مسئله زنان تازه خلق نشده است / به علت نادیده گرفته شدن، حجاب خود را بر می‌دارند

حضور زنان در جامعه و در صحنه‌های تاریخی و حماسه‌ای، همواره تاثیرات مثبتی داشته است. زنانی درکنار مردان توانسته‌اند صحنه‌های حماسه‌ای بسیاری خلق کنند. امروزه و به گفته بسیاری از جامعه شناسان و فعالان حوزه زنان، نگاه نسبت به زن در جامعه با تغییرات بسیاری همراه بوده است و گویا این قشر از جامعه نادیده گرفته شده‌اند. زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند. این جمعیت به اندازه توان استعداد خود می‌توانند در پیشبرد اهداف و توسعه هر کشوری موثر باشند.

زنان یک جامعه می‌توانند در کنار مردان به فعالیت‌های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی بپردازند. بنا بر گفته بسیاری از جامعه شناسان، نگاه نسبت به زن در جامعه فعلی، یک نگاه جنسی و ابزاری است و با گفتمان‌های انقلاب اسلامی فاصله بسیاری دارد. در ادامه این گزارش، گفت‌وگو گسترش نیوز را با توران ولی‌مراد، جامعه شناس و فعال حوزه زنان می‌خوانید.

مسئله زنان تازه خلق نشده است

توران ولی‌مراد، جامعه شناس و فعال حوزه زنان درباره نقش زن در جامعه و همچنین مسئله امنیت بانوان در جامعه به گسترش نیوز گفت: مسئله زنان یک مسئله تک بعدی و موضوعی که به تازه خلق شده باشد نیست که بخواهیم امنیت زنان در جامعه را بسنجیم. قرآن زمانی که در بحث پیشگیری از آزار زنان، یک بحث استراتژیک را مطرح می‌کند، درباره حجاب سخن می‌گوید. طبق آیه صریح قرآن، زنان باید لباس گشاد بر تن کنند که مورد آزار و اذیت قرار نگیرند.

ولی‌مراد ادامه داد: از منظر قرآن، نگاه راهبردی برای پیشگیری از آزار و اذیت بانوان، مسئله حجاب است اما چنین امری در جامعه، به چه صورت باید عملیاتی شود، جای صحبت دارد. آن چیز که در ارتباط با زنان در کشور عملیاتی شده است، مشکلات پیشینه دارد. در تمام این ۴ دهه آنطور که انقلاب اسلامی به زن نگاه کرده است، یا آن نگرش و گفتمان را به صحنه آورده و ترویج کرده است، نظام خود را با این گفتمان سازگار نکرده است.

وی گفت: در گفتمان انقلاب اسلامی، زن نسبت به خود، جامعه و همچنین جهان آگاهی دارد و همچنین نقش آفرین است. درجامعه مشاهده شده است که زنان خود را با چنین گفتمانی جلو برده‌اند و مشاهده می‌شود که در آموزش و توانمندسازی، زنان بر اساس این گفتمان جلو رفته‌اند. به این نکته باید اشاره کرد که حاکمیت از این زنان عقب مانده و آسیب هایی که بر سر زنان، خانواده، جامعه و امنیت سرازیر شده، به همین دلیل است. حاکمیت آن نگرش انسانی نسبت به زن را در برنامه‌ها و عملکردها و همچنین نگرش خود در برنامه‌های مختلف، در ابعاد، حقوقی، اجتماعی و فرهنگی را به صحنه نیاورده است.

این فعال حوزه زنان افزود: نگرش ساری و جاری نسبت به زنان، یک نگرش ابزاری و جنسی بوده و در عملکردها هم چنین بوده است. این نکته را باید عرض کرد که بی‌دلیل نیست که در کشور، وزیر زن نداریم و یا اینکه در پست‌های عالی مدیریتی، حضور زنان مشاهده نمی‌شود. چون نگاه آقایانی که در پست‌ها بوده‌اند همین بوده است. اگر در یک جامعه نگاه ابزاری و جنسی نسبت به زنان وجود داشته باشد، چنین خروجی خواهد داشت.

ولی‌مراد در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: همانطور که مشاهده می‌کنید، به این دلیل که زنان در جامعه نادیده گرفته شدند، مجبور می‌شوند حجاب خود را بردارند تا بهتر دیده شوند. چرا در کشور حجم بالای لوازم آرایشی باید وارد و مصرف شود؟ چرا تعداد عمل جراحی زیبایی در صورت، زیاد شده است؟ دلیل این است که این نگرش نسبت به زن در جامعه ترویج و تبلیغ شده است.

ریشه خراب است

ولی مراد عنوان کرد: حال شما گشت امنیت اخلاقی را در جامعه مستقر می‌کنید؛ زمانی که ریشه خراب است چنین چیزی کارساز نخواهد بود. سیستم آن نگاهی که باید نسبت به زنان در جامعه ترویج کند، باید یک نگاه انسان کامل، خردمند، اندیشه ورز باشد که بر اساس اصول عقلانی تصمیم گیری می‌کند. زمانی که چنین نگاهی را تبلیغ و ترویج نکرده اند، شاهد چنین خروجی هستیم. زمانی که خرد ورزی از زنان گرفته شود، به غیر از جنسی پوشی چه چیزی خواهد ماند؟

وی افزود: همانطور که در اول صحبت به آن اشاره کردم، نگاه قرآن هم در باره امنیت زنان، مسئله پوشش است اما این پوشش درواقع ترویج نگاه انسانی و نگاه عفیفانه به زن است. طبق آیه قرآن، زنان باید با این نگاه شناخته شوند. زمانی که با این نگاه شناخته شوند مورد آزار و اذیت قرار نمی‌گیرند.

گشت ارشاد یا پلیس امنیت اخلاقی، شاخه‌ها و سرشاخه‌های کار هستند. می‌تواند جلوی سر ریز شدن سیل را بگیرد.

این جامعه شناس و فعال حوزه زنان اظهار کرد: در این ۴۰ سال آسیب‌های بسیاری به خانواده‌ها وارد شد. ازدواج گریزی، بالا رفتن سن ازدواج، تنش‌های داخل خانواده، طلاق‌های عاطفی و آسیب‌هایی که خانواده به فرزندان وارد کرده است، تمام این موارد به دلیل مقاومتی بوده است که حاکمیت نسبت به تغییر قوانین که مبنای آن تغییر نگرش نسبت به زنان اتفاق افتاده است. نمی‌شود که ما در گفتمان انقلاب اسلامی، زن را صاحب اختیار و رای بدانیم اما در داخل خانواده زن را محتاج قیم بدانیم. بعد حالا شما درباره مهریه و نفقه صحبت کن و بگو حق زن است که چنین چیزی را دریافت کند. باید گفت که بحث نفقه و مهریه، آسیب‌های جدید اضافه می‌کند.

دوگانگی وارد جامعه شده است

ولی مراد ادامه داد: مشکلی که ما داریم این است که در بحث ارتباط با زنان و خانواده شاهد یک سیستم بی‌مغز هستیم که اتاق فکر ندارد. یعنی یک اتاق فکری که دارای امکانات و اختیارات باشد و بتواند سیستم که شامل، قوه قضاییه، قانون و همچنین مجری قانون باشد را هدایت کند. یک مرکزیت که تعریف کند، زن ایده آل و زن منطبق با نگرش‌های جمهوری اسلامی چگونه باید باشد. جریان‌های مختلف فکری حرف‌ای خود را می‌زنند و همچنین امکانات هم در دست می‌گیرند و آسیب ها، آشفتگی و همچنین دوگانگی را وارد جامعه می‌کنند و جامعه را گرفتار تزلزل می‌کنند.

وی افزود: باید گفت که ما در حوزه زنان و خانواده هیچگاه نظام مند نبوده‌ایم. هر دولت و مجلسی که آمده است، هرکس که بلندگو در دست دارد و قدرت و لابی گری دارد، یک بحث درباره زنان و خانواده راه می‌اندازد و تصمیم گیری می‌کند. درصورتی که سیستم ما در حوزه زنان و خانواده نقش اساسی دارد. وقتی چنین بحثی در حوزه زنان در سیستم ما وجود ندارد، شاهد چنین وضعیتی هستیم که مشاهده می‌شود. اشکالاتی که در این حوزه وجود دارد، غیر نظام مند بودن و غیر سیستماتیک بودن سیستم است.

ولی مراد در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: در چنین شرایطی، پلیس امنیت اخلاقی، زمانی که وارد جامعه می‌شود، بدیهی است که می‌تواند اثر بخش باشد اما در زمانی می‌تواند تاثیر خود را بگذارد که با ریشه در تعارض نباشد. باید گفت ریشه و نگرش نسبت به زنان در جامعه در نظام جمهوری اسلامی دچار اشکال است. چنین امری، تکثیر مشکلات خواهد کرد و به شدت آسیب زا خواهد بود و آسیب هارا از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌دهد. این بلاهایی در جامعه به سر زنان می‌آید به همین دلیل است.

این جامعه شناس و فعال حوزه زنان ادامه داد: در حوزه حجاب باید ۲۶ دستگاه فعالیت می‌کردند که این اقدام را انجام نداده‌اند. حال مشاهده می‌شود تمام ۲۶ دستگاه کنار کشیده‌اند و پلیس وارد وارد عمل شده است. ما در ارتباط با زنان، مشکلاتی که کار را به این نقطه رسانده بسیار داریم و اصل و اساس چنین موضوعی هم نگرش نسبت به زنان است. تا چنین چیزی درست نشود هیچ چیزی اصلاح نخواهد شد. باید نگرش نسبت به زن مطابق با گفتمان انقلاب اسلامی، در جامعه ترویج پیدا کند که اشکال اصلی این امر از مسئولان است. در تمام این ۴ دهه مسئولان ما این فعالت هارا انجام نداده‌اند.

ولی‌مراد در پایان گفت: همواره ما این مشکلات را در تمام این ۴ دهه داشته‌ایم و یاد دارم که در اوایل انقلاب، نامه‌ای را برای امام بردند و ۱۵ نفر هم این نامه را امضا کردند که حضور زنان در مجلس ممنوع باشد. نگرش هایی که با نگاه انقلاب اسلامی منطبق نبوده، همواره در این ۴ دهه وجود داشته و همواره خود را تحمیل کرده‌اند و باید گفت که آسیب روی آسیب گذاشته‌اند.