سرمایه‌های ملی را با پرسش‌های متقن‌تری به داوری استیضاح بکشانیم
حسین شیرزاد / مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه منتقد وضع موجود باشیم یا تأیید‌کننده سیاست‌های امروزین بخش کشاورزی، باید بپذیریم که طی بیست سال گذشته، محمود حجتی اسطوره بی‌بدیل بخش کشاورزی ایران محسوب شده و سایه وی بر تمامی سیاست‌های تأثیرگذار بخش کشاورزی طی دو دهه اخیر سنگینی می‌کند. این نوشته در توصیف شخصیت بزرگمردی همانند او نیست، چراکه حقیر فاقد بضاعت تعریف و تمجید از روح بزرگ این مجاهد نستوه بوده و خود را در جایگاهی نمی‌دانم که انسانی بی‌نیاز، وارسته و رها از تعلقات همچون وی را در دایره مدح و ثنای متعارف روزمره بینگارم. اما به پاس تمامی تلاش‌ها و زحماتی که افتخار مشاهده از نزدیکشان را داشته‌ام، برخود لازم دانستم تا حقایقی از دستاوردهای اخیر بخش کشاورزی را، تنها بمنظور یادآوری و ثبت و ضبط آنها در حافظه تاریخی مان به رشته تحریر درآورم! باشد که قدر و منزلت داشته‌هایمان را بیش از پیش بدانیم و بس.
محمود حجّتی، بی‌تردید بزرگترین مدافع حال و حاضر تولیدکنندگان کشاورزی ایران محسوب می‌شود او از معدود کسانی است که به اقتصاد مقاومتی در شرایط تحریم، امنیت غذایی و مزیتهای تولید داخل وفاداری قلبی دارد. راهبرد اصلاحی حجّتی در بخش بازرگانی در رایزنی با دولت و کسب تنخواه از صندوق توسعه ملی جهت ذخیره‌سازی ۹ قلم از کالاهای استراتژیک، جلوگیری از ثبت سفارش مدت دار برای واردات غیر ضرور، اصلاح نظام واردات شکر با اهرم سندیکای صنفی، تقویت تشکل‌ها، اتحادیه‌ها و تعاونی‌های ملی و استانی بخش کشاورزی، تخصیص یارانه به تولیدکنندگان شیر و صنعت لبنیات و رشد ۲۸۰ درصدی ظرفیت ذخیره‌سازی، انباری و سردخانه‌ای کشور به همراه استفاده از ساز و کارهای بورسی و تقویت شرکت‌های مباشر خریدهای تضمینی و توافقی نشان از تلاش‌های نوآورانه وی در طول سالیان اخیر دارد.
برنامه‌ریزی جسورانه و اقدامات بدیع حجّتی در جهت دهی و تنظیم بازارهای موسمی، برنامه‌ریزی در راستای برخورداری مطمئن از ذخایر راهبردی، طراحی جهت افزایش سهم محصولات کشاورزی عرضه شده در بازار بورس (افزایش عملکرد بورس کالای کشاورزی از یک درصد در سال ۹۳ به حدود ۱۵ درصد در شرایط فعلی)، راه‌اندازی سامانه پایش بازار، سامانه خرید محصولات کشاورزی (تضمینی و توافقی) سازمان تعاون روستایی، مداخله مؤثر در بازار زعفران و شیر خام، سامانه فروش آرد نانوایی ها، ساماندهی و بهره‌گیری از مکانیسم ورود موقت، ایجاد سامانه خرید شیر از دامداران، توسعه زنجیره‌های عرضه، ایجاد صندوق توسعه زنجیره صنعت شیر، اعمال تعرفه‌های ترجیحی برای حمایت از خرید تولیدات داخلی در مقابل واردات، قابل تقدیر است. با حمایت حجّتی و در راستای استانداردهای ردیابی بین‌المللی، ظرف سه سال آینده تا دو میلیون کشاورز دارای کد ۱۶ رقمی ردیابی تجاری محصولات شده و حاصل دسترنج خود را با کد ۱۶ رقمی به بازار عرضه خواهند کرد که تاکنون ۳۴۰ هزار بهره بردار، کد ۱۶ رقمی ردیابی محصولات کشاورزی خود را دریافت نموده و تا آخر امسال این عدد به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد.
طرح‌های جسورانه پرورش ماهی در قفس، مهار آبهای مرزی، احیای طرح فراموش شده ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان و ایلام، بنیانگذاری طرح ۴۶ هزار هکتاری دشت سیستان، مبتکر سامانه‌های گرمسیری و این اواخر تأمین آب برای عرصه‌های بحرانی گرد و غبار در سطح ۳۵۰ هزار هکتار با هدف مقابله با ریزگردها، توسعه کشت فراسرزمینی، بهبود تراز تجاری بخش، ترویج سامانه‌های نوین آبیاری و سیستم‌های نوین آبیاری هوشمند در مزارع، ایستادگی در برابر اعطای مجوزهای بهره‌برداری از درختان جنگل‌های شمال کشور، رساندن منزلت ایران به هفتمین کشور برتر تولیدکننده گوشت مرغ، توجه او به امنیت غذایی همراه با سلامت غذا و کاهش ۲۵ درصد مصرف سموم در بخش کشاورزی در کنار انعقاد تفاهمنامه‌های تجاری و بهداشتی، افزایش حجم اعتبارات و تسهیلات بانکی برای توسعه مکانیزاسیون، پافشاری حجتی بر خرید کامل تولیدات دانه‌های روغنی داخلی، افزایش نسبی تولید دانه‌های روغنی، افزایش واردات دانه‌های روغنی به جای کنجاله یا روغن خام که نتیجه آن افزایش بهره گیری از ظرفیت کارخانجات روغنکشی و افزایش تولید کنجاله بوده است.
اصرار او بر خصوصی‌سازی شرکت‌های تابعه وزارتخانه، خودکفایی در گندم و شکر، ترویج کشت چغندر پاییزه و در نهایت متوسط رشد اقتصادی حدود ۵ درصدی بخش کشاورزی علیرغم وجود تحریم‌ها و مواجهه با دوره رکود یا رشد منفی بخش‌های مختلف اقتصادی کشور، تنها گوشه‌ای از سیاست‌های موفق اتخاذ شده، رویکردها، نتایج و پیامدهای تلاش وی در عرصه تولید و تجارت بخش کشاورزی محسوب می‌شود. حجّتی در این دوره حتی به فعالیت‌های از یادرفته
کسب و کار کشاورزی مانند نوغانداری، زراعت چوب، تشویق به ساخت کندوهای مدرن و استفاده از ملکه‌های کاراتر، و افزایش سطح زیر کشت پنبه، زیره و حنا هم رونق بخشید.
بدیهی است که نظارت و قانونگذاری مطابق نص صریح قانون اساسی، دو وظیفه اصلی مجلس محترم شورای اسلامی و ایفای وظایف نمایندگی از حقوق مسلم فعالیت پارلمانی است، اما طی طریق بر مشی تعادل، انصاف و اخلاق و توجه به اهمیت انجام وظایف پارلمانتاریستی با درک شرایط اقتضایی، از اصول اولیه حضور در مقام نمایندگی است. از این روی با احترام به استیضاح‌کنندگان محترم باید عنوان کرد که به اعتقاد حقیر، مجموعه سئوالات مربوط به استیضاح وزیر جهاد کشاورزی، فاقد دلایل محکم و متقن برای طرح در چنین جایگاهی بوده یا حداقل رد پای مستقیمی از نظام مدیریتی و وظیفه‌مندی وزیر جهاد کشاورزی را در آنها نمیتوان یافت. تبارشناسی بخش اعظمی از این سئوالات را باید در امراض نهفته در اقتصاد کلان کشور و بخشی دیگر را باید در سیاست‌های تنظیم بازاری وزارتخانه‌ای دیگر یا در خلاءهای قانونی موجود در زنجیره‌های ارزش کشاورزی و یا اختلالات بازاری مزمن جست‌وجو نمود.
از سویی دیرینه شناسی بسیاری از مفاهیم نهفته در بطن سئوالات نمایندگان محترم، کاستی‌هایی تاریخی با سابقه‌ای بیش از ۵۰ سال‌هاند که به طرفه العینی ظهور نکرده‌اند که در مدت کوتاهی آنها را مرتفع نمود. به جرأت باید گفت که حداقل اگر از منظر اخلاقی به داوری پدیده استیضاح بپردازیم، بسیاری از سئوالات مطروحه، بخش مهمی از دشواری‌های محمود حجتی و مبارزه وی برای هویت بخشی به زنجیره‌های بخش کشاورزی (پسا تولید، تولید، عرضه توزیع و تجارت کشاورزی) و جهد مجدانه وی از ابتدای فعالیت مجدد او در دفاع از حقوق زارعین در وزارت جهاد کشاورزی بوده است. در شرایط تحریم، "بخش کشاورزی" البته تا امروز، با کمترین چالش و نوسان قیمتی روبه‌رو بوده و کارنامه بسیار درخشانی در مقام مقایسه با مدیریت بخش‌های اقتصادی دیگر در کشور دارد. زیرا کاملا مشخص بود که در فضای تحریم، کاسبی افسانه‌ای قاچاقچیان، دلالان، وارداتچی‌ها و عمله متنفذ رانت خوارشان که با دور زدن قانون و استفاده از خلأهای قانونی و بی‌ثباتی در تصمیم گیریها به منافع آنچنانی دست یازیده بودند، پر رونق گردد اما با تلاش‌های شبانه روزی و هشیاری حجّتی؛ تا کنون امکان فضاسازی کاذب و حتی ترمیدورهای تصنعی اقتصادی نیز در بازار به ذاته پر نوسان محصولات کشاورزی رخنه نکرده است و آرامشی نسبی در محیط بازار کشاورزی مستولی است.
از منظری دیگر ما با سه پدیده توأمان در دوره وزارت حجتی روبه‌رو بوده‌ایم نخست کاهش واردات محصولات عمده وارداتی، دوم افزایش تولید محصولات کشاورزی (زراعی، دامی، باغی، شیلاتی) و سوم افزایش شاخص نرخ تولیدکننده وکاهش نوسانات نرخ که نشان از جامعیت نگاه او دارد. حجّتی سعی نمود تا با انعقاد توافقات تجاری با بازارهای هدف و تحرک بخشی به حوزه بین‌الملل بخش کشاورزی و برقراری تماس مجدد با فائو و سازمان‌های تخصصی بین‌المللی، بخش کشاورزی را از انزوا و تأخر (عقب افتادگی) فناوریکی نجات دهد. پیگیری موافقتنامه‌های تجاری با کشورهای مورد مبادله جهت کاهش تعرفه‌ها از طریق اخذ تخفیفات تعرفه‌ای و تعرفه‌های ترجیحی در بخش کشاورزی مانند مذاکرات تعرفه‌های ترجیحی با اتحادیه اوراسیا و اندونزی به همراه کاهش تعرفه‌های ورودی صادرات زیربخش شیلات به روسیه از میانگین ۲۱ درصد به ۶ درصد همچنین کاهش تعرفه و مالیات‌های ورودی صادرات به روسیه در برخی محصولات باغی و تسهیل صادرات محصولات کشاورزی و دسترسی به بازارهای هدف از طریق توافقات فنی و بهداشتی تعدادی از این دست تلاش هاست.
در دوره او بود که استفاده از ابزار مشتقه مالی مانند اوراق بهادار صکوک در امر خرید گندم باب گردید امری که در ابتدا غیر ممکن می‌نمود! وی سعی کرد تا با استفاده از گسترش و تعمیق بورس کالا و ابزارهای نوین مالی و در جهت استانداردسازی و ایجاد شفافیت بازاری، توسعه بورس کالا و عرضه صادرات محصولات کشاورزی در این نهاد مالی را در اولویت‌های وزارتخانه جهت توسعه کیفی صادرات محصولات کشاورزی قرار دهد که ورود گندم به رینگ صادراتی یکی از این دستاوردها بوده است.
آیا براستی تمامی این سیاست‌ها و اقدامات بی‌نظیر، گواهی بر کارنامه درخشان و موفق حجّتی در این بخش، علیرغم مشکلات تاریخی بسیار و چالشهای عمیق موجود در این عرصه نیست؟؟ حجّتی را می‌بایست از سلاله مدیران جهادی و انقلابی ملهم از آموزه‌های ناب شیعی تلقی کرد که امروز باید با چراغ معرفت به جست‌وجوی شان پرداخت. نسلی خداجو که از جوانی از دست رفته و از یاد برده شان، خاطره‌ای جز افتخار خدمت به میهن و مردم ندارند. لذا اگر طرز نگاه، تفکر یا سلیقه‌شان با دیدگاههای ما همراه و هماهنگ نیست، حداقل زحمات و خدمات شان را در سخت‌ترین بحران‌ها و شرایط سیاسی-اجتماعی از یاد نبریم و یا حداقل با سئوالات و پرسش‌های فربه تر، متقن تر و وزین تری چنین سرمایه‌های ملی را به داوری بکشانیم.
حقیقت آنست که در سپهر سیاست ملی ما، درگاه مجلس، عظمتی بی‌حد و اندازه و شأنی عظیم دارد و تاریخ گواهی خواهد داد که ما با صادق‌ترین مدیران کشور که دل در گروی آبادانی و پیشرفت جامعه و بهروزی روزافزون مردم داشته‌اند، چگونه رفتار کرده‌ایم.
ارسال نظر