بازگشت شهرک سازی به تهران صحت دارد؟

اخیراً رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی در نشست با سرپرست ستاد اجرایی فرمان امام (ره) با موضوع نهضت ملی مسکن از برنامه وزارت راه برای احداث ۳۰ تا ۴۰ شهر جدید در کشور خبر داد.

به گفته قاسمی، در شهرهای جدید با استفاده از زمین‌های تخصیص یافته به ساخت مسکن در نهضت ملی مسکن، علاوه بر ساخت مسکن از طریق تبدیل زمین‌ها باید خلق درآمد شده و درآمدهای حاصل در راستای پیشبرد نهضت ملی مسکن صرف شود.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه باید در شهرهای جدید ۶۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته شود افزود: احداث ۳۰ تا ۴۰ شهر جدید در کل کشور در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار دارد.

ساخت شهرهای جدید از نظر اقتصادی به صرفه نیست

برخی کارشناسان شهرسازی بر این اعتقادند که انتقال زیرساخت‌ها - خصوصاً آب و برق که در حال حاضر با مضیقه روبه‌رو هستیم - به شهرهای جدید دشوار است. آنها معتقدند تأمین هزینه‌های انتقال زیرساخت‌ها ی احداث شهرهای جدید از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست یا بسیار هزینه بر است.

حنیفی یکی از همین کارشناسان حوزه شهرسازی است وی با اشاره به تلاش دولت برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن و ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال که خود هزینه‌های بالایی دارد، اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات شهرهای جدید، عدم پذیرش انتقال ساکنان شهرهای بزرگ به شهرهای جدید پیرامونی آن است.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از شهرهای جدید به جز یکی دو شهر جدید پیرامون تهران با مشکل جمعیتی مواجه هستند؛ به خصوص که برخی زیرساخت‌های حمل و نقلی آنها از جمله مترو هنوز تأمین نشده است.

وی با بیان اینکه برای احداث شهرهای جدید، دولت چاره‌ای ندارد جز اینکه اراضی دورافتاده از شهرهای مادر که قیمت پایین‌تری دارند و مقرون به صرفه هستند را اختصاص دهد، تصریح کرد: این اتفاق سبب می‌شود تا هم هزینه‌های تأمین زیرساخت‌ها افزایش یابد و هم میزان استقبال شهروندان برای جابه‌جایی به این شهرها کاهش یابد.

وی خاطرنشان کرد: چنین تجربه‌ای را در مسکن مهر داشتیم که برخی اراضی کنار شهرها به این طرح داده شد ولی هنوز هم با وجود گذشت یک دهه، ساکنان برخی سایت‌های مسکن مهر در تعدادی از شهرها از مشکلات زیرساختی رنج می‌برند.

به گفته این کارشناس شهرسازی، اگر بافت‌های فرسوده که هم زیرساخت دارند و هم جمعیت، احیا شوند، مشکلات کمبود مسکن نوساز در بسیاری از شهرها خصوصاً کلانشهرها که با محدودیت زمین روبه‌رو هستند، برطرف می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی (فروردین امسال): در مسکن مهر به جای شهرسازی، مسکن سازی صرف اتفاق افتاد

قاسمی وزیر راه و شهرسازی دو هفته قبل نیز در سفر استانی هیئت دولت به البرز و در بازدید از زیرساخت‌های شهر جدید هشتگرد با اشاره به مشکلات زیرساختی این شهر جدید اظهار کرد: پروژه مسکن مهر اگرچه یک کار بزرگ محسوب می‌شود اما به‌جای شهرسازی فقط مسکن‌سازی شده است.

وی تأکید کرد: در طرح نهضت ملی مسکن ۳۰ مشکل زیرساختی برطرف شده است و در صندوق ملی مسکن برای زیرساخت‌ها و نیازها نیز اعتباری را پیش‌بینی کرده‌ایم.

معاون سابق وزیر راه (مهر ماه سال گذشته) :۴۰ شهرک جدید در کشور در حال احداث است

حبیب الله طاهرخانی معاون سابق وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل پیشین شرکت عمران شهرهای جدید مهرماه سال گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار مهر از پیش بینی ساخت ۱۳۲ هزار واحد مسکونی و سکونت ۴۳۰ هزار نفر در ۴۰ شهرک مسکونی سراسر کشور خبر داده بود.

وی درباره جزئیات احداث ۴۰ شهرک جدید در کشور اظهار کرد: این ۴۰ شهرک در مراحل مختلف از مکان‌یابی تا شروع عملیات اجرایی هستند که در ۱۴ استان شامل تهران، البرز، فارس، اصفهان، کردستان، مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی، هرمزگان، کرمان، اردبیل یزد، سمنان و خراسان جنوبی ساخته می‌شود.

به گفته معاون سابق وزیر راه و شهرسازی، مطالعات ساخت این ۴۰ شهرک به اتمام رسیده است که بخشی از آنها در حال طی کردن اخذ مصوبات و مجوزها از کارگروه برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های مربوطه قرار دارند؛ برخی از آنها هم شامل این مراحل را طی کرده‌اند و در دستور کار اخذ مصوبه از شورای عالی شهرسازی و معماری قرار دارند؛ یک مورد هم به تصویب شورای عالی شهرسازی رسیده است؛ اخذ مصوبه ساخت ۴ شهرک در دستور کار شورای عالی شهرسازی است.

مدیرعامل پیشین شرکت عمران شهرهای جدید گفت: ۱۳۲ هزار واحد مسکونی برای استقرار ۴۳۰ هزار نفر در این ۴۰ شهرک پیش بینی شده است تا بخشی از نیاز مسکن شهروندان در مناطق با محدودیت توسعه شهرها، پیش بینی شده است.

بازگشت شهرک سازی به تهران؟

طاهرخانی با بیان اینکه ساخت سه شهرک در استان تهران برنامه‌ریزی شده گفت: فرایند صدور مجوز احداث این شهرک‌ها در مراحل مختلف قرار دارند به عنوان مثال هم در شرق و هم در جنوب غرب تهران مکان‌یابی ساخت این شهرک‌ها انجام شده و باید به تصویب شورای عالی شهرسازی برسد.

جزئیات شهرک‌هایی که قرار است ساخته شود

وی درباره سایر استان‌ها اظهار کرد: در البرز یک شهرک به مساحت ۳۰۰ هکتار و جمعیت پذیری ۲۶ هزار نفر با تعداد ۷۸۸۰ واحد مسکونی، در استان اصفهان یک شهرک به مساحت ۱۴۵۹ هکتار، جمعیت پذیری ۲۹ هزار نفر و تعداد ۸۷۹۰ واحد مسکونی، در فارس ۷ شهرک، در خراسان جنوبی یک شهرک، در کردستان ساخت شهرک نیشتیمان با مساحت ۴۰۳ هکتار، جمعیت‌پذیری ۲۷ هزار نفر و ۸۱۸۰ واحد مسکونی آغاز شده است.

طاهرخانی در ادامه افزود: در مازندران ۱۰ شهرک برای ۶ شهرستان با مساحت ۷۳۷ هکتار، ۶۰ هزار و ۱۰۰ نفر جمعیت‌پذیری و ۱۸۲۱۰ واحد مسکونی، در گلستان ۷ شهرک در ۷ شهرستان این استان به مساحت ۱۸۲۰ هکتار، جمعیت پذیری ۸۸۵۰۰ نفر برای ساخت ۲۶ هزار و ۸۲۰ واحد مسکونی، در آذربایجان شرقی ۲ شهرک که یکی در دست مطالعه بوده و شهرک دیگر با مساحت ۲۶۹ هکتار، جمعیت پذیری ۲۵۸۰۰ نفر و ۷۸۲۰ واحد مسکونی، در هرمزگان ۲ شهرک به مساحت ۸۶۵ هکتار، در استان کرمان یک شهرک به مساحت ۳۵۰ هکتار، در استان اردبیل یک شهرک به مساحت ۲۸۵ هکتار، در استان یزد ۳ شهر و نهایتاً در استان سمنان یک شهرک ساخته می‌شود.

دبیر کانون سراسری انبوه سازان: از سواحل مکران غافل شده‌ایم

فرشید پور حاجت دبیر کانون سراسری انبوه سازان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای ساخت شهرهای جدید باید اولویت به آمایش سرزمینی و طرح‌های توسعه‌ای داده شود تا مکان‌یابی آنها مناسب باشد؛ همچنین باید اعلام شود شهرهای جدیدی که مد نظر وزیر راه و شهرسازی است، قرار است در کنار کدام شهرهای مادر احداث شود.

وی ادامه داد: بارها رهبر معظم انقلاب نسبت به انتقال جمعیت به سواحل مکران به دلیل نزدیکی به آب و امکان استفاده از آب شیرین کن‌های صنعتی برای تأمین زیرساخت این شهرها تأکید کرده‌اند ولی از اجرای این دستور رهبر انقلاب غافل مانده‌ایم و حتی برخی پهنه‌های ساحلی جنوب کشور به تدریج در حال خالی شدن از سکنه است.

وی با بیان اینکه در برخی شهرهای جدید علی رغم گذشت دو دهه از زمان احداث آنها، هنوز خبری از زیرساخت‌ها نیست و ساکنان این شهرها با مشکلات عدیده روبه‌رو هستند، گفت: به جز بره‌ی شهرهای جدید اطراف پایتخت، سایر شهرهای جدید کمبودهایی خصوصاً از نظر حمل و نقل دارند؛ ضمن اینکه متروی شهرهای جدید پردیس و پرند علی رغم آنکه بارها وعده احداث داده شده بود، هنوز یا تکمیل نشده‌اند (پرند) یا شروع به ساخت آنها به تعویق افتاده است (پردیس)

نوسازی ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده در اولویت نسبت به ساخت شهر جدید باشد

پورحاجت با بیان اینکه باید نوسازی بافت‌های فرسوده نسبت به ساخت شهرهای جدید در اولویت باشد، گفت: ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور داریم زیرساخت‌های لازم برای زندگی را دارند ولی برای نوسازی آنها برنامه‌ریزی نشده است.

وی ادامه داد: بر اساس برنامه ششم توسعه باید سالانه ۱۰ درصد بافت‌های ناکارآمد شهری نوسازی می‌شد که از این برنامه به شدت عقب هستیم؛ اولویت وزارت راه و شهرسازی در دولت قبلی، تکمیل مسکن مهرهای باقی مانده بود.

رئیس کانون انبوه سازان خوزستان تصریح کرد: دو شهر جدید شیرین شهر و رامین در خوزستان که یکی در ۳۵ کیلومتری شمال و دیگری تقریباً با همین فاصله در جنوب اهواز قرار دارند حتی شیرین شهر امکانات زیرساختی خوبی دارد اما چندان با استقبال خوزستانی‌ها مواجه نشده‌اند؛ قرار است بخشی از نهضت ملی مسکن خوزستان در این دو شهر جدید اجرایی شود.

اهمیت اشتغال ساکنان شهرهای جدید

وی یکی دیگر از موارد مهم در ساخت شهرهای جدید را در نظر گرفتن اهمیت اشتغال ساکنان این شهرها دانست و گفت: نباید این شهرها به عنوان مساکن خوابگاهی در نظر گرفته شوند. ضمن اینکه توجه به امکانات رفاهی، بهداشتی، آموزشی و سایر موارد نیز از اولویت‌های ساخت شهرهای جدید است.