سازندگان، ساخت‌وساز اصولی را رعایت نمی‌کنند
بلنـدقامتان ناایمن
چندین‌بار، شاهد آن بودیم که حوادث طبیعی، ساختمان‌های زیادی را در شهرهای مختلف کشور ویران کرده است.
رعایت نکردن نکات ایمنی در زمان ساخت، یکی از علت‌هایی است که باعث می‌شود بسیاری از ساختمان‌ها در اثر حوادث کوچک تخریب شوند. بارها توسط نهادهای مختلف به ساختمان‌های در حال ساخت هشدار رعایت نکات ایمنی صادر شده است.
سازندگان ساختمان‌ها، کمتر به نکات ایمنی توجه می‌کنند و ساخت‌وساز اصولی را در نظر نمی‌گیرند. باتوجه به هشدارها و نظارت مستمر درباره ساخت‌وسازهای اصولی، همچنان شاهد آن هستیم که تعداد ساختمان‌های پرخطر و در معرض ریزش رو به افزایش است. تعدادی از سازندگان، به‌دلیل هزینه‌بر بودن ایمن‌سازی ساختمان‌ها، توجهی به هشدارهای سازمان آتش‌نشانی توجه نکرده و قوانین ساخت را نادیده می‌گیرند. همین امر سبب می‌شود تا با کوچک‌ترین حادثه‌ای، شاهد تخریب ساختمان‌های ناایمن باشیم. صمت در این گزارش، ضرورت رعایت نکات ایمنی در ساختمان‌سازی را بررسی کرده است.
ضرورت رعایت نکات ایمنی در ساخت
رشد سریع جمعیت جهان و شهرنشینی، نیاز فزاینده‌ای به یک محیط ساخته‌شده با کیفیت بالا، ایمن و پایدار ایجاد کرده است. در دنیای ساختمان و ساخت و ساز، استانداردها به تدوین بهترین روش بین‌المللی و الزامات فنی برای اطمینان از ایمن بودن ساختمان‌ها و سایر سازه‌ها کمک می‌کنند.
استانداردها برای ساخت‌وساز با ورودی از کلیه ذی‌نفعان درگیر، از جمله معماران، طراحان، مهندسان، پیمانکاران، مالکان، تولیدکنندگان محصولات، تنظیم‌کننده‌ها، سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان، به‌طورمنظم به‌منظور تغییرات آب‌وهوایی، جمعیتی و اجتماعی به‌روز می‌شوند.
متاسفانه برخی پیمانکاران، برای اینکه بخشی از هزینه‌های ساخت‌وساز را کاهش دهند، مجبور هستند بسیاری از استانداردهای ساختمان‌سازی را از کار خودشان حذف کنند. این موضوع آسیب‌های جدی برای ساختمان به‌همراه خواهد داشت و نخستین آسیب آن، این است که عمر مفید ساختمان را کاهش می‌دهد و تعداد ساختمان‌های بی‌کیفیت و غیراستاندارد در سطح شهر افزایش پیدا می‌کند.
کارشناسان بر این باور هستند که به‌دلیل رشد روزافزون جمعیت، تورم و سرعت‌بالای ساخت‌وساز، دیگر توجه چندانی به عمر مفید یک ساختمان نداشته و در پی راهی هستند که بتوانند نرخ تمام‌شده ساختمان را کاهش دهند و سود خود را بیشتر کنند، رعایت نکردن نکات فنی، استفاده از مصالح نامرغوب، کاهش عمر مفید ساختمان را در پی دارد، ازاین‌رو لازم است که افراد در هنگام خرید ساختمان، علاوه بر زیبایی، محله و امکانات به عمر مفید آن و مصالح به‌کاررفته در داخل ساختمان توجه کنند. صمت در این گزارش، ضرورت توجه به ایمن‌سازی در ساخت‌وساز را موردبررسی قرار داده است.
«ایمنی» در صنعت ساختمان فراموش شده است
سعید مادرشاهی، کارشناس مسکن و معماری، پیرامون لزوم توجه به موضوع ایمنی در صنعت ساختمان به صمت گفت: طبق آمارهای منتشرشده، ۴۵ درصد حوادث هنگام کار کشور در سال‌های اخیر در کارگاه‌های ساختمانی رخ داده است. به‌طبع همه ما دوست داریم تا ساختمان‌هایی با نمای زیبا، مدرن و چشم‌نواز داشته باشیم، اما در این میان ممکن است از ایمنی و خطراتی که ممکن است در زمان ساخت و اجرا شهروندان را تهدید کند، دور شویم.
مادرشاهی درباره رعایت ایمنی در صنعت ساختمان افزود: سقوط سنگ، آجر یا بخش‌هایی از نمای ساختمان یکی از رایج‌ترین خطراتی است که در هنگام ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها با آن مواجهیم. این‌گونه حوادث بیشتر در نماهای ساختمانی متداول است و متاسفانه در این زمینه سالانه تلفات انسانی بالایی داریم. برای جلوگیری از این اتفاق، بهتر است در نمای ساختمان از قطعات سنگی استفاده نکنیم یا اگر قصد انجام این کار را داریم، از تجهیزات مرتبط استفاده کنیم.
وی بیان کرد: به‌دلیل غالب شدن مسائل اقتصادی بر مسائل فنی و اولویت قرار گرفتن سودآوری بیش از موضوع ایمنی و کیفیت، خطرات ناشی از بی‌توجهی به ایمنی‌سازی بیش از بیش احساس می‌شود. رعایت نکردن ایمنی در بخش اتصالات سیستم نورپردازی، استفاده از ابزار اجرایی غلط و نامناسب، می‌تواند با بروز یک اشکال جزئی، کل ساختمان را با خطر مواجه کند.
خطر جدی در کمین بافت فرسوده‌ها
مادرشاهی ادامه می‌دهد: بحث ایمنی در نمای ساختمان بسیار جدی است و باید موردتوجه سازندگان و ناظران قرار بگیرد، متاسفانه در بسیاری از ساخت‌وسازها شاهد سقوط افراد از ارتفاع یا مصالح و ابزارآلات هستیم. کارگران به‌طورمعمول از داربست‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند و هیچ آموزش جدی به آنها داده نشده است، حتی در بسیاری موارد، صاحبکاران و ناظران پروژه‌ها نیز از دانش و آموزش لازم پیرامون اصول اولیه رعایت ایمنی و کار در ارتفاع به دور هستند، بنابراین لازم است نکات ایمنی در این زمینه جدی گرفته شود و ابتدا صاحبکاران و ناظران، موظف به فراگیری اصول ایمنی شوند یا حداقل از مشاوران خبره در این امور بهره گیرند و سپس از کارگران بخواهند که این موارد را رعایت کنند.
این کارشناس معماری ادامه می‌دهد: بیشتر حوادثی که منجر به فرو ریختن ساختمان و بروز حادثه می‌شود، در مناطق بافت فرسوده است که خانه‌ها بسیار ناامن هستند و به‌راحتی تخریب می‌شوند.بی‌توجهی به اصول اولیه تخریب و اقدامات غیراصولی و بهره‌گیری از کارگران بی‌تجربه، از دلایل اصلی حوادث هنگام تخریب یا بازسازی است، حتی در برخی اوقات، گودبرداری‌های غیرایمن نیز به همسایگان مجاور لطمات جانی و مالی فراوان وارد کرده و با اینکه ما هرساله تعداد زیادی از این قبیل حوادث را در حوزه ساخت‌وساز تجربه می‌کنیم، اما باز مهندسان پای‌کار سهل‌انگارانه از آن گذر می‌کنند.
حوزه پرخطر دیگر، کار ساختمانی در ساختمان‌ها و برج‌های مرتفع است که رعایت ایمنی در این کارگاه‌ها به‌علت کار در ارتفاع از اهمیت بیشتری برخوردار است و کارگران برای فعالیت، نیاز به کلاه و طناب ایمنی دارند؛ موضوعی که اگر نگاهی به کارگران مشغول کار روی داربست‌های این‌گونه ساختمان‌ها بیندازید؛ متوجه آن می شوید.
مادرشاهی در خاتمه افزود: متاسفانه در سال‌های اخیر باتوجه به سودآوری در بازار مسکن، شاهد ورود افراد غیرمتخصص به این بخش هستیم. افرادی که تنها با داشتن سرمایه‌های هنگفت وارد بازار می‌شوند و بدون تجربه کافی ساخت‌وسازهایی بدون رعایت ایمنی انجام می‌دهند.
این در حالی است که موضوع ایمنی هنگام ساخت در کارگاه‌های ساختمانی، مبحث بسیار مهمی است که رعایت نکردن آن در هر فصل از سال، می‌تواند مخاطرات خود را داشته باشد.
برنامه‌ریزی برای تضمین کیفیت در ساختمان
فریدون گایینی، کارشناس مسکن به صمت گفت: برای ارتقای کیفیت ساخت‌وساز از مرحله تامین سرمایه تا مرحله طراحی در ساختمان، نیازمند یک برنامه بلندمدت هستیم، بدین‌معنی که اگر در حال حاضر اقدام به برنامه‌ریزی برای تحقق تضمین ایمنی در صنعت ساختمان کنیم، حداقل نیازمند یک دوره ۵۰ ساله برای تسریع استانداردها و الزامات در کلیه بافت‌های معیوب و غیراستاندارد در سراسر کشور هستیم.
وی در واکاوی ریشه‌های رعایت نکردن فاکتورهای ایمنی در ساختمان‌ها اظهار کرد: اشکال این است که سرمایه‌گذاران بدون آگاهی، برای بهره‌مندی از بازار افسارگسیخته ساخت‌وساز به‌منظور جهش اقتصادی حداقل یک یا چند تجربه در ساخت‌وساز را امتحان می‌کنند و این چالش نخست در تحقق نیافتن تضمین کیفیت و ایمنی در ساخت‌وساز است و این مسئله در هیچ جای دنیا مانند ایران متعارف نیست که سرمایه‌داران خرد وارد صنعت ساخت شوند.
کیفیت فدای منافع بیشتر مالی
گایینی ادامه داد: سرمایه‌گذاران در حوزه ساخت‌وساز به‌طورمعمول به‌دنبال منفعت مالی بدون تجربه تخصصی در رعایت ملاحظات فنی و قانونی در پروژه هستند، اما سازنده باید حافظ منافع مصرف کننده گان در راستای رعایت مولفه‌های کیفی ساخت باشد، اما در این سازکار به این دلیل که سازنده در تابعیت سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد، کیفیت فدای منافع بیشتر مالی می‌شود و اگر سازنده مخالفتی کند، از گردونه اجرا حذف و کار با سازنده‌ای دیگر ادامه می‌یابد.
گایینی با ابراز تاسف از اینکه در بخش ایمنی که یکی از ارکان اصلی موثر در تضمین کیفیت ساختمان‌ها است، معضلات غیرقابل‌تصوری داریم، افزود: برای مثال برخی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک یا اتصالات یا بعضی تولیدکنندگان مصالح مدعی هستند، سازندگان غیرحرفه‌ای، متقاضی محصول بی‌کیفیت درجه ۳ و ناقص آنها هستند و محصولات نامرغوب سریع‌تر از محصول درجه‌یک به‌فروش می‌روند، در نتیجه این روند معیوب، در بسیاری از موارد در ساختمان‌های مدرن، از مصالح نامرغوب و بسیار بی‌کیفیت استفاده می‌شود، در حالی که بهره‌بردار، ساختمان را به‌عنوان یک ساختمان باکیفیت و گران‌نرخ خریداری می‌کند.
وی تاکید کرد: اهمیت ایمنی و استانداردسازی در صنعت ساختمان هرروزه در جامعه پررنگ‌تر می‌شود. همه ما به‌خوبی بر اهمیت اجرای اصول استاندارد طراحی در ساخت‌وساز به‌ویژه در پروژه‌های ساختمانی مدرن واقف هستیم و می‌دانیم که هرچه این اصول و مبانی را با جزئیات بیشتری به‌اجرا درآوریم، نتیجه کار پخته‌تر و حرفه‌ای‌تر خواهد شد.
گایینی خاطرنشان کرد: به‌طورکلی یک منطق رایج در حوزه ساخت‌وسازهای بخش دولتی و خصوصی وجود دارد، به‌نوعی که بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران فعال در این بخش به‌دنبال کسب سود بیشتر و در بخش دولتی نیز در پی کمیت در ساخت هستند و در این مفهوم، نقطه مشترک؛ قربانی شدن کیفیت ساختمان است.
وی در پایان اضافه کرد: تحلیل تمام مولفه‌های موثر بر ایمنی و تاثیرات هر مولفه بر مولفه دیگر، آن‌چنان معادله پیچیده‌ای را در صنعت ساختمان حادث کرده که سال‌های متمادی است که هیچ‌یک از ذی‌نفعان در قبال مردم به‌عنوان مصرف‌کننده نهایی، قبول مسئولیت نمی‌کنند و قربانی نبود تضمین کیفیت، مردم هستند و مسبب فقدان کیفیت، پنهان در بین مولفه‌های موردبحث قرار دارد.
سخن پایانی
ایمنی در ساخت یکی از مهم‌ترین عوامل در ساخت‌وساز است. با رشد روزافزون جمعیت، تحولات عظیمی در صنعت ساختمان‌سازی به‌وجود آمده است. در برخی پروژه‌های ساختمانی کارگران و کارمندان مشغول به‌کار در ساختمان‌ها دچار جراحت می‌شوند. احتمال وقوع حوادث را به‌کلی نمی‌توان از بین برد،اما با رعایت بعضی از نکات ایمنی و حفاظتی، می‌توان آن را به مقدار قابل‌توجهی کاهش داد، بدین معنی که به‌وسیله مدیریت صحیح و طرح نقشه از قبل و کنترل روش‌های انجام کار، می‌توانیم به هدف‌های حفاظتی خود برسیم.
افزایش نرخ مسکن و همچنین کاهش توان خرید مردم، شرایط را برای رونق بازار واحدهای مسکونی بی‌کیفیت بیش از همیشه فراهم کرده است. این وضعیت موجب شده تقاضای مردم در بازار مسکن به‌سمت حاشیه‌نشینی و نیز واحدهای بی‌کیفیت سوق یابد که این موضوع تا حد زیادی موجب نگرانی در سطح جامعه شده است.
در این میان، مسئولان و دست‌اندرکاران نیز از ساخت‌وسازهای شبانه و غیرمجاز در حاشیه شهرها، توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی و خانه‌سازی‌های غیراصولی ابراز نگرانی می‌کنند. در این شرایط ممکن است خریداران کم‌بنیه از روی شتاب‌زدگی و برای عقب نماندن از افزایش قیمت‌ها به‌ناچار دست به خرید واحدهای مسکونی بی‌کیفیت و ناایمن زده و سرمایه خودشان را هدر دهند.
سیاست‌های تامین مسکن روشن و شفاف نبوده و قشر ضعیف جامعه اکنون در تامین مسکن با مشکل جدی روبه‌رو شده‌اند و در این شرایط امکان رشد و توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی، ممکن است بخشی از نیازها را برای مسکن به‌شکل نادرستی به‌سمت این سکونتگاه‌ها هدایت کند. در این راستا، ضرورت دارد ساخت مسکن باکیفیت باتوجه به نقش حیاتی و مهمی که در زندگی افراد ایفا می‌کند، موردتوجه قرار بگیرد و فقط جنبه‌های کمی ساخت‌وساز در اولویت قرار نگیرد.
ارسال نظر