قرعه کشی خودرو فقط در ایران انجام شده است؟

این روزها بحث خرید و فروش خودرو به ویژه ثبت‌نام در فروش فوق‌العاده خودروسازان به شدت داغ است. یک سری محدودیت‌هایی نیز در ثبت‌نام خودرو در نظر گرفته شده و شیوه فروش نیز به صورت قرعه‌کشی درآمده است. اما آیا واقعا اینگونه سخت‌گیری‌ها در فروش خودرو تاثیر مثبتی بر بازار خواهد داشت؟ آیا استفاده از چنین مکانیزم‌هایی باعث حذف دلالان از بازار خودرو می‌شود؟ شیوه قرعه‌کشی خودرو راه درستی برای فروش است و این روش در کشور دیگری تاکنون تست شده است؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها گفت‌و‌گویی با حسن کریمی سنجری، کارشناس حوزه خودرو ترتیب دادیم که درا ادامه گزارش مشروح آن را می‌خوانید.

سنجری ابتدا در خصوص اعمال محدودیت‌ها در بازار خودرو و تاثیرات آن گفت: یک سری محدودیت‌ها گذاشته شده و اگر این محدودیت‌ها دور زده نشود می‌تواند تا حدودی التهاب بازار را بگیرد. زمانی که یک خودرو صفر کیلومتر خریداری می‌کنید و نتوانید به بازار عرضه کنید و حتما ملزم به استفاده از آن باشید مکانیزم دلالی تا حدودی کاهش می‌یابد. اما اصولا ما در سال ۹۹ خیلی نسبت به تقاضا عقب هستیم و به اندازه نیاز بازار نتوانستیم خودرو تولید کنیم.

سرریز تقاضاها در بازار

وی ادامه داد: بخشی از تقاضا از سال گذشته به امسال سرریز شده است. اگر واقعا بحث عرضه و تولید خودرو شرایط مصاعدی پیدا کند و موانع تولید رفع شود این قوانین اثر بخشی بیشتری خواهد داشت. وزارت صمت برنامه‌ریزی کرده است که حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو باید امسال تولید شود و بنده تصور می‌کنم میزان آن باید تا ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه نیز برسد. ریشه اصلی مشکلات مربوط به شکاف بین عرضه و تقاضا است و بحث دوم نیز مربوط به تورم می‌شود. روند قیمت و مدیریت بازار به این دو عامل بستگی دارد.این محدودیت‌هایی که گذاشته شده به طور کامل باید قابلیت اجرایی داشته باشد. تجربه نشان می‌دهد که خیلی از این مقررات به مرور راه‌های دور زدن آن‌ها را بازار پیدا می‌کند.

قرعه‌کشی خودرو فقط در ایران؟

سنجری در پاسخ به این سوال که آیا ایران تنها کشوری است که در آن قرعه‌کشی خودرو صورت می‌گیرد؟ به گسترش‌نیوز گفت: تجربه‌ای از قرعه‌کشی خودرو در دهه ۷۰ در کشور لهستان وجود دارد. کشوری که شرایط تولید، عرضه و اقتصاد آن خوب نبود. خودروی فیات را در آن زمان از طریق قرعه‌کشی به مردم واگذار می‌کردند. واقعیت این است که بنده خیلی موافق قرعه‌کشی نیستم زیرا تقاضاهای غیر واقعی را عملا تحریک می‌کند. حتی اگر خودرویی هم نخواهم و نیازی به آن نداشته باشم تحریک می‌شوم که در قرعه‌کشی ثبت‌نام کنم و شاید به صورت شانسی برنده شوم.

روشی بهتر برای فروش خودرو

این کارشناس خودرو در خصوص روش دیگری از فروش خودرو بیان کرد: اگر همین روش را از طریق سیستم بانکی و ارائه وام به خریدار انجام می‌دادیم طرف بر اساس نیاز خود اقدام به خرید می‌کرد. قرعه‌کشی روش مناسبی نیست که از رسیدن خودرو به دست مصرف‌کننده واقعی اطمینان پیدا کنیم. گفته شده کسی که خودرو می‌خرد در ۳ ماه نخست خودرو را به گارانتی ببرد در غیر این صورت باطل می‌شود. به عنوان مثال در همین حالت افراد می‌توانند با نمایندگی‌ها زد و بند کنند و یک حالت رانت ایجاد شود. حتی این امکان وجود دارد که نمایندگی‌ها مهر خود را بفروشند.

وی در پایان اشاره کرد: هرچه تعداد امضاهای طلایی و لایه‌های محدودکننده افزایش پیدا می‌کند ریسک شیوع فساد بالا می‌رود. اینگونه نیست که ما فکر کنیم با اعمال یک سری محدودیت‌ها می‌توانیم عدالت را برقرار کنیم. اتفاقا برعکس است و هرچه از بازار رقابتی فاصله می‌گیریم در هر کدام از لایه‌ها این امکان را به گروهی می‌دهید که از رانت برخوردار شوند و فساد شایع شود.