چه زمانی سردرد خطرناک است

سردرد به تنهایی بیماری نیست ولی می تواند نشانه بروز یک بیماری و زنگ خطری برای سلامت فرد باشد.

در دهه های اخیر، تغییر سبک زندگی، مشکلات روزمره و عوامل اضطراب آفرین، زمینه ساز افزایش سردردهای تنشی در جامعه بوده است.

تغییر سبک زندگی و ماشینی شدن زندگی مردم در سال های اخیر زمینه ساز بروز بیماری‌های مغز و اعصاب و سردردهای ناشی از اضطراب و استرس بوده که باید مورد توجه آحاد جامعه قرار بگیرد.

ساده‌ترین تعریف سردرد، احساس درد از ناحیه چشم تا پشت سر است و تاکنون ۹ گونه مختلف آن شناخته شده که سردردهای ناشی از میگرن کلاسیک، عصبی، عفونت پرده‌های مغز، فشار خون بالا، تومورهای مغزی، بیماری‌های چشم، بیماری‌های سینوس، عفونت‌های دندانی و آلرژیک ساز از آن جمله آنهاست.

هرچند سردرد به تنهایی بیماری نیست ولی معمولاً نشانه‌ای از بیماری بوده و همیشه هشداردهنده محسوب می‌شود و می‌تواند به دلایل مختلف از سرماخوردگی ساده و سینوزیت گرفته تا تومور مغزی ایجاد شود.

سردردها به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند که در سردردهای اولیه، مشکلی در سر و جمجمه وجود ندارد مانند: سردرد میگرنی و تنشی ولی در سردرد ثانویه، ایرادی در فضای جمجمه و گردن رُخ می دهد که اغلب ناشی از اختلالات با منشأ تومور، عفونت‌، بیماری‌های عروقی یا آسیب‌های جمجمه است.

رایج‌ترین سردردها در کشور ما، نوع میگرنی و تنشی آن است که مشکلات اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و عوامل اضطراب آفرین موجود در زندگی روزمره افراد موجب افزایش قابل توجه آمار این گونه سردردهاست که جای تأمل دارد.

در اکثر جوامع حدود ۱۰ درصد از آقایان و حدود ۲۵ درصد از خانم‌ها به سردردهای میگرنی و تنشی مبتلا هستند ولی این میزان در کشور ما کمی بیشتر است و در سال های اخیر نیز افزایش یافته است.

سردردهای قدیمی هرچند آزاردهنده است اما اغلب خطرناک نبوده اما سردردهای جدید ممکن است نشانه یک بیماری جدی و زنگ خطر باشد.

هرچند بخش زیادی از سردردها، عصبی است و تنها ۲ درصد از آنها به دلیل تومور مغزی یا ضایعه مغزی رُخ می دهد اما در باره سردردهای خیلی شدید و ناگهانی که منجر به بیدار شدن فرد از خواب می‌شود و معمولاً با استفراغ همراه است، بیمار حتماً باید با اورژانس مراجعه کند.

شایع‌ترین علت سردرد را ناشی از بیماری‌های عصبی، آلودگی هوا، بی‌خوابی، میگرن، سینوزیت، تومور مغزی و یا مننژیت دانست و افزود: سردردهای ثانویه می‌تواند ناشی از افزایش فشار خون، نارسایی تنفسی، اختلال خواب و افسردگی باشد.

تغییر شیوه زندگی، نوشیدن آب زیاد، ورزش، تغذیه مناسب و مصرف ویتامین‌ها بخصوص ویتامین D در پیشگیری و کاهش سردرد مؤثر است.

گشاد شدن و التهاب و عفونت عروق داخل و خارج جمجمه، انقباض مُمتد عضلات کاسه سر و گردن و تغییر فشار داخل جمجمه از عوامل بروز سردرد محسوب می شود.

عیوب انکساری چشم نیز سبب پیدایش سردردهای مکرر در ناحیه پیشانی بخصوص هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون می‌شود.

سردرد با منشأ تومور مغزی، متناوب بوده و با حرکت سر، عطسه و سرفه تشدید می‌شود و معمولاً در اوایل صبح بیشتر مشاهده می‌شود و این عارضه با اختلالات خواب همراه است بطوریکه گاهی بیمار به علت سردرد از خواب بیدار می‌شود.

یکی از مشکلات اساسی در درمان سردرد بحث "خود درمانی" است بسیاری از افراد بدون مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب شروع به مصرف مسکن می‌کنند در حالی که التیام سردرد با مسکن به معنی درمان آن نیست و در مواردی مانند سردردهای ناشی از تومور، با مصرف مسکن ظاهراً درد از بین می رود ولی مشکل همچنان باقی است.

اکثر داروهای سردرد حاوی مواد مخدر است این داروها در آغاز مصرف باعث التیام درد بیمار می‌شود ولی مصرف بیش از حد آنها اگر در طول ماه بیشتر از ۱۵ عدد باشد، سردرد را به سمت دردهای روزانه وابسته به مُسکن می‌کند.

افرادی که سابقه سردرد ندارند، با وقوع سردرد جدید باید به پزشک نورولوژیست مراجعه کنند و چنانچه علامت‌های دیگری مانند استفراغ، عدم تعادل، دوبینی و تاری دید هم به وجود آید نشان از وقوع اتفاق مهمی در مغز است که حتماً باید زیر نظر پزشک درمان شود.