آخرین دستاوردهای تولید واکسن ایرانی کرونا

سومین نشست ترویج علم بنیاد مصطفی (ص) با موضوع آخرین دستاوردهای حوزه واکسن کرونا با حضور علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران، رسول دیناروند، رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی (ع) و حسین قناعتی رئیس اتاق فکر ستاد فرماندهی عملیاتی مدیریت کرونای تهران برگزار شد.

 دکتر رسول دیناروند؛ رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی با اشاره به فراهم بودن زیرساختهای ساخت واکسن در ایران گفت: ایرانیها روش قدیمی ساخت واکسن برای کرونا را که همان استفاده از ویروس ضعیف شده است در پیش گرفته‌اند.

وی افزود: فرآیند ساخت واکسن در کشورهای دیگر هم به موفقیتهایی رسیده است و الان واکسن روسی تأییدیه‌های اورژانسی را گرفته و واکسن چینی هم دارای تأییدیه‌های اورژانسی است؛ تمام این واکسنها مراحل کارآزمایی بالینی را پشت سر می‌گذارند.

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی درباره مقدمات قطع زنجیره کرونا در جهان توضیح داد: بعد از اینکه واکسنهای کرونا ۳ مرحله آزمایشی را پشت سر بگذارند باید به ۷۰ درصد جمعیت تزریق شوند تا امکان قطع زنجیره وجود داشته باشد که امیدوارم تا سال ۲۰۲۱ آغاز مرحله واکسینه‌سازی مردم باشد.

دیناروند مشکل واکسنهای ساخته شده کنونی را طی نکردن مرحله سوم که مرحله اثرگذاری است عنوان کرد و گفت: هیچکدام از واکسنهای چینی و روسی این مرحله را پشت سر نگذاشته‌اند اما در شرایط اورژانسی استفاده می‌شوند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.

وی به نقش اوگور شاهین به عنوان برگزیده جایزه مصطفی در سال ۲۰۱۹ در توسعه واکسن کرونا اشاره کرد و گفت: اوگور شاهین وارد فرآیند تحقیقات تولید واکسن کرونا شده است و با مشارکت چند شرکت تولیدکننده دارو در حال طی کردن مرحله سوم آزمایشات واکسن کرونا است؛ تاکنون فرآیند ساخت این واکسن مشکلی نداشته و ممکن است به عنوان یکی از نخستین واکسنهای کرونا وارد بازار شود که شاید این اتفاق تا نیمه اکتبر به وقوع بپیوندد.

دیناروند ادامه داد: در صورت تزریق این واکسن به ۵۰ درصد مردم فرآیند انتقال واکسن بسیار کند می‌شود؛ سازمان بهداشت جهانی هم اعلام کرده، توان ارسال ۲ میلیارد دوز واکسن از سال ۲۰۲۱ به کشورهای ضعیف را دارد.

وی درباره جهشهای ویروس توضیح داد: ساختار اصلی این ویروس با قبل تفاوت زیادی نداشته اما نسبت به آنفولانزا جهشهای متفاوتی اتفاق افتاده است اما رفتاری مشابه آنفولانزا نخواهد داشت.

در ادامه نشست علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران با اشاره به پیچیدگی‌های ویروس کرونا خاطرنشان کرد: نباید تمام تمرکز و سرمایه‌گذاری ما روی واکسن این بیماری باشد و باید به راهکارهای دیگر هم فکر کرد.

وی درباره فرآیند ساخت واکسن کرونا در ایران توضیح داد: تمرکز کشور برای تولید واکسن کرونا، ژنوم ویروس است که با تزریق به بدن موجب تولید آنتی ژن می‌شود و فرد را واکسینه می‌کند؛ روش دیگری هم که برای تولید واکسن در جهان مورد استفاده قرار گرفته است استفاده از RNA‌ها است که برای نخستن بار در تولید واکسن مورد استفاده قرار گرفته است.

رئیس انستیتو پاستور ایران درباره ویژگیهای واکسنی که قرار است تولید شود، تصریح کرد: این واکسن باید در کودکان و افراد مسن تأثیرگذار باشد همچنین برنامه‌هایی برای خرید واکسن هم وجود دارد که باید با مقررات و شواهد علمی ما مطابقت داشته باشد.

وی علت مشکلات مطالعه روی واکسن کرونا را جهش ویروس عنوان کرد و گفت: این ویروس دائماً در حال جهش است و وقتی وارد بدن یک بیمار می‌شود، بارها جهش پیدا می‌کند؛ همین موضوع ساخت واکسن را مشکل می‌کند و باعث می‌شود ویروس در بدنهای مختلف عوارض متفاوتی داشته باشد؛ به خاطر همین عوارض متفاوتی در بدن اعضای یک خانواده می‌بینیم.

حسین قناعتی، رئیس اتاق فکر ستاد فرماندهی عملیات مدیریت کرونا در کلان شهر تهران که دیگر مهمان این نشست بود، با اشاره به تأثیرات اثبات نشده داروهایی مانند «رمدسیویر» برای درمان کرونا، تأکید بر روش دارو محور ویروس کرونا را استراتژی غلطی عنوان و تصریح کرد: ساختار پیچیده ویروس اجازه تأکید دارویی را به ما نمی‌دهد و هیچ اتاق فکری در دنیا نمی‌تواند ادعا کند که برنامه دقیقی در برخورد با این ویروس دارد.

وی افزود: استراتژی‌های کلان پیشگیری از کرونا شامل "پیشگیری"، "بیماریابی"، "قرنطینه اجباری" و "اقتدار دولت" است که دولت از نظر اقتدار ضعیف عمل کرده و حالا یکی از امیدهای ما تولید واکسن است؛ نمونه تأیید شده واکسن هم در دنیا تولید نشده اما نقاط روشنی وجود دارد.

قناعتی گفت: درحال‌حاضر برای پیشگیری باید ماسک زد چرا که اگر دو طرف که مبتلا به کرونا هستند، ماسک استفاده کنند، تنها ۱.۵ درصد احتمال ابتلا وجود دارد اما در صورتی که دو طرف بدون ماسک باشند، این احتمال به ۸۵ درصد می‌رسد و یک مبتلا به ویروس کرونا ۴۲۰ نفر را درگیر خواهد کرد.

وی ادامه داد: در کنار این توصیه‌ها باید اقدامات عملی هم صورت پذیرد، به عنوان مثال بستن جاده‌های شمال آیا کار مشکلی بود تا مردم به این استانها سفر نکنند؟ یا چرا باید مدارس به‌صورت زودهنگام باز میشد؟ همه فریاد زدند که نباید مدارس باز شوند اما شاهد بودیم که یک دانش آموز مبتلا به کرونا در یکی از مدارس اصفهان بیش از ۱۰۰ دانش‌آموز دیگر را مبتلا کرد.

رئیس اتاق فکر ستاد فرماندهی عملیات مدیریت کرونا در کلان شهر تهران بیان کرد: این ویروس روی ۹۰ درصد مردم تأثیر چندانی ندارد و روی همه اندامها اثر می‌گذارد اما تمرکزش بر ریه هاست؛ اگر روزی هم به واکسن دست پیدا کنیم اولویت برای توزیع واکسن، کادر درمانی است؛ افراد چاق، فشار خون بالا، افرادی با سن بالای ۶۵ سال و بیماران مبتلا به سرطان اولویتهای بعدی تزریق خواهند بود؛ همین اولویت‌بندی برای واکسن آنفولانزا هم وجود دارد.