چگونه بفهمیم سردرد داریم یا میگرن؟

شاید شما هم تجربه‌ی برخورد با کسی که دچار میگرن است را داشته باشید و یا حتی خودتان مبتلا به این بیماری باشید. قطعا از هر فردی که میگرن را تجربه کرده است بپرسید تا درباره‌ی آن توضیح دهد، ابتدا از طاقت‌فرسا بودن درد آن خواهد گفت. میگرن در بین افراد بسیار شایع است و به‌همین خاطر امروز در این مطلب تصمیم گرفتیم به این بیماری و علائم و درمان آن بپردازیم.

میگرن چیست؟

سردرد میگرنی یکی از شایع‌ترین سردردهاست که معمولاً در یک طرف سر احساس می‌شود. میگرن می‌تواند از چهار ساعت تا سه روز و حتی بیشتر ادامه داشته باشد. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است و نشانه‌های آن معمولاً از سنین ۱۰ تا ۴۰ سالگی آغاز می‌شود. متخصصان معتقد هستند که میگرن ناشی از تغییرات جریان خون در مغز است؛ البته گاهی اوقات ممکن است میگرن با سردرد‌های سینوسی یا سردرد‌های تنشی اشتباه گرفته شود.

سردرد میگرنی شامل دو دسته اصلی است: ۱- سردرد بدون علائم عصبی (بدون اورا) ۲- سردرد با علائم عصبی (با اورا) در ۲۰ درصد موارد سردرد میگرنی با علائم عصبی به‌نام اورا همراه است که به آن میگرن با اورا می‌گویند.

علائم عصبی (اورا) چشمی شامل اختلال بینایی به‌صورت رویت فلاش، لکه‌های نورانی، خطوط زیگ‌زاگ و تغییر در قدرت بینایی به‌صورت لکه در وسط میدان بینایی و اختلال دید یک نیمه میدان بینایی است. بی‌حسی و کرختی انگشتان، لب و صورت و گاهی فلج موقت اندام نیز جزو علائم عصبی (اورا) قبل از سر درد است.

این علائم ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و پس از اتمام این علائم سردرد بیماران شروع می‌شود. سردرد میگرنی ضربان‌دار با شدت متوسط تا شدید است؛ به‌طوری که فرد قادر به کار کردن و فعالیت نخواهد بود و معمولاً در بیداری و کمتر در خواب رخ می‌دهد. مدت زمان حمله سردرد چهار تا ۷۲ ساعت (۸۰ درصد همراه باتهوع و ۵۰ درصد همراه با استفراغ) است. علاوه بر این ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد با اشک ریزش و آبریزش از بینی همراه است. ۶۰ درصد افراد مبتلا به میگرن قبل از سردرد علائمی مثل تغییرات خلق (افسردگی، عصبانیت)، خستگی، تحریک پذیری، درد عضلات و بی‌اشتهایی، اسهال و یا یبوست دارند. گاهی این علائم تا ۲۴ ساعت پس از حمله سردرد ادامه می‌یابد.

علائم میگرن چیست؟

علائم اصلی میگرن شامل سردرد شدید است که از سر، گردن و عضلات صورت آغاز می‌شود. این درد شدید ممکن است با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا حساسیت به صدا همراه باشد. یک یا دو روز قبل از شروع میگرن فرد ممکن است علائمی مانند افسرده شدن، بیقراری و عصبی بودن، خواب آلودگی، تشنگی و گرسنگی یا برعکس بی میلی به غذا را تجربه کند. تقریباً یک نفر از هر پنج فرد مبتلا به میگرن، علائم هشدار دهنده‌ای را تجربه می‌کند که به آن‌ها "aura" گفته می‌شود. این علائم که شامل مشاهده نور‌های چشمک زن و بی حسی دست‌ها، بازو‌ها یا صورت می‌شود، معمولاً قبل از شروع شدن میگرن بروز پیدا می‌کند.

چگونه بفهمیم سردرد داریم یا میگرن؟

بسیاری از سردرد‌ها سردرد میگرنی نیستند، ولی می‌توانند کاراکتر‌های شبیه به سردرد میگرنی داشته باشند. در عین حال عمده سردرد‌ها سردرد‌های میگرنی هستند که متخصصان با توجه به شرح حال بیمار و در صورت لزوم تصویربرداری از مغز، MRI این بیماری را شناسایی می‌کنند. گاهی این سردرد میگرنی با یک مسکن سریع درمان می‌شود و گاهی بسیار مزمن و آزاردهنده است. عفونت‌ها و سکته‌های مغزی یا تومور‌ها نیز ممکن است شبیه سردرد‌های میگرنی باشند.

اگر همراه با سردردتان علائمی که در بالا گفتیم را تجربه کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.

چه چیزی باعث میگرن می‌شود؟

محققان، دلیلی قطعی برای میگرن شناسایی نکرده‌اند. با این حال، آن‌ها چندین عامل کمک‌کننده که می‌توانند این بیماری را تحریک کنند، یافته‌اند. این عوامل شامل تغییرات در مواد شیمیایی درون مغز، برای مثال کاهش در سطوح سروتونین، یک ماده‌ی شیمیایی درون مغز، است.

دیگر فاکتور‌هایی که ممکن است میگرن را تحریک کنند، شامل موارد زیر هستند:

 نور‌های روشن

 گرمای شدید، یا دیگر تغییرات شدید هوا

 کم‌آبی

 تغییر در فشار جوی

 تغییرات هورمونی در زنان، از قبیل نوسان استروژن و پروژسترون در طول قاعدگی، بارداری یا یائسگی

 اضطراب بیش از حد

 صدا‌های بلند

 فعالیت فیزیکی شدید

 رد کردن و حذف برخی وعده‌های غذایی

 تغییرات در الگوی خواب

 استفاده از دارو‌های خاص مثل ضدبارداری‌های خوراکی یا نیتروگلیسرین

 بو‌های نامعمول

 غذا‌های خاص

 سیگار کشیدن

 مصرف الکل

 مسافرت

میگرن چگونه درمان می‌شود؟

درمان میگرن متفاوت است. از درمان‌های شایع می‌توان به درمان‌های دارویی اشاره کرد. به غیر از دارو در موارد حاد، جراحی نیز صورت می‌گیرد. درمان‌های خانگی نیز تا حدودی در آرام شدن درد تاثیر دارد.

ترکیبی از مسکن‌ها و دارو‌های ضدالتهابی مانند آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم می‌تواند علائم مربوط به میگرن را کاهش دهد. «تریپتان» رایج‌ترین دارویی است که برای درمان میگرن تجویز می‌شود و اگر همان ابتدای حمله میگرنی مورد استفاده قرار گیرد، بیشترین تاثیر را خواهد داشت. تریپتان‌های شایع شامل Maxalt Imitrex، Frova، Axert، Amerge، Treximent، Relpax و Zomig می‌شود.

افرادی که فشار خون بالا، ناراحتی قلبی و سکته مغزی را تجربه کرده‌اند نمی‌توانند از تریپتان استفاده کنند. در صورتی که تریپتان‌ها به تسکین علائم کمکی نکند، پزشکان معمولاً دی هیدروگوتامین یا ارگوتامین را به شکل قرص یا اسپری بینی تجویر می‌کنند. معمولاً این دارو‌ها به اندازه تریپتان‌ها تاثیرگذار نیستند و ممکن است باعث تهوع، سرگیجه، درد عضلانی یا مزه بد دهان شوند.

درمان‌های خانگی میگرن

شما می‌توانید چندین چیز را در خانه برای کمک به تسکین درد ناشی از میگرن امتحان کنید:

 دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت

 ماساژ دادن کف سر یا گیجگاه‌ها

 قرار دادن یک حوله‌ی سرد روی پیشانی یا پشت گردن

چطور از میگرن پیشگیری کنیم؟

این اقدامات می‌تواند به شما در پیش‌گیری از میگرن کمک کند:

۱. محرک‌های میگرنتان را بیابید و از آن‌ها دوری کنید.

۲. آب کافی بنوشید. روزانه، مرد‌ها باید ۱۳ فنجان و زنان ۹ فنجان مایعات بنوشند.

۳. به طور منظم ورزش کنید. ورزش نه تنها به کاهش اضطراب، بلکه به کاهش وزن شما نیز می‌تواند کمک کند. کارشناسان بر این باورند که چاقی با میگرن در ارتباط است. حتما قبل از شروع ورزش، به تدریج خود را گرم کنید. شروع سریع و شدید ورزش می‌تواند میگرن را تحریک کند.

۴. خواب باکیفیت داشته باشید. خواب خوب شبانه برای سلامت عمومی مهم است.

۵. سیگار را ترک کنید.

۶. از حذف یا رد کردن یک وعده‌ی غذایی اجتناب کنید.

۷. مارت‌های تمدد اعصاب را یاد بگیرید.

۸. کاهش اضطراب در زندگی خود را در اولویت قرار دهید و یاد بگیرید که با روش‌های موثری با آن مقابله کنید.