علت تلنبار شدن خودرو در پارکینگ خودروسازان

کمبود تراشه که همزمان با شیوع بیماری کووید ۱۹ به واسطه روانه شدن این قطعه به سمت تولید دستگاه های الکترونیکی روانه شد بحران جدیدی را به صنعت خودروی جهان و ایران تحمیل کرد به طوری که راشا تودی در تازه ترین گزارش خود از پیش بینی شرکت مشاوره الکسی پارتنرز مبنی بر زیان ۲۱۰میلیارد دلاری کمبود تراشه برای خودروسازی جهان خبر داده است.

این شرکت پیش بینی کرده کمبود ریز تراشه‌ها ۷.۷ میلیون خودرو از تولید دنیا در سال ۲۰۲۱ خواهد کاست و۲۱۰ میلیارد دلار به درآمد صنعت خودروسازی جهان آسیب می رساند. در صورت تحقق این پیش بینی، این رقم تقریباً دو برابر ۱۱۰ میلیارد دلاری است که این شرکت در ماه مه پیش‌بینی کرده بود این در حالیست که ضرر و زیان تولیدکنندگان خودرو در ابتدای سال جاری میلادی یعنی آغاز کاهش تولید آنها، ۶۰.۶ میلیارد دلار پیش‌بینی شده بود. این ارقام در شرایطی پیش‌بینی می‌شود که تولیدکنندگان خودرو همچنان درگیر کمبود ریز تراشه ها هستند.

 بحرانی که باعث توقف تولید در کارخانه‌های خودروسازی در سراسر آمریکای شمالی، اروپا و آسیا شده است.  افزایش تقاضا برای قطعات الکترونیکی کمبود ریزتراشه‌های مورد نیاز خودروها را شدیدتر کرده و قیمت آن را افزایش داده است و بسیاری ازخودروسازان بزرگ دنیا از جمله فورد و جنرال موتورز در مورد کاهش شدید درآمد در سال جاری میلادی به خاطر کمبود ریزتراشه هشدار داده‌اند.

اروپا در تکاپوی تامین ریزتراشه خودرو

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در این باره‌ می‌گوید: اتحادیه اروپا قصد دارد در جریان برگزاری نخستین نشست شورای تجارت و فناوری مشترک در مورد کمبود تراشه، هوش مصنوعی و رقابت‌های فناورانه بحث کنند تا رویکرد منسجم تری برای محدود کردن قدرت غول‌های فناوری در پیش بگیرند. چراکه بشتر خودروسازی‌های مزرح جهان در اتحادیه اروپا جای گرفته‌اند.

این فعال صنعت خودرو و استاد دانشگاه ادامه داد: هر اتفاقی که در دنیا در زمینه افزایش تولید تراشه ها رخ دهد بدون شک تاخیر اثرات این رشد در صنعت خودروی ایران بیشتر از سایر کشورها است چرا که انتقال ارز به راحتی امکانپذیر نیست و همه صنایع با آن دست به گریبان هستند که این شرایط در صنعت خودرو به مراتب بیشتر است.

بهانه جدید خودروسازان برای دپوی خودرو جور شد

کاکایی با بیان این‌که یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش تعداد خودروهای ناقص و کف کارخانه در دو شرکت خودروسازی ایران نیز به کمبود تراشه بازمی گردد، می گوید: در کنار این موضوع توقف واردات برخی قطعات و مواد اولیه نیز خودروسازان را دچار مخاطره کرده که در کنار این موضوع منجر به انباشت سرمایه آن ها از یک سو و انتظار خریداران خودرو از سوی دیگر شده است.

وی افزود: در این میان فعالان صنعت خودرو و قطعه معتقدند با توجه به سهم یک سومی تراشه‌ها در واردات قطعات طبیعی است که ایران نیز از این قاعده مستثنی نباشد این در حالیست که زیان خودروسازان جهانی نیز اثرگذاری کمبود این قطعه در تولید خودرو را نشان می دهد.

یک سوم کل واردات صنعت خودرو ریزتراشه‌ها

وی با تاکید بر این که یک سوم کل واردات صنعت خودرو که قطعه سازی را شامل می شود به ریزتراشه ها ارتباط دارد، می افزاید: بر اساس امارها از ۱۵ درصد واردات مواد اولیه ۵ درصد به ریزتراشه ها، ۵ درصد مواد اولیه و ۵ درصد به سایر قطعات اختصاص دارد بنابراین در نتیجه شاهد اثربخشی این تراشه ها در صنعت خودرو خواهیم بود همانگونه که دنیا درگیر این موضوع است صنعت خودروی ایران نیز از کمبود تراشه متاثر شده است.

کاکایی در خصوص بازگشت شرایط به حالت عادی نیز اظهار می‌کند: هم اکنون تولید خودرو نسبت به گذشته کاهش نیافته اما آمار خودروهای کف افزایش یافته و این موضوع تازه ای نیست زیرا در گذشته هم این موضوع وجود داشته اما تمرکز بر تکمیل این خودروها و تحویل آن ها تعداد را کاهش داد اما به دلیل بخشی از مشکلات که ریزتراشه ها یکی از اصلی ترین آن ها است دوباره شاهد تعداد خودروهای ناقص هستیم.

موضوع کسری قطعات و تجاری نشدن خودروها سابقه‌ای چندین ساله در کشور دارد. آخرین بار مرداد ماه پارسال بود که ترخیص نشدن قطعات باقی مانده در گمرک ناشی از تخصیص نیافتن ارز مورد نیاز قطعه‌سازان، موضوع کسری قطعات در خطوط تولید خودروسازان را تشدید و شمارگان تولید خودرو را با کاهش روبه‌رو  کرد.همچنین در سایر موارد، برخی از قطعات وارد شده و در گمرک مانده‌ بودند، اما قطعه‌سازان توان ترخیص نداشتند که این موضوع ناشی از عدم پرداخت به موقع مطالبات‌شان از سوی خودروسازان بود. مطالباتی که گفته می‌شود این روزها از مرز ۶۰ هزار میلیارد تومان گذشته و فقط ۱۰ هزار میلیارد تومان از این رقم معوقه‌های بیش از ۱۲۰ روزه است؛ این روزها خودروسازان توان پرداخت به‌موقع مطالبات قطعه‌سازان را ندارند و به همین دلیل صنعت قطعه‌سازی در وضعیت نامساعدی به سر می‌برد.

با وجود مسائل یاد شده و تداوم مشکلات داخلی، چند ماهی است که از گوشه و کنار جهان نیز خبر می‌رسد که خودروسازان به دلیل کمبود جهانی ریزتراشه ناچار به کاهش تولید خود در خطوط مونتاژ شده‌اند. این در حالی است که برخی ریزتراشه‌سازان نیز علت تاخیر تولید را بهبود سریع‌تر از حد انتظار کسب و کارها و صنعت پس از پاندمی کرونا عنوان می‌کنند. به‌هرحال آنچه مسلم است این روزها همین مشکل با سرایت به بازار خودروسازی کشورمان، مانعی اساسی بر سر راه تکمیل خودروهای داخلی شده و آن‌طور که دبیر انجمن خودروسازان ایران اعلام می‌کند: تعداد خودروهای تجاری نشده و دارای نقص قطعه به بیش از ۱۴۰ هزار دستگاه رسیده است.