روشی عجیب برای درمان بیماری ها
روده انسان، محل زندگی میلیاردهامیکروب از انواع و اقسام مختلف است که با تعاملاتی که با یکدیگر و بدن انسان دارند، فواید و مضراتی را به‌وجود می‌آورند. محققان کشور با بررسی عمل پیوند مدفوع، انتقال این میکروب‌ها از انسانی به انسان دیگر را موشکافی کرده‌اند.
مجموعه میکروارگانیسم‌ها یا اصطلاحاً میکروبیوتای دستگاه گوارش انسان شامل ۱۰ تا ۱۰۰ تریلیون میکروب است. بین میکروبیوتای افراد و سیستم ایمنی آن‌ها ارتباط دوطرفه وجود دارد و یکدیگر را تنظیم می‌کنند.
تاکنون مطالعه‌های زیادی در خصوص پیوند میکروبیوتای مدفوع در انواع بیماری‌های گوارشی و غیر گوارشی انجام شده‌اند که در بسیاری از آن‌ها، آثار مفیدی مشاهده شده است. این عمل که یک روش درمانی است و FMT نام دارد، امروزه مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
میکروبیوتا به گفته محققان شامل انواع انگل‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها است. ازجمله عواملی که روی میکروبیوتای انسان تأثیر می‌گذارد می‌توان سن، رژیم غذایی، استعداد ژنتیکی افراد، سیستم ایمنی میزبان، مصرف آنتی‌بیوتیک، محیط و بهداشت را نام برد.
میکروبیوتا دارای نقش‌های فیزیولوژیک متعددی در بدن انسان است که از میان آن‌ها می‌توان به سنتز انواع ویتامین‌های B۶،B۵، تیامین، بیوتین، ریبوفلاوین، متابولیسم کربوهیدرات‌ها، مهار انواع گونه‌های بیماری‌زا و تعدیل پاسخ ایمنی بدن اشاره کرد.
انواع گونه‌های میکروبیوتای انسان با توجه به شرایط محیطی میزبان نظیر PH دستگاه گوارش، غلظت اکسیژن، اسیدهای صفراوی و پپتیدهای ضد میکروبی سازمان‌دهی می‌شوند.
در این رابطه، یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن عمل FMT یعنی پیوند میکروبیوتای مدفوع و کاربردهای بالینی آن مورد بررسی واقع شده است.
محققان برای انجام این مطالعه مروری، ۱۲۷ مقاله انگلیسی‌زبان را که پس از جست‌وجوی اصولی مطابق با واژگان کلیدی مرتبط و از پایگاه‌های اطلاعاتی مختلفی نظیر Scopus، Google Scholar، Pub Med و Science Direct به دست آورده بودند، مورد تجزیه‌وتحلیل دقیق و علمی قرار دادند.
بنا بر یافته‌های این تحقیق، پیوند میکروبیوتای مدفوع (FMT) یکی از روش‌های درمانی جدید در حیطه پزشکی است که سبب بهبود و تعدیل میکروبیوتای دستگاه گوارش می‌شود. به همین دلیل، پزشکان و محققان در تلاش هستند تا از این روش برای درمان انواع بیماری‌های گوارشی و غیر گوارشی استفاده کنند.
داور امانی، پژوهشگر گروه ایمونولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «در حال حاضر FDA یا سازمان غذا و داروی آمریکا، روش FMT را در مورد بیماران مبتلابه بیماری کلستریدیوم دیفیسیل که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند، پیشنهاد کرده است. البته فعلاً کاربرد روش FMT در برخی دیگر از بیماری‌ها کم است اما بااین‌وجود، هنوز هم به‌عنوان یک روش درمانی مؤثر در برخی از بیماران به‌حساب می‌آید».
به بیان آن‌ها، «اگر میکروبیوتای روده نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی بیماری داشته باشد، تغییر میکروبیوتا ممکن است بر آن تأثیر بگذارد. علاوه بر این، اختلاف قابل توجهی در ترکیب میکروبیوتا در سراسر دستگاه گوارش وجود دارد و نقش هر بخش در متابولیسم بدن انسان و شکل‌گیری بیماری‌ها را به‌سختی می‌توان درک کرد».
بنا بر اطلاعات ارائه‌شده در این پژوهش، نکته‌ای که در خصوص آن برای انجام این عمل، نگرانی وجود دارد، مربوط به عوارض و خطرهای احتمالی آن است که باید در مورد آن بررسی‌های بیشتری انجام گیرد. اما به اعتقاد امانی و همکارانش، برای رفع این مشکل، می‌توان قرص‌هایی را طراحی کرد که میکروارگانیسم‌های موردنظر را داشته باشند و بدون تماس مستقیم بدن با ماده مدفوعی، فواید مربوطه را انتقال دهند.
شایان ذکر است این یافته‌های پژوهشی جالب توجه در فصل‌نامه‌ای موسوم به «پژوهش در پزشکی» متعلق به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انتشار یافته‌اند.
ارسال نظر