مکانی در تهران با قدمت ۲هزار سال

بیش از۲ هزار سال از عمر دژ استوار« رشکان» می‌گذرد؛ دژی که ساخته شده تا محافظ ری باشد،اما این روزها این بنای قدیمی حال و روز خوشی ندارد. این دژ که از لاشه سنگ و ساروج ساخته شده، متعلق به دوران اشکانیان است.

قلعه تاریخی رشکان در زمان خود از بلندترین و بزرگ‌ترین قلعه‌های گستره ایران بود که از ری در مقابل هجوم دشمنان دفاع می‌کرد. اهمیت دژ رشکان در این نکته نهفته است که این قلعه باستانی نمایانگر بزرگی و عظمت شهرری در زمان خود بوده است. 

دژ رشکان در نزدیکی محله صفائیه شهر ری و تپه چشمه علی واقع شده است. محققان درباره وجه تسمیه دژ رشکان شهر ری و تاریخچه آن بر این باورند نام این دژ بجا مانده از دوره اشکانیان یا پارتیان، از واژه ارشک پایه‌گذار شاهنشاهی اشکانیان گرفته شده است.

طبق گفته «ایزیدور خاراکسی» از مورخان و جغرافیدانان یونانی سده اول میلادی دژ رشکان شهر ری، تفریحگاه و استراحتگاه بهاره شاهان اشکانی و یکی از اماکن مهم برگزاری مراسم و آیین‌های نوروزی در دوره امپراتوری ساسانی به شمار می‌رفت.

از ویژگی‌ها این دژ می‌توان به کنج شرقی محوطه که به شکل نیم دایره است اشاره کرد. همچنین بر روی دیواره غربی دژ سوراخ‌هایی برای تیر و کمان وجود داشت. از دیگر ویژگی‌های معماری دژ رشکان شهر ری، آجرهای مربعی شکلی است که طبق نظر محققان به دوره ساسانیان تعلق دارد و پس از آن در سده‌های آغازین دوره اسلامی هم بکار می‌رفت. از این بنای تاریخی سفال‌هایی از دورهای اشکانی، ساسانی و اسلامی، سکه‌هایی متعلق به قرن اول یا دوم هجری و سکه‌هایی متعلق به پیش از اسلام کشف شده است.

هرچند که بخش‌های مهمی از بنای این قلعه بزرگ تا زمان قاجار سالم مانده بود، اما در دوره‌های بعد به دلیل ‌بی‌توجهی، بسیاری از بخش‌های دژ توسط قاچاقچیان عتیقه و کشاورزان و عوامل دیگر از بین رفت. امروز از دژ بزرگ رشکان، جز مخروبه‌ای باقی نمانده است.