چرا بعد از یک دهه رتبه بندی معلمان بلاتکلیف ماند؟

زهرا علی‌اکبری، با بیان اینکه «رتبه‌بندی معلمان» عنوانی برای افزایش حقوق معلمان و یا بهتر است گفته شود برای همسان سازی حقوق معلمان با دیگر کارمندان دولت است اظهار کرد: رتبه‌بندی حدود ۱۰ سال در پیچ‌وخم‌های اداری و قانونی جامانده و تا کنون به جمع‌بندی نهایی برای اعمال در احکام حقوقی معلمان نرسیده است.

وی افزود: در آخرین تلاش‌های وزارتی، آیین‌نامه قانون رتبه‌بندی برای تصویب به کمیسیون مربوطه در هیئت دولت ارسال شده تا ضمن بررسی ابعاد آن، مراحل بعدی را برای تصویب در دولت طی کند.

این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه این موضوع که برای همسان‌سازی حقوق معلمان، چنین شیوه‌ای با چنان آیین‌نامه‌ای باید اجرایی شود، در نوع خود و در میان نظام‌های آموزشی کشورهای مختلف خارق‌العاده است گفت: تصور نمی‌کنم -جدا از کم و زیاد دستمزد معلمان -جامعه‌ای باشد که در آن برای افزایش و یا همسان‌سازی حقوق معلمان این همه اما و اگر مطرح شده باشد.

علی‌اکبری در ادامه و به همین منظور، نظام حقوقی معلمان در آلمان- با تاکید بر میانگین حقوق آنان در سال ۲۰۲۲ - را بررسی کرد و گفت: هدف آن است که جوانب مختلف چگونگی پرداخت حقوق معلمان در کشوری با میزان جمعیتی  تقریبا مشابه ایران، مورد مداقه و مطالعه تطبیقی قرار بگیرد.

وی افزود: فردی که به عنوان معلم در آلمان کار می‌کند معمولاً حدود ۲۸۳۰ یورو در ماه درآمد دارد. دستمزدها از ۱۳۰۰ یورو (کمترین) تا ۴۵۰۰ یورو (بالاترین) متغیر است. این میانگین حقوق ماهانه شامل مسکن، حمل و نقل و سایر مزایا است. حقوق معلمان بر اساس تجربه، مهارت، جنسیت یا موقعیت مکانی بسیار متفاوت است.

این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به توزیع حقوق معلمان در آلمان گفت: حقوق متوسط معلمان ماهانه ​​۳۰۶۰ یورو است، به این معنی که نیمی (۵۰ درصد) از افرادی که به عنوان معلم کار می کنند کمتر از ۳۰۶۰ یورو درآمد دارند، در حالی که نیمی دیگر بیش از ۳۰۶۰ یورو درآمد دارند. "میانه"، نشان‌دهنده ارزش متوسط ​​حقوق است. با بررسی نمودار توزیع حقوق، ۲۵ درصد از معلمان کمتر از ۱۹۶۰ یورو درآمد دارند در حالی که ۷۵ درصد آنها بیش از ۱۹۶۰ یورو درآمد دارند. همچنین ، ۷۵ درصد از معلمان کمتر از ۴۰۸۰ یورو درآمد دارند در حالی که ۲۵ درصد بیش از ۴۰۸۰ یورو درآمد دارند.

علی‌اکبری در توضیح تفاوت بین میانگین و میانه ​​حقوق گفت: هر دو شاخص هستند. اگر حقوق شما هم از میانگین و هم از میانه بالاتر باشد، به این معناست که خیلی خوب کار می‌کنید. اگر حقوق شما کمتر از هر دو باشد، پس بسیاری از افراد بیشتر از شما درآمد دارند و فضای زیادی برای پیشرفت وجود دارد. اگر دستمزد شما بین میانگین و میانه باشد، ممکن است اوضاع کمی پیچیده باشد.

وی در مقایسه حقوق معلمان بر اساس سال‌های تجربه و در پاسخ به اینکه تجربه و سن چه تاثیری بر پرداختی‌ها دارد عنوان کرد: سطح تجربه، مهمترین عامل در تعیین حقوق در آلمان است. طبیعتاً هر چه سال‌های تجربه بیشتر باشد، دستمزد شما بیشتر می‌شود. یک معلم با کمتر از دو سال تجربه تقریباً ۱۴۸۰ یورو در ماه درآمد دارد. در حالی که انتظار می‌رود فردی با سطح تجربه بین دو تا پنج سال ۱۹۸۰ یورو در ماه درآمد داشته باشد که ۳۴ درصد بیشتر از فردی با تجربه کمتر از دو سال است. سطح تجربه بین پنج تا ۱۰ سال حقوقی معادل ۲۹۲۰ یورو در ماه حقوق دارد که ۴۸ درصد بیشتر از فردی با دو تا پنج سال تجربه است.

این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: به طور متوسط، حقوق یک فرد تا زمانی که از مرز ۱۰ سال تجربه عبور کند، دو برابرحقوق اولیه‌اش خواهد بود. علاوه بر این، معلمانی که تخصص آنها بین ۱۰ تا ۱۵ سال است، حقوقی معادل ۳۵۶۰ یورو در ماه دریافت می‌کنند که ۲۲ درصد بیشتر از فردی با پنج تا ۱۰ سال تجربه است. اگر سطح تجربه بین ۱۵ تا ۲۰ سال باشد، دستمزد مورد انتظار ۳۸۸۰ یورو در ماه است که ۹ درصد بیشتر از فردی با ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه است.

علی‌اکبری اضافه کرد: در نهایت، کارمندان با بیش از ۲۰ سال سابقه حرفه‌ای حقوقی معادل ۴۲۰۰ یورو در ماه دریافت می‌کنند که هشت درصد بیشتر از افراد با ۱۵ تا ۲۰ سال سابقه است.

وی به مقایسه حقوق معلمان بر اساس مدرک تحصیلی پرداخت و در پاسخ به اینکه سطح تحصیلات چه تاثیری بر حقوق و دستمزد دارد؟ اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که تحصیلات عالی برابر با حقوق بیشتر است، اما یک مدرک چقدر می‌تواند به درآمد یک معلم اضافه کند؟ زمانی که سطح تحصیلات لیسانس باشد، میانگین حقوق یک معلم ۱۷۲۰ یورو در ماه است. در حالی که فردی با مدرک کارشناسی ارشد ۳۳۲۰ یورو در ماه حقوق دریافت می‌کند، به این معنا که ۹۳ درصد بیشتر از فردی که دارای مدرک لیسانس است، حقوق دریافت می کند.

این کارشناس آموزش و پرورش افزود: در بیشتر موارد، پس از اتمام تحصیلات و اخذ مدرک، بازنگری حقوق و دستمزد انجام می‌شود. بسیاری از افراد تحصیلات عالی را به عنوان تاکتیکی برای شغل با درآمد بالاتر دنبال می‌کنند. میانگین افزایش حقوق هنگام تغییر مدرک تقریباً ۱۰ درصد بیشتر از افزایش حقوق مرسوم است.

علی‌اکبری در مقایسه حقوق معلمان بر اساس جنسیت گفت: اگرچه جنسیت نباید بر میزان دستمزد تأثیری داشته باشد، اما در واقع در آلمان بدون اثر هم نبوده است. پس چه کسی حقوق بیشتری دریافت می‌کند: مردان یا زنان؟ کارمندان مرد معلم در آلمان به طور متوسط شش درصد بیشتر از همتایان زن خود درآمد دارند.

وی افزود: میانگین درصد افزایش حقوق سالانه معلمان در آلمان بر این مبناست که معلمان در آلمان هر ۱۷ ماه یک‌بار افزایش حقوق را حدود ۱۱ درصد تجربه می‌کنند. میانگین افزایش سالانه ملی برای همه مشاغل مجموعاً هشت درصد به کارمندان هر ۱۶ ماه اعطا می‌شود. افزایش حقوق از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عوامل زیادی بستگی دارد، اما عملکرد و سهم شما در موفقیت سازمان مهم‌ترین فاکتور در تعیین میزان و تعداد دفعات افزایش حقوق است.

این کارشناس آموزش و پرورش درباره پاداش معلم و نرخ تشویقی در آلمان نیز گفت: معلم به دلیل مشارکت محدود در ایجاد درآمد مستقیم، البته با استثناء، شغلی مبتنی بر پاداش کم در نظر گرفته می‌شود. کسانی که پاداش دریافت کردند، نرخ هایی را از صفر تا چهار درصد از حقوق سالانه خود گزارش کردند. پاداش معمولا به چهار شکل است؛پاداش فردی مبتنی بر عملکرد که در آن به کارمند بر اساس عملکرد استثنایی پاداش اعطا می‌شود، پاداش عملکرد سیستم که گاهی اوقات، درآمد و سود اضافی را با کارکنان خود به صورت دسته جمعی در قالب پاداش‌هایی که به همه اعطا می‌شود جشن می گیرند، پاداش مبتنی بر هدف که با دستیابی به یک هدف یا نقطه عطف مهم اعطا می‌شود و پاداش تعطیلات ( پایان سال) است که این نوع پاداش‌ها بدون دلیل داده می‌شوند و معمولاً شبیه نشانه‌های قدردانی هستند.

علی‌اکبری ادامه داد: سال‌های تجربه، مدرک تحصیلی، جنسیت، عملکرد فردی و سیستمی، خلاقیت حرفه‌ای و... شاخص‌های اصلی برای تعیین میزان حقوق معلمان هستند. بنابراین اِشل چگونگی افزایش حقوق معلمان در آلمان –کشور برتر اقتصادی- خیلی هم شلوغ نیست، چند شاخص اصلی برای حرفه‌ای که آینده جامعه را می سازد. هیچ نهاد و سازمان مسئولیت‌داری در بودجه کشور هم اما و اگری در پرداخت‌ها نمی‌آورد.

وی افزود: تفاوت ما با آنها شاید در این است که از همان ابتدا می‌دانستند دلیلی ندارد که معلمان پایین‌ترین دستمزد حقوقی را داشته باشند و با چند شاخص مختص به حرفه، پرداخت‌ها را قانون‌گذاری کردند.