدی از کل)، ۲۴۹میلیون دلار مربوط به شیلات (با سهم ۴.۳درصدی از کل) و ۳۵میلیون دلار مابقی (با سهم کمتر از یک‌درصدی از کل صادرات کشاورزی ایران) نیز مربوط به دو زیربخش دامپزشکی و جنگل‌ها و مراتع است. طبق این آمارها، طی سال گذشته صادرات بخش باغی ایران افزایش ۲۰درصدی، زراعی کاهش ۲۰ درصدی، دام و طیور کاهش ۳۵درصدی، شیلات کاهش ۲۵درصدی، دامپزشکی کاهش ۲۷درصدی و جنگل و مراتع نیز کاهش ۴۶درصدی را تجربه کرده‌اند.