طبابت پزشکان خارجی در مناطق محروم

موضوع مهاجرت جامعه پزشکی به دلایل مختلف، مهم‌ترین چالش نظام سلامت در مواجهه با تأمین نیروی انسانی متخصص است که متأسفانه در این سال‌ها تا حدود زیادی شدت گرفته است.

عدم توزیع عادلانه پزشک متخصص و فوق تخصص در مناطق کم برخوردار و محروم کشور، یکی از همین چالش‌های نظام سلامت در دسترسی مردم به پزشک است. در عین حال، شاهد وفور مطب‌های پزشکان متخصص و فوق تخصص در کلانشهرها و مراکز استان‌ها هستیم. این در حالی است که، هجمه به جامعه پزشکی در عرصه‌های مختلف، باعث شده تا برخی از پزشکان برای ماندن در کشور، دلسرد شوند و در نتیجه آن، قصد مهاجرت کنند.

جذب پزشکان ایرانی در کشورهای حاشیه خلیج فارس، اروپا و آمریکا، زنگ خطر کمبود پزشک متخصص و مجرب در کشورمان را به صدا در آورده است. تا جایی که محمد رئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی، در تربیون های مختلف، این موضوع را هشدار داده و گفته است که ادامه این روند، منجر به وارد کردن پزشک خارجی خواهد شد.

می‌خواهند پزشکان را خراب کنند

حسن ابوالقاسمی رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، با اشاره به موضوع مهاجرت پزشکان، به خبرنگار مهر گفت: مهاجرت پزشکان دلایل متعددی دارد، اما وقتی به جامعه پزشکی سختگیری می‌کنند، آنها را به سمت مهاجرت سوق می‌دهد.

وی با عنوان این مطلب که کمترین تعرفه‌های پزشکی متعلق به جامعه پزشکی ایران است، افزود: هیچ کجای دنیا، تعرفه‌های ایران را ندارند.

ورود پزشکان پاکستانی و هندی به کشور

رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله گفت: کسانی که به جامعه پزشکی گیر می‌دهند، می‌خواهند پزشکان را خراب کنند. اما، جامعه پزشکی همچنان مورد اعتمادترین حرفه در جامعه است.

در همین حال، معین الدین سعیدی عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان، در مورد ورود پزشکان هندی و پاکستانی به کشور گفت: زمانی که به مسائل رفاهی کادر درمانی توجه نشود و طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی کرسی‌های پزشکی رشد قابل ملاحظه‌ای نداشته باشد و از همه مهم‌تر سهمیه رشته پزشکی برای مناطق محروم سیر نزولی را طی کند شاهد حضور پزشکان بنگلادشی، هندی و پاکستانی در کشور خواهیم بود.

وی یادآور شد: کمبود نیروی پزشکی شرایط را به گونه‌ای رقم می‌زند که شاهد حضور پزشکان خارجی خواهیم بود، پزشکان خارجی که در دهه ۶۰؛ ایران محل جولان بسیاری از آنها شده بود. زمانی که پزشک داخلی نتواند پاسخگوی نیاز داخل باشد مجبور به جذب و واردات آنها از خارج هستیم، بعضاً در برخی از موارد دیده شده پزشکان سوری هم در کشور حضور دارند.

سعیدی افزود: در سیستان و بلوچستان تعدادی پزشک پاکستانی مشغول طبابت به صورت غیررسمی هستند و این شروع نقطه آغاز تمام بی مهری‌های شکل گرفته به کادر درمانی است که در کشور خود نتوانسته اند خدمت کنند و با مهاجرت میدان را به پزشکان خارجی دادند، البته وجود پزشکان خارجی هم به عنوان یک ضرورت به ویژه در مناطق مرزی همچون حوزه انتخابیه بنده محسوب می‌شود، در حال حاضر تعداد آنها از حد مجاز عبور نکرده که نگرانی ایجاد کند؛ اما باید در نظر داشته باشیم بسیاری از مراکز جامع سلامت ما به دلیل کمبود پزشک بدون استفاده باقی مانده است.

وی ادامه داد: خروج نخبگان به ویژه کادر درمانی و پزشکان نه تنها در سطح ملی عواقب گسترده‌ای دارد، بلکه در سطح جهانی هم بسیاری از افکار عمومی را به سمت خود جلب می‌کند که کشور ما به لحاظ حفاظت از نخبگان نتوانسته به درستی عمل کند و عملاً مرکز تولید نخبه برای سایر کشورها شده‌ایم، هر بار آمارهای تکان دهنده‌ای از خروج کادر درمانی منتشر و بعد از چند روز ابراز تأسف شاهد خروج تعداد دیگری از نخبگان کشوری هستیم.

سعیدی با بیان اینکه کمبود نیروی پزشکی سلامت جامعه را تهدید می‌کند، یادآور شد: کمبود نیروی متخصص درمانی بی تردید سلامت کشور را دچار چالش جدی خواهد کرد، اگر تدبیری در این راستا صورت نگیرد، مهاجرت نخبگان، ژن‌های نخبه، فرار مغزها و هر عنوانی که به آن اطلاق می‌کنید کشور را به سمت عقب ماندگی سوق خواهد داد. مهاجرت نخبگان پزشکی، به شدت سلامت کشور را به مخاطره می‌اندازد و با ادامه این روند شاهد روزی خواهیم بود که بسیاری از مراکز درمانی ما فاقد کادر درمانی می‌شوند.

انگیزه کادر درمان را از بین نبریم

رضا آریان دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با عنوان این مطلب که موضوع مهاجرت پزشکان تا حدودی با سایر رشته‌ها متفاوت است، گفت: رشته پزشکی، در عرصه بین‌المللی خواهان دارد و برای همین رقابت در آن نیز زیاد است و باید درک کنیم که حفظ نیرو در چنین شرایطی دشوار است. با این حال ما در کشور به جای اینکه در برابر این مکش بایستیم، جوانان را به سمت مهاجرت سوق می‌دهیم. فضای موجود علیه پزشکان، انگیزه کادر درمان برای ماندن در ایران را از بین می‌برد.

آریان‌پور با اشاره به بحث دستمزدها به عنوان عامل مهم مهاجرت، افزود: ۵ تا ۱۰ درصد پزشکان درآمد خوبی دارند. متأسفانه جامعه همین اقلیت را می‌بیند و گمان می‌کند تمامی پزشکان با این درآمد زندگی می‌کنند؛ در حالی‌که یک پزشک متخصص در منطقه محروم شاید حدود ۱۰ میلیون تومان دریافتی داشته باشد.

لطمات اقتصادی و اجتماعی مهاجرت پزشکان

در همین حال، محمد رازی قائم مقام نظام پزشکی تهران بزرگ، با عنوان این مطلب که خروج هر یک نفر نخبه از کشور لطمات اقتصادی و اجتماعی زیادی به جامعه وارد می‌کند و نباید سرمایه‌های کشور را بدون امنیت شغلی و فراهم نمودن بسترهای لازم در جامعه رها کنیم، گفت: پزشکان طرحی ما با مشقت فراوان در مناطق کم برخوردار و دور افتاده خدمت می‌کنند یا در اورژانس‌ها با شرایط نامناسب اقتصادی و ساعات کاری بالا به فعالیت می‌پردازند در حالی که از حداقل‌های اقتصادی و رفاهی برخوردار نیستند و وجود چنین شرایطی افراد را به سمت مهاجرت سوق می‌دهد.

مهاجرت برای جامعه تهدید است

سیدموید علویان رئیس نظام پزشکی تهران بزرگ، با عنوان این مطلب که مهاجرت برای یک جامعه تهدید است و این موضوع خاص حرفه پزشکی نیست، تاکید کرد: یک سری از دلایل مانند مسائل اقتصادی و صنفی، عمومی است؛ اما عواملی مانند عدم حمایت‌های معنوی از پزشکان، تشدید کننده هستند. البته نباید برای حل این معضل، نیروی کار و ظرفیت دانشگاه‌ها افزایش یابد، بلکه راه‌حل، ماندگاری نیروهای کنونی است.

وی گفت: پزشکان بعد از تخصص باید برای گذراندن طرح در مناطق محروم کار کنند. بعد از آن ممکن است سرباز شوند و اگر این روند سریع طی شود، پزشکان مرد حداقل با ۳۵ سال سن می‌توانند مطب بزنند و در این سن دیگر اجازه تأسیس مطب در شهرهای بزرگ را نمی‌دهند. این قوانین از سال ۱۳۶۳ وجود دارد و این نشان می‌دهد که چقدر در این زمینه عقب هستیم و تنها انتظار داریم، پزشکان مهاجرت نکنند.

علویان افزود: نگرانی وزارت بهداشت، خالی شدن شهرستان‌ها از پزشک است. با این حال توسل به اجبار، راه درستی برای نگهداشت پزشکان در شهرستان‌ها نیست، بلکه باید دستمزد خوبی به پزشکان در شهرستان‌ها داده شود.

جامعه پزشکی نباید تخریب شود

محمد رئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، در واکنش به موضوع مهاجرت پزشکان، با بیان اینکه اعضای حوزه سلامت نباید پاسخگوی اجرایی نشدن سیاست‌ها باشند، خاطرنشان کرد: جامعه پزشکی نباید مورد توهین و تخریب قرار گیرد و نتیجه این امر بی اعتمادی مردم به پزشکان و مهاجرت آنها از کشور است.

وی گفت: خروج پزشکان به نظام درمانی کشور آسیب وارد می‌کند و کسانی که به دلیل عدم اجرای سیاست‌های کلی نظام سلامت موجب صدمه و خسارت به حوزه سلامت شده اند باید مورد مواخذه قرار گیرند.

می‌توان از مهاجرت پزشکان جلوگیری کرد

به نظر می‌رسد برای جلوگیری از مهاجرت پزشکان، راهکارهای ساده ای وجود دارد که اگر اجرایی شوند، می‌توان امیدوار بود که نظام سلامت کشور از بحران کمبود پزشک نجات یابد. به شرطی که از نظرات کارشناسی جامعه پزشکی در این مسیر استفاده شود. در همین حال، صیانت از حرفه طبابت در کشور که بعضاً از سوی برخی افراد مغرض مورد هجمه و حمله قرار می‌گیرد، می‌بایست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد تا مبادا در بحران‌هایی مثل پاندمی ها، از کمبود پزشک دچار آسیب شویم.

یادمان نمی‌رود که در دوران پاندمی کرونا، جامعه پزشکی به همراه پرستاران و سایر نیروهای نظام سلامت، در برابر این ویروس چموش ایستادگی کردند تا جام همنوعان خود را نجات دهند. قطعاً، وقوع چنین پاندمی ها و بحران‌هایی دور از انتظار نیست و باید از پاندمی کرونا، درس گرفت و آماده شد.