غفلت دولت از مالیات بر عایدی سرمایه املاک

محمدرضا عبدلی در گفت‌وگویی با اشاره به برنامه دولت برای اخذ مالیات از خانه‌های خالی در کشور، اظهار کرد: مسئله اصلی این است که گرچه  شیوه خوداظهاری سامانه ملی املاک و اسکان شاید یک شیوه مرسوم باشد و بتواند بخشی از نیازهای اطلاعاتی املاک و اسکان را تقویت کند، اما بهترین شیوه این بود که مثل خیلی از کشورهای دنیا شهرداری‌ها در این زمینه جدی عمل کنند و بخشی از این مالیات‌هایی که از زمین، مسکن و ساختمان اخذ می‌شود و دقیقا در همان محلات هزینه کرد، شود.

وی ادامه داد: این نه تنها در کشورهای توسعه یافته اجرا شده بلکه شاهدیم در برخی کشورهای همسایه‌ هم اجرا شده است.

وی با بیان این‌که روی دریافت مالیات از خانه‌های خالی تمرکز شده اما یک بخش بزرگی از قانون را اجرایی نکردیم یعنی مالیات بر عایدی سرمایه املاک، تصریح کرد: بحث مالیات بر اراضی بایر و مالیات بر خانه‌های گرانقیمت نیز می‌تواند اجرایی شود که تاثیرگذار خواهد بود.

پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در برخی از مناطق حتی مالیات بر خانه‌های دوم یا خانه‌هایی که معمولا مورد استفاده ییلاقی قرار می‌گیرد نیز مغفول مانده است.

عبدلی در عین حال بیان کرد:‌ البته در اجرایی شدن هر کدام از این مالیات‌ها برای تاثیرگذاری و درآمدزایی نباید دایره آنرا به شدت گسترش دهیم.

وی اضافه کرد: متاسفانه رقمی که در لایحه بودجه هم در سال گذشته و هم امسال قید شده با توجه به افزایش شدید قیمت ها که داشتیم شاید تقیریبا بگوییم حتی در شهرهای کوچک افرادی که از گذشته یک خانه وسیع در اختیار دارند مشمول پرداخت این مالیات می‌شوند و خیلی از افراد با حربه‌های مختلف شیوه‌های مختلف امتناع  خواهند کرد.

وی تاکید کرد: به جای اینکه دایره پرداخت مالیات‌ها را گسترش بدهیم اگر مالیات را از افراد خاص و هدف دریافت کنیم تاثیرگذاری آن بسیار بیشتر خواهد بود. متاسفانه در این زمینه عملکرد خوبی نداشته‌ایم علی‌رغم اینکه تجارب کشورهای دیگر نشان می‌دهد که انواع معافیت‌ها، انواع تخفیف‌ها برای افراد مختلف در این زمینه اعمال می‌شود.

کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه به مثالی اشاره کرد و افزود: به‌عنوان نمونه اگر یک محدوده‌ای که با آسیب زلزله، آسیب سیل روبرو بوده، ممکن است از پرداخت مالیات بر خانه‌های گرانقیمت معاف بشود. یا در برخی از مناطق که از خدمات روبنایی مطلوبی برخوردار نیستند می‌توان این معافیت‌ها برایشان اعمال شود.

عبدلی تاکید کرد: در زمان حاضر برخی از مناطق مرکزی به‌ویژه شهرهای قدیمی‌مان را داریم که اینها خانه‌های تاریخی هستند و افراد هیچ انتفاعی از این خانه‌ای که به ظاهر گرانقیمت ندارند، در این صورت  برای چه بیایند و یک مالیاتی پرداخت کنند؟

وی ادامه داد:‌ یا خیلی از خانه‌ها را داریم که در قالب خانه مسافر یا اقامتگاه بوم‌گردی خدمات ارائه می‌دهند و به خاطر برخی از سیاست‌های وزارت میراث ثبت نشدند. اینها خدمات گردشگری ارائه می‌دهند و بهتر است برای اینها معافیت‌هایی در نظر گرفته شود. یا در خصوص باغ‌های شهری اگر بخواهیم یک میزان یا یک سقف و کف ریالی بیان کنیم برای مالیات خیلی از این باغ‌ها تفکیک شده و "افراز" می‌شوند و خود به خود از مشمولیت پرداخت مالیات‌ها خارج خواهند شد.

وی تصریح کرد: این نه تنها بحث درآمدی را کاهش می‌دهد بلکه حتی ممکن است در میان مدت منجر به تخریب محیط زیست و خیلی از عرصه‌های ارزشمند و پهنه‌های باغی در خیلی از شهرها به‌ویژه در شهرهایی که با آلودگی هوا مواجه هشتند، شود. اینها ذخیره‌گاه‌های تنفسی شهرها هستند اگر این کار را ما انجام بدهیم همان بخشی از باغ‌ها و عرصه‌های سبزی هم که باقی مانده تخریب و از بین می‌روند.