سطل های زباله هم قفل‌دار می شوند!

"صدرالدین علیپور" مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که اینکه افزایش تولید و توزیع مخازن در سطح شهر که به دستور مدیریت شهری جدید رخ داده، با مراحل اجرای طرح کاپ که به کاهش مخازن در سطح شهر منجر می‌شود در تضاد نیست؟ اظهار کرد: سازمان مدیریت پسماند براساس شرح وظایف کار خود را از ایستگاه میانی آغاز می‌کند و رفت و روب برعهده آن نیست؛ یعنی در مناطق کار نظافت انجام و پسماندها جمع می‌شوند و از ایستگاه میانی و فرایند انتقال، دفن و پردازش را سازمان پسماند انجام می‌دهد.

او ادامه داد: در بحث رفت و روب نیز معاونت خدمات شهری به عنوان ناظر اگر اشکالی وجود داشته باشد تذکر می‌دهد و مکاتباتی انجام می‌شود تا وضعیت مطلوب‌تر شود.

علیپور با تاکید اینکه آنچه که بیشتر مورد نقد قرار می‌گیرد بحث فرسودگی مخازن فعلی است و تعارضی با طرح کاپ ندارد، افزود: طرح کاپ ۷ مرحله متعدد دارد که از ساخت ایستگاه MRF گرفته تا اقدامات انجام شده در زمینه کمپوست جزو طرح کاپ است و الزاما مربوط به مساله مخازن نیست.

مدیر عامل سازمان پسماند افزود: یک مرحله از طرح کاپ بالابردن تفکیک از مبدا است. در تفکیک از مبدا در آنجاهایی که می‌توانیم از جمله ساختمان‌های بزرگ و شهرک‌ها مخازن دوگانه تحویل می‌دهیم و از همان مبدا پسماند خشک و‌تر جدا می‌شود و یک کار کمکی است و تفکیک بیشتر انجام می‌شود. اپلیکیشن‌ها نیز در طرح کاپ به کمک می‌آیند و مردم می‌توانند پسماند‌ تر و خشک را جدا کنند و تحویل شهرداری دهند و یا از طریق غرفه‌های بازیافت پسماند خود را تحویل دهند.

او اضافه کرد: همه این مراحل روی هم مرحله اول طرح کاپ هستند و در نتیجه منافاتی با طرح کاپ ندارد. ضمن اینکه به تدریج باید شکل مخازن فعلی را عوض کنیم تا دسترسی به آن‌ها آسان نباشد و زباله گرد نتواند از مخزن زباله‌برداری کند و در چنین شرایطی آلودگی پیرامونی نیز اتفاق نمی‌افتد. این مساله در دستور کار سازمان است و مخازنی را طراحی کرده‌اند.

استفاده از مخازن قفل‌دار برای جلوگیری از دسترسی به پسماندها

علیپور در پاسخ به این سوال که این مخازن چه تفاوتی با مخازن فعلی دارند؟ گفت: کاوری دارند که مخزن داخل آن کاور می‌رود و قفل می‌شود و فقط توسط کلید و یا ابزاری که توسط کارگر و یا نیروی خدماتی شهرداری وجود دارد باز می‌شوند و مخزن دائما باز نیست که هر کسی بتواند به آن دسترسی داشته باشد.

او افزود: در نتیجه در جاهایی که امکان‌پذیر است مخازن تفکیکی می‌گذاریم و به موازات آن مقداری می‌توان مخازن فعلی را جمع کرد. سال گذشته نزدیک به دو هزار مخزن را کم کردیم. اما این کاری زمانبر است و مردم باید از آن حمایت و با ما همراهی کنند. بنابراین منافاتی وجود ندارد و تا زمانی که این طرح جا بیفتد مخازن را خواهیم داشت. اما مخازن فعلی موجود باید تعمیر یا مجددا به صورت نو خریداری شوند تا سیمای خوبی نیز در سطح شهر در زمینه مبلمان شهری داشته باشیم.

تولید روزانه ۱۴ هزار تن شن و ماسه از پسماند ساختمانی

علیپور درباره پیشرفت مراحل اجرای طرح کاپ گفت: برای مثال رقم پسماند ساختمانی به تبدیل به روزانه ۱۴ هزار تن شن و ماسه رسیده است که در گذشته اصلا وجود نداشت. کارهایی نیز در حال تکمیل هستند و اینها پروژه‌هایی کوتاه مدت نیست. تغیر رویه‌های مدیریت پسماند در همه جای دنیا پورژه‌ای زمانبر و کلان است که به زیر ساخت، بودجه و همراهی مردم نیاز دارد.

او در پاسخ به این سوال که مشارکت مردم در طرح کاپ چطور است؟ گفت: مردم با رویه‌ای که در زمان خود بوده عادت می‌کنند. در دنیا نظامی برای جمع آوری پسماند وجود دارد و زمان و مکان و تولید پسماند در خانه، ساختمان‌های اداری و صنعتی مشخص است، اما با این شکل مخازن ما این نظام را به هم زده‌ایم و مردم نه ساعتی را برای خارج کردن پسماند از منزل رعایت می‌کنند، نه نوع پسماندی که داخل مخازن می‌ریزند کنترل شده است.

مراجعه روزانه سه نوبت برای جمع آوری پسماند در برخی مناطق تهران

علیپور افزود: در برخی از مناطق روزانه سه بار برای نظافت مراجعه می‌کنیم که این مساله باید به تدریج تغییر کند اما اقدامی زمانبر است و به آموزش نیاز دارد. باید قانون خاصی برای کسی که مساله را رعایت می‌کند و کسی که رعایت نمی‌کند به عنوان مسئولیت شهروندی وجود داشته باشد. ما تلاش می‌کنیم به سمت مسیری برویم که در دنیا نیز در زمینه مدیریت پسماند موثر است.

او درباره استقبال شهروندان از آپ‌های موجود برای جمع آوری پسماند خشک گفت: منطقه به منطقه متفاوت است برای مثال در منطقه ۷ استقبال خیلی خوب است و در برخی از مناطق ضعیف‌تر کار شده است، اما نمی‌شود الان الگوی دقیقی داد. مخزن‌گذاری در شهرک‌ها در برخی جاها کامل انجام می‌شود و در برخی از شهرک ‌ها همکاری نکردند و باید الگوگذاری شود و انتخابی نباشد. در جاهایی ضوابطی باید وجود داشته باشد تا پیشرفت بهتری داشته باشیم.

او در واکنش به اینکه در دیگر کشورها، هزینه‌ای که در قبال دریافت پسماند خشک به شهروندان داده می‌شود، رقم مناسبی است، اما هزینه‌ای که در تهران به شهروندان داده می‌شود رقم قابل قبولی نیست، گفت: اقدامات تشویقی نیز در نظر گرفته‌ایم. برای مثال به ازای پسماندی که از مردم می‌گیرم گلدان گل و یا کتاب و پول تحویل می‌دهیم. البته در همه کشورها اینگونه نیست.

مدیر عامل سازمان پسماند افزود: برای مثال در آلمان پسماند خشک را رایگان می‌برند و حساب شهروندی شارژ نمی‌شود و شهروندان برای پسماند‌تر باید ماهانه یا سالانه پول واریز کنند. در کشورهای درحال توسعه که می‌خواهند این طرح بین مردم جا بیفتد مشوق‌هایی در نظر گرفته می‌شود اما اینگونه نیست که در همه کشورها اخذ پسماند منوط به پرداخت پول به شهروندان باشد.

او اضافه کرد: اما ما این کار را می‌کنیم و حتی می‌توانیم آن را تقویت کنیم. موافقم که این یک راهکار مناسب است تا در ابتدای این طرح مردم را جلب کنیم اما در ادامه باید توجه داشت که خود جمع آوری و انتقال پسماند خشک نیز برای شهرداری هزینه‌بر است، اما این تصور که برای شهرداری این کار منبع درآمد است درست نیست و ما در قابل این کار هزینه می‌کنیم.

او در واکنش به اینکه اگر برای شهرداری درآمدزا نباشد، اما برای مافیای پسماند درآمد قابل ملاحظه‌ای دارد، اظهار کرد: تا زمانی که مخازن تفکیکی نداریم، میزان تولید پسماند مشخص نباشد؛ همراهی مردم در تفکیک وجود نداشته باشد کنترل این موضوع سخت است، چرا که در همه جای شهر مخازن سرباز وجود دارد و از طرفی شهرداری ضابط کنترل این اقدام نیست. حتی جایی که به صورت قانونی اقدام کردیم مانع ما شدند و مجموعه قضایی اعلام کرده شهرداری حق برخورد ندارد. نمونه آن در منطقه ۵ رخ داده است. اما وقتی مخازن مالک پیدا کند و در خانه‌ها تعبیه شود و خود مردم زباله تفکیکی را تحویل دهند این اتفاقات رخ نمی‌دهد و فرصت سوءاستفاده از بین می‌رود.

برخی افراد با ماشین شخصی از مخازن، زباله برداشت می‌کنند

علیپور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه زباله گردی در ماه‌های اخیر براساس مشاهدات میدانی جهش فوق العاده‌ای در محلات تهران داشته، گفت: این جزو موضوعات صرفا کمی نیست، بلکه هم کمی است و هم کیفی. نمی‌توانم ادعا کنم که اصلا چنین مساله‌ای را نداریم. گزارش‌هایی را داریم که افراد با ماشین‌های شخصی از مخازن برداشت می‌کنند که دلایل متعددی از جمله مسائل اقتصادی در آن دخیل هستند.

او گفت: اما ما خودمان از دادستانی حکم گرفتیم که به نیروی انتظامی تاکید کند با کسانی که کودکان زباله‌گرد را به کار می‌گیرند برخورد کند. ادعای ما این است که کودک زباله گرد براساس آمار اعلامی بازرسی شهرداری و دادستانی، کم شده است.

او در واکنش به اینکه اما زباله گردی در مجموع کم نشده است، گفت: چون این قسمت توسط پیمانکار انجام می‌شود و زباله‌ها را تفکیک و جابجا می‌کند و این کاری است که قانونا توسط پیمانکار انجام می‌شود. اما به صورت غیررسمی هم این اتفاق رخ می‌دهد.

علیپور تاکید کرد: ادعای ما درمورد کودکان زباله گرد است که با اقداماتی که انجام دادیم خیلی کم شده است. اما برای اینکه بتوانیم این موضوع را حل کنیم و این شکل جمع آوری پسماند خشک را نداشته باشیم راهی وجود ندارد جز اینکه شکل مخازن در معابر تغییر کند و دسترسی به آن وجود نداشته باشد. از طرفی مخازن تفکیکی جایگزین شود و پیمانکار به وسیله سیستم MRF تفکیک را انجام دهد نه در خیابان و در ملاء عام. تا این زیرساخت نباشد مسئله با صحبت و جلسه حل نمی‌شود و البته با توجه به وسعت و جمعیت تهران این کار زمانبر است.