راه کربلا اکنون از سیستان و بلوچستان می گذرد

سیستان و بلوچستان پر از درد است. درد بی آبی مهمترین درد و سرچشمه تمام دردهای سیستان و بلوچستان است. درد بی آبی منجر به شیوع ویروس بیکاری در سیستان و بلوچستان شده است و همین مساله روستاییان سیستان و بلوچستان را در محرومیت شدیدی قرار داده است. محرومیتی که البته به نظر می رسد آسیب های آن برای زنان و کودکان سیستان و بلوچستان از سایر اقشار بیشتر است.

بیکاری و خشکسالی، ریشه اصلی مشکلات سیستان و بلوچستان

سال هاست که هر وقت نام سیستان و بلوچستان را می شنویم، یاد واژه های «فقر» و «محرومیت» می افتیم و گویی هیچ گاه قرار نیست مشکلات عدیده این استان وسیع که بخش زیادی از مردم آن هنوز به برخی امکانات اولیه نظیر آب، گاز یا برق دسترسی مناسبی ندارند، به شکلی اساسی حل شود.

این در حالی است که در سال های اخیر هم دولت ها وعده های بی سرانجام زیادی را برای حل مسائل سیستان و بلوچستان ارائه داده اند و هم خیران متعددی، کمک های بسیاری را روانه گوشه و کنار این استان کرده اند، اما هنوز هم در مناطق وسیعی از سیستان و بلوچستان نمادهای «فقر» و «محرومیت» کاملا نمایان است.

در این میان، با وجود این که فقر و محرومیت، جنس و سن و سال نمی شناسد و بخش زیادی از روستاییان سیستان و بلوچستان از کوچک گرفته تا بزرگ و از زن گرفته تا مرد در محرومیت به سر می برند، اما به نظر می رسد برخی ابعاد این محرومیت از جمله ابعاد فرهنگی، آموزشی و بهداشتی، زنان و کودکان را بیشتر از سایر اقشار تحت تاثیر قرار می دهد.

مریم تراشی، فعال اجتماعی و یکی از مدیران شهری تهران که اخیرا پویشی خیریه را برای کمک رسانی به اهالی ده روستای شهرستان هیرمند منطقه سیستان، به‌ویژه زنان و کودکان این روستا آغاز کرده، در این باره معتقد است که وسعت استان سیستان و بلوچستان، تعداد زیاد روستاهای این استان و عمق محرومیتی که در این روستاها وجود دارد، به گونه ای است که مشکلات این روستاها قطعا فقط با کمک خیران و گروه های جهادی حل نخواهد شد و با وجود این که نهادهای عمومی مختلف هم در سال های اخیر اقدامات زیادی را در این منطقه انجام داده اند، اما نیاز است که دولت جدید قدم های جدی تری را برای حل مشکلات سیستان و بلوچستان بردارد.

تراشی در گفت و گو با رکنا با تاکید بر آسیب های ناشی از خشکسالی بر معیشت مردم روستایی سیستان و بلوچستان گفت: خشکسالی باعث شده است که بسیاری از مردان روستایی منطقه که عمده آنها به کشاورزی و دامداری می پرداختند، شغل های خود را از دست بدهند؛ مردانی که اگر هم بخواهند برای یافتن شغل به شهرهای اطراف خود مراجعه کنند، دستمزدهایی که به آنها پرداخت می شود، حتی کفاف خرج رفت‌وآمدشان را هم نمی دهد. بنابراین اکنون می توان گفت که بیکاری ناشی از خشکسالی سرمنشا تمام مشکلات سیستان و بلوچستان است.

طعم محرومیت برای زنان و کودکان سیستان و بلوچستان تلخ تر است

این فعال اجتماعی در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر این که زنان و کودکان روستاهای سیستان و بلوچستان بیشتر از سایر اهالی این منطقه تحت تاثیر محرومیت قرار گرفته اند، عنوان کرد: با توجه به این مساله، ما هدف و محور اصلی پویش خیریه خود را کمک به تامین سلامت زنان و کودکان قرار دادیم و تلاش کردیم تا در یک جامعه محروم، بیشتر به جنس محروم یعنی زنان جامعه کمک کنیم.

تراشی ادامه داد: ما در ارائه کمک به ۱۰ روستا از شهرستان هیرمند که آنها را برای اجرای طرح های خیریه خود انتخاب کردیم، سلامت زنان و کودکان را محور قرار دادیم و در کنار بسته های ارزاق، بسته های آموزشی و بهداشتی مختلفی را برای زنان و کودکان روستایی آماده کردیم. البته ما سلامت زنان و کودکان را در دو بعد روحی و جسمی دنبال می کنیم و سعی می کنیم با کمک پزشکان مجرب، مشکلات تمام افرادی را که تحت نظر داریم، به صورت مستمر پیگیری کنیم.

این فعال اجتماعی با بیان این که بخش زیادی از روستاییان سیستان و بلوچستان صرفا با استفاده از یارانه، بسته های معیشتی و سایر مستمری های دولتی زندگی می کنند، گفت: در چنین شرایطی به نظر می رسد که هرچقدر هم خیران به روستاییان سیستان و بلوچستان بسته های معیشتی ارائه کنند، بازهم مشکلات مردم این منطقه حل نخواهد شد و باید فکری اساسی برای اشتغالزایی این روستاییان کرد، اما قطعا تا زمانی که زنان و کودکان روستایی در تامین سلامتی خود مشکل داشته باشند، هیچ طرحی برای اشتغالزایی در این استان جواب نمی دهد.

وی در ادامه تاکید کرد: روستاییان سیستان و بلوچستان برخلاف تصور رایج، به هیچ وجه به دریافت کمک های مردمی عادت نکرده اند و خودشان بسیار تمایل دارند که در زمینه های مختلف فعالیت کنند. به طور مثال، ما هنر ارزشمند سوزن دوزی را در این منطقه داریم که زنان روستایی بسیاری در آن توانمند هستند و اتفاقا بسیاری از گردشگران خارجی که با این هنر آشنا شده اند، به شدت به دنبال خرید محصولات سوزن دوزی رفته اند.

تامین سلامت زنان، مقدم بر اشتغالزایی است

در این میان اما نکته مهمی که تراشی به آن اشاره دارد، این است که در شرایطی که سلامت زنان روستایی سیستان و بلوچستان تامین نیست و آنها دچار انواع بیماری های مربوط به زنان هستند، در مسائل ابتدایی مربوط به بهداشت زنان در دوران قاعدگی دچار مشکل هستند، ویتامین های بدن آنها به دلیل زایمان های متعدد کاهش یافته است، در سلامت دهان و دندان خود دچار مشکل هستند و از همه مهمتر، روح و روان آنها بر اثر عدم برخورداری از شرایط مناسب تحت آزار است، طبیعتا نمی توان از آنها انتظار داشت که در مشاغل مختلف از جمله سوزن دوزی فعالیت کنند.

این فعال اجتماعی ادامه داد: ما محوریت اصلی برنامه های خود را سلامت زنان قرار دادیم تا بتوانیم خانم های روستایی تحت پوشش خودمان را به سطحی برسانیم که بتوانند با کسب درآمد، خانواده های خودشان را از فقر و محرومیت نجات دهند. اما زنان روستایی باید سالم باشند که هم بتوانند به‌خوبی در مشاغل خودشان فعالیت داشته باشند و هم فرزندان خود را طوری تریبت کنند که با تحصیل پیشرفت کنند و بتوانند در روستاهای خودشان اثرگذار باشند.

دچار بودن بانوان روستایی به بیماری های زنان و مشکلات چشمی

تراشی درباره مهمترین مشکلات سلامتی زنان روستایی سیستان و بلوچستان توضیح داد: مهمترین مشکل زنان روستایی این استان حداقل براساس آنچه که ما در ۱۰ روستا از شهرستان هیرمند مشاهده کردیم، بیماری های خاص زنان است. به جز این مسال، بسیاری از زنان و حتی کودکان روستایی به دلیل وزش بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه دچار مشکلات چشمی هستند و به همین دلیل، ما قصد داریم که در سفر بعدی، تعدادی چشم پزشک را به همراه تجهیزات اپتومتری با خودمان همراه کنیم.

وی در ادامه بیان کرد: فقدان سلامت دهان و دندان هم از جمله مشکلاتی است که زنان سیستان و بلوچستان با آن دست و پنجه نرم می کنند، زیرا این زنان به دلیل زایمان های متعدد، کلسیم بدنشان کاهش یافته است و همین مساله باعث ریزش بسیاری از دندان های آنها شده است. ضمن این که وقتی هم که گروه های جهادی به همراه دندانپزشکان به این مناطق سر می زنند، چاره ای جز کشیدن دندان این زنان ندارند، ولی ما برنامه داریم که شیوه رسیدگی به سلامت دهان و دندان این زنان را اصلاح کنیم.

مشکلات ژنتیکی کودکان بر اثر عدم آگاهی مادران نسبت به غربالگری

موضوع دیگری که این فعال اجتماعی در خلال صحبت هایش به آن اشاره کرد، این است که بخش زیادی از فرزندان زنان روستاهای سیستان و بلوچستان به دلیل عدم آگاهی کافی این زنان نسبت به موضوع غربالگری، دارای مشکلات ژنتیکی فراوانی هستند؛ به نحوی که مسائلی مانند سندروم دان، فلج اطفال و عقب ماندگی ذهنی در کودکان روستایی سیستان و بلوچستان به وفور مشاهده می شود.

به گفته تراشی، طبیعتا زنی که دارای فرزند معلول است، نمی تواند حال خوبی داشته باشد و سلامت روح او در خطر است و اساسا بسیاری از زنان روستاهای سیستان و بلوچستان دچار مشکلات روحی و روانی زیادی هستند و به همین دلیل، تراشی و گروه خیریه او قصد دارند که در سفرهای بعدی به شهرستان هیرمند، با کمک گرفتن از روانشناسان و روانپزشکان، برنامه منظمی را برای بهبود وضعیت سلامت روان زنان روستاهای تحت پوشش خود اجرا کنند.

همچنین آن طور که این فعال اجتماعی می گوید، این گروه خیریه قصد دارد که برای هر صد زن روستایی در ده روستای تحت پوشش خود در شهرستان هیرمند، دو پشتیبان تعیین کند که این پشتیبان ها با زنان روستایی در تماس باشند و برای هرکدام از این زنان یک پرونده جامع سلامت جسمی و روانی تهیه کند و در این پرونده وضعیت سلامتی و سایر مشکلات زنان را به صورت مستمر بررسی کنند.

کودکانی که نه پروتئین می خورند و نه ویتامین

نکته مهم دیگری که تراشی در میان صحبت هایش به آن اشاره کرد، سوءتغذیه بخش زیادی از کودکان روستایی سیستان و بلوچستان است؛ به نحوی که به گفته او، به نظر می رسد اگر این کودکان همچنان با رژیم غذایی کنونی خود بزرگ شوند و نتوانند پروتئین، ویتامین یا دیگر گروه های غذایی را به اندازه کافی دریافت کنند، قطعا در سال های آتی با چالش های بسیاری مواجه خواهند شد.

این فعال اجتماعی همچنین تاکید کرد که بخش زیادی از کودکان روستاهای سیستان و بلوچستان در ایام تعطیلی آموزش های حضوری در مدارس به دلیل عدم دسترسی به ابزارهای آموزش مجازی دچار افت تحصیلی شده اند؛ زیرا حتی اگر این کودکان از تحصیل هم انصراف نداده باشند، عملا نتوانسته اند که دروس مختلف را به‌خوبی یاد بگیرند و صرفا با امتحان دادن، پایه تحصیلی خود را گذرانده اند.

بنابراین به گفته تراشی، قطعا این کودکان نیاز به دریافت آموزش های بیشتری هم در زمینه تحصیلی و هم در زمینه بهداشتی و هم در خصوص مسائل روحی و روانی دارند. به همین دلیل، این فعال اجتماعی از تمام آموزشگران و تسهیلگران در حوزه های اجتماعی، آموزشی و بهداشتی درخواست کرد که برای بهبود وضعیت کودکان ۱۰ روستایی که او در شهرستان هیرمند تحت پوشش گرفته است، حتما به او و گروهش کمک کنند.

همه برای رفع مشکلات سیستان و بلوچستان باید پای کار بیایند

این فعال اجتماعی در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد: ما فعلا فقط ۱۰ روستای منطقه سیستان در شهرستان هیرمند را برای کمک رسانی انتخاب کرده ایم که همگی در نزدیکی مرز ایران و افغانستان قرار دارند. اما باید توجه داشت که قطعا مشکلات زنان و کودکان در تمام روستاهای سیستان و بلوچستان بسیار زیاد است و به همین دلیل، قصد داریم در ادامه طرح خیریه خود به چند روستا هم در شهرستان هامون سر بزنیم.

ولی به گفته تراشی، قطعا برای این که مشکلات تمام زنان و کودکان روستاهای سیستان و بلوچستان حل شود، باید گروه های خیریه بیشتری پای کار بیایند و البته این فعال اجتماعی امیدوار است که اولا روزی تعداد روستاهای تحت پوشش گروه خیریه او به صد روستا برسد و ثانیا در آینده ای نه چندان دور، تمام مسائل روستاییان سیستان و بلوچستان با کمک دولت و خیران برطرف شود.

وی درباره نحوه ارائه خدمات به اهالی ۱۰ روستای منتخب شهرستان هیرمند گفت: ما به اهالی این ۱۰ روستا کمک های مختلفی را در حوزه های سلامت و معیشت ارائه می دهیم. به طور مثال، در سفر اخیر، علاوه بر بسته های معیشتی که به تمام خانواده ها ارائه دادیم، بسته های بهداشتی مختلفی را هم به زنان و کودکان این ۱۰ روستا ارائه کردیم.

از تمام پزشکان و روانشناسان یاری می خواهیم

تراشی در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد: همه ما می دانیم وقتی قرار است به قشری دردمند کمک کنیم، بهتر است به جای این که به این افراد ماهی بدهیم، به آنها ماهی گیری یاد بدهیم. اما وقتی که زنان روستایی سیستان و بلوچستان با گرسنگی دست و پنجه نرم می کنند، چشمشان ضعیف است، دندان در دهان خود ندارند و روح و روان آنها پریشان است، چگونه می توانند به درجه ماهی گیری برسند؟

بنابراین به گفته این فعال اجتماعی، ابتدا باید سلامتی زنان روستایی سیستان و بلوچستان تامین شود، بعد برای به‌کارگیری آنها در مشاغلی مانند سوزن دوزی برنامه ریزی شود؛ اگرچه تراشی و گروهش برنامه دارند که در میان مدت با استفاده از هنر زنان توانمند در عرصه سوزن دوزی در روستاهای تحت پوشش خود و فراهم کردن بازار فروش محصولات این زنان در کلانشهرها، زمینه های مناسب برای درآمدزایی آنان را فراهم کنند.

این فعال اجتماعی در همین راستا از تمام پزشکان و اعضای کادر درمان که به صورت خیریه فعالیت می کنند، دعوت کرد که در سفرهای آتی او و اعضای «موسسه خیریه چتر خوشبختی میهن»، را همراهی کنند و در راستای جهاد درمانی و نذر علمی به این گروه بپیوندند و برای رفع مشکلات سلامتی زنان این روستاها گام بردارند.

او همچنین با اشاره به مشکلات روحی و روانی زنان روستاهای سیستان و بلوچستان گفت: من از تمام فعالان حوزه زنان بخصوص روانشناسان و جامعه شناسان درخواست دارم که چالش های روانی زنان سیستان در دوران محرومیت را مورد بررسی قرار بدهند و راهکارهایی برای رفع مشکلات روحی و روانی این زنان ارائه دهند.

موکب های اربعین به سیستان و بلوچستان بیایند

تراشی در بخش پایانی صحبت هایش به نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی اشاره کرد و تاکید داشت: بیشتر ما ایرانی ها دلبسته حضرت اباعبدالله حسین (ع) هستیم و تا همین دو سال پیش، همه ساله رسم زیبای پیاده روی اربعین را به جا می آوردیم. اما امسال هم مانند سال گذشته به دلیل همه گیری کرونا، بسیاری از عشاق امام حسین (ع) نمی توانند به زیارت اربعین بروند.

این فعال اجتماعی ادامه داد: در چنین شرایطی به نظر می رسد بهتر است که امسال رسم اربعین به مناطق محروم کشور منتقل شود و به همین دلیل از تمام موکب های مراسم اربعین دعوت می کنم که در ایام راهپیمایی اربعین، کمک های مومنانه خود را روانه روستاهای سیستان و بلوچستان کنند، چون به نظر می رسد که امسال راه کربلا از سیستان می گذرد.

وی در پایان تصریح کرد: گروه خیریه ما، هیچ کمک نقدی از خیران دریافت نمی کند و تمام کسانی که قصد انجام کار خیر در منطقه سیستان را دارند، می توانند کمک های خود را به صورت غیرنقدی به ما تحویل دهند و این کمک ها با حضور نمایندگان هر خیر به روستاییان تحویل داده خواهد شد. همچنین جا دارد از استانداری سیستان و بلوچستان، نیروی سپاه استان سیستان و بلوچستان، فرمانداری شهرستان هیرمند، کمیته امداد امام خمینی (ره) و موسسه خیریه «چتر خوشبختی میهن» که کمک های حمایتی و حفاظتی فراوانی را به ما ارائه دادند، تشکر کنیم.

منبع: رکنا