مشکلات استخدام به صورت جذب دوستانه به جای قانونی

«در سال‌های ۹۱ و ۹۲ حدود ۳۰۰۰ نفر در متروی تهران دچار تغییر وضعیت شغلی و ۱۲۰۰ نیروی جدید جذب به کار شدند که سن ۵۰ درصد جذب‌شدگان بالای ۴۰ سال بوده است. تحصیلات نیمی از آنها زیر دیپلم بوده و بعضی حتی سواد خواندن و نوشتن هم نداشتند، در حالی که از نظر قانون به‌کارگیری افراد ایرانی فاقد سواد خواندن و نوشتن در نهادهای عمومی و دولتی ممنوع است.»

این سخنان رحمت‌الله حافظی، یکی از اعضای شورای چهارم شهر تهران در صحن غیر علنی شورای شهر تهران به استناد به گزارش سازمان بازرسی کل کشور در اسفند سال ۹۵ بود. براساس تحلیل او بخشی از جذب نیروها یا بالای ۴۰ سال بوده یا حتی سواد خواندن و نوشتن نداشتند، می‌توان دریافت که موضوع یک جذب دوستانه بوده است تا یک استخدام قانونی.

براساس فایل صدای منتشر شده از این جلسه حافظی در این جلسه گفته است که میزان حقوق و اضافه کاری این افراد از حدود ۴ میلیارد تومان در سال ۹۰ با ۲۷۵ درصد افزایش، به حدود ۱۵ میلیارد تومان در سال ۹۲ رسیده است. چنان چه سرانه حقوق این دسته بین ۹ تا ۱۱ میلیون تومان بوده است. یک نکته مهم دیگر اینکه ۳۰۰ نفر از نیروهای شرکت بهره برداری مترو «منتسب به افراد خاص» هستند که در گزارش سازمان بازرسی کل کشور نام آنها ذکر شده است.

محمد حقانی یکی دیگر از اعضای شورای شهر تهران هم آن زمان درباره این استخدام ها گفته بود که این اطلاعات چند سال پیش تحت قالب یک گزارش از سوی سازمان بازرسی کل کشور به هیأت رئیسه شورای شهر تهران واصل شد. هیأت رئیسه، گزارش مزبور را از دید سایر نمایندگان پنهان کرد.

اسناد حسابرسی سال ٩٢ شرکت بهره‌برداری مترو تهران هم نشان می‌داد که «هزینه‌های پرسنلی حدود هزار و ٢٠٠ میلیارد ریال افزایش داشته است و این خود نشان از افزایش حدود ٦٠درصدی هزینه‌ها نسبت به سال ٩١ دارد. این انحراف شدید از بودجه در حسابرسی به دلیل افزایش استخدام دو هزار و ٧١٥ نفری بدون مجوز و برنامه سازمان تنها در این سال اعلام شده است».

پس از گذشت ۸ سال هنوز جذب این تعداد نیروی انسانی یکی از چالش‌های مترو است. مهدی شایسته اصل مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران هفته گذشته درجریان گزارش حادثه متروی خط تهران- کرج به چالش نیروی انسانی هم اشاره کرد و گفت: نیروی انسانی زیاد داریم، اما نه در جایی که به نیروی متخصص نیاز است، هشت هزار پرسنل داریم، اما بسیاری از نیروهای متخصص ما در حال بازنشسته شدن هستند و نیروهای جوان هم تخصص لازم در حوزه‌های فنی در همه بخش‌ها را ندارند.

درخصوص این که مشکلات منابع انسانی در مترو چقدر متاثر از جذب ناگهانی نیروهای غیر متخصص در مترو است گفت: انصاف نیست که بگوییم همه آن نیروهایی که جذب شدند نیروهای ضعیفی بودند، من زمان زیادی نیست که خادم عزیزان در شرکت بهره‌برداری مترو شدم. در میان کارکنان مترو نفرات بسیار خوبی وجود دارند که در حوزه‌های مختلفی کار می‌کنند.

وی ادامه می دهد: ‌جذب نیرو در مترو مانند این بوده که آموزش وپرورش می‌گوید ما معلم پایه سوم را کم داریم ولی جذبی که اتفاق افتاده در معلم یک پایه دیگری بود. ما نمی‌گوییم همه نیروهایی که جذب شده اند،متخصص نبودند. اگر متخصص هم بودند، آن متناسب‌سازی‌ای که باید اتفاق می‌افتاده شکل نگرفته است و اساسا جذب یکباره در این حجم برای هر سازمانی می‌تواند آسیب‌زا باشد. اما باید بتوانیم خیلی دقیق‌تر بررسی کنیم که کیفیت جذب به چه صورتی بوده، واقعا نیازمند زمان برای اظهار نظر دقیق هستم.

اما سید جعفرتشکری هاشمی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درباره جذب نیروی انسانی غیر متخصص در مترو که در سال های ۹۱ و ۹۲ اتفاق افتاد و چالش هایی که همچنان برای مترو ایجاد کرده است به اکو ایران گفت: زمانی که ما مترو را تحویل گرفتیم، ۷۹ کیلومتر مترو داشتیم و روزی که تحویل دادیم ۳۰۰ کیلومتر مترو داشتیم. متناسب با این افزایش نیروی انسانی و ساختار مدیریتی هم باید توسعه پیدا می‌کرد. از طرفی این گونه هم نیست بگویید دو نفر راهبر قطار می خواهم و ۵ نفر تکنیکال می‌خواهم برای مترو، آن را هم جذب کنید بلکه بایستی افراد متخصص و تحصیلکرده را جذب کنید و به آنها آموزش بدهید. وقتی آموزش دادید، باید بیایند در محیط کار قرار بگیرند و در کنار نیروهای متخصص دیگر مهارت‌آموزی کنند تا بتوانند کار خودشان را انجام دهند.

او تاکید کرد: نیروهای موجود در ستادها به‌کارگیری شدند که من خودم هم روی این موضوع تذکر دادم که مترو بایستی تجدیدنظر کند به جای داشتن یک ستاد بزرگ، صف را تقویت کند. نیروها را به سمت ایستگاه‌ها و قطارها و آموزش راهبران و آموزش نیروهای تکنیکال و... هدایت کند ،اینها لازم نیست که تحصیلات دکترا حتما داشته باشند. این کارها را هر کس که دیپلم هم داشته باشد، می‌تواند با آموزش فرابگیرد و کار کند.