پای رمز ارز به مهریه هم باز شد +‌عکس

اما تماس ما با اغلب دفاتر ازدواج و طلاق حکایت از این داشت که آنها زیر بار چنین کاری نمی روند، برخی از آنها از چند و چون استفاده از رمزارزهای دیجیتال اطلاعاتی نداشتند و به همین دلیل آن را غیرقانونی می دانستند و برخی دیگر یا عینک بدبینی رواج چنین مهریه هایی را ترفندی از سوی برخی وکلا می دانستند.

عده ای هم بر این باورند رمزارزها جزو دسته مهریه های غیرمعمول قرار دارند و سیاست قوه قضا همچون گذشته مقابله با قید این چنین مهریه هاست. استدلال قوه قضا هم بر این است که اغلب این مهریه ها در شرایط جدایی احتمالی زوجین، محل چالش واقع می شود و در خوشبینانه ترین شکل منجر به حبس خواهدشد؛ اتفاقی که تعارض آشکاری با سیاست چند سال اخیر قوه قضاییه دارد. البته همه این موارد دلیل نشده است تا زوجین نتوانند دست به چنین کاری بزنند و آنها این بار در شروط ضمن عقد چنین مواردی را قید می کنند. ورود رمزارزها به این حوزه البته که هشدار جدی تری برای رایج شدن این ارز در کشور هم دارد، اگر چه فاصله بیت کوین با ارزهای رایج در کشور هنوز بسیار است اما ورود بیت کوین به عقدنامه یعنی در آینده شاهد فراگیری این رمزارزهای دیجیتال به زندگی معمولی مان خواهیم بود. آینده ای که اصلا دور نیست.

 بیت کوین برای مهریه قانونی است؟

نه انتشار تصویر برگه عقدنامه در فضای مجازی که اظهارنظر یک وکیل دادگستری باعث شده بحث بر سر قانونی بودن یا نبودن این اتفاق بالا بگیرد. مهدی عزیززاده، وکیل پایه یک دادگستری در پاسخ به باشگاه خبرنگاران درباره این که آیا می توان بیت کوین را به عنوان مهریه قرار داد یا خیر گفته است بر اساس قانون هر چیزی که مالیت داشته باشد می تواند به عنوان مهریه تعیین شود. به اعتقاد این وکیل دادگستری، چون «در قانون مدنی گفته شده هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد، می توان مهر قرار داد به همین دلیل تعیین بیت کوین به عنوان مهریه مشکلی ندارد.» فارغ از ماجرای قانونی بودن یا نبودن این کار بحث شرعی این ماجرا هم پیش می آید.

این وکیل دادگستری اما معتقد است از آنجا که «شرع انتخاب بیت کوین را ممنوع نکرده است بنابراین می تواند به عنوان مهریه انتخاب شود.» تازه بودن این موضوع البته که باعث تفاوت نظر بسیار هم شده است،علی اکبر مهرگان، مسوول یک موسسه حقوقی است و پاسخ متفاوتی به سوال جام جم می دهد. او معتقد است به ظاهر این کار قانونی است اما در عمل غیرقانونی! او می گوید «از آنجا که در قانون بحث هر چیز که مالیت داشته باشد می تواند جزو مهریه باشد، این کار قانونی به نظر می رسد اما از آنجا که هنوز قانون مصوبی در رابطه با خرید و فروش بیت کوین وجود ندارد و به نوعی این کار غیرقانونی است، نمی تواند در عقدنامه به عنوان مهریه قید شود.» البته که مدت هاست هم استخراج این رمزارز با اخذ مجوزقانونی است و هم خرید و فروش آن در ایران اتفاق رایج و معمولی است. آن طور که برخی کارکنان دفاتر ازدواج به جام جم می گویند، زوجین برای دچار نشدن با چالش های قانونی این موارد را در شروط ضمن عقد قید می کنند تا به نوعی دچار قرائت های متفاوتی از قانون نشوند و پس از ازدواج مشکلی در این حوزه نداشته باشند.

 دردسرهای مهریه عصردیجیتال

برآیند گفته های مختلف و البته تماس با دفترخانه های مختلف ازدواج در تهران نشان می دهد باید بپذیریم که قید رمزارزهای دیجیتال به عنوان مهریه در عقدنامه رویه ای قانونی محسوب می شود، هر چند برخی از این دفاتر ازدواج به جام جم گفته اند، حتی در صورت قانونی بودن، از انجام این کار معذورند! بحث بر سر عرفی و شرعی بودن این کار هم به نظر آشکار است و محل چالش نیست؛ چرا که هم استخراج بیت کوین و هم خرید و فروش آن با اخذ مجوزهای لازم روندی قانونی دارد و بنابراین از نظر شرعی هم نباید مشکلی داشته باشد. اما این مهریه عصر دیجیتال هنوز نیامده مشکلاتی را به همراه خود خواهدداشت. اولین معضل قیمت بالای آن است که طی یک سال از پنج دلار به حدود۵۴هزار دلار رسیده است و با توجه به استقبال عموم از آن انتظار افزایش قیمت هم در آینده می رود.

اما افزایش قیمت بیت کوین چگونه اسباب دردسر است در حالی که جهش قیمت ها تنها محدود به این رمزارز دیجیتال نیست و در مورد طلا و سکه هم صدق می کند؟ از کارن روحانی، حقوقدان می پرسیم با رایج شدن این امر آیا باید نگران گرفتاری های حقوقی تازه ای در این حوزه باشیم؟ او می گوید: «از آنجا که حالا بیت کوین به عنوان یک رمزارز رایج مطرح است و هر روز حتی تلویزیون هم در کنار قیمت طلا و ارزهای دیگر، قیمت روز آن را اعلام می کند، مانع قانونی در قید آن در عقدنامه وجود ندارد اما احتمالا به دلیل ناآگاهی عمومی نسبت به آن باید منتظر گرفتاری های حقوقی بیشتری در این حوزه باشیم؛ چرا که تبدیل آن به پول رایج شاید هنوز برای بسیاری پیچیدگی هایی داشته باشد.» البته که ایراد اساسی این حقوقدان به این موضوع قیمت بالای این رمزارز دیجیتال است. او می گوید: «اگرچه قید بیت کوین در عقدنامه مشکلی قانونی ندارد اما بدون شک قیمت بالای آن همان مشکلات همیشگی در این حوزه را پیش خواهدآورد. البته که از این موضوع هم با توجه به شرایط کنونی جامعه گریزی نیست.»

اصغر کیهان نیا، مشاور خانواده هم معتقد است استفاده از بیت کوین به نوعی ارجحیت مادی خانواده ها را در این روزگار نشان می دهد. او به جام جم می گوید: «این که ارزش بیت کوین طی چندسال گذشته رشدی بی سابقه داشته و البته ظواهر امر هم نشان می دهد این افزایش قیمت ادامه خواهدداشت نشان از این دارد که همچنان برای خانواده ها در ازدواج، مادیات اولویت بالایی دارد. اتفاقی که حداقل مراجعان بسیار هر روزه به مراکز مشاوره نیز آن را تایید می کند.»

لاکچری بازی تازه یا وهن عقدنامه

البته واکنش کاربران فعال فضای مجازی به این موضوع نیز همان واکنش همیشگی است؛ یعنی شوخی با موضوع اصلی اما همان دسته از افرادی هم که از این مرحله عبور کرده اند، به این موضوع تاخته اند. اغلب آنها این کار را پیروی از مد روز و روش تازه ای برای لاکچری جلوه دادن و متفاوت بودن در جامعه دانسته اند و معتقدند تب تند بیت کوین هم زود به عرق می نشیند و وقتی این امر تکراری شد، مد جدیدی برای تفاخر سر برمی آورد. عده ای نیز همچنان بحث گذشته نوستالژیک و شیرین و پایبندی به سنت قدیم و ارجحیت آن را به عصرکنونی گوشزد کرده اند. این که در قدیم سهم از آب قنات مهریه بوده و زندگی ها دوام داشته و حالا به ازدواج مثل یک قرارداد خرید و فروش نگاه می شود و پول و مادیات حرف اول را می زند. مخالفان این دسته هم معتقدند هر تغییری در سبک زندگی همواره با مقاومت های بسیار روبه رو بوده است و اگر بخواهیم همچنان با همان رویه پیش برویم، زندگی در این روزگار امکان پذیر نخواهدبود.

اما در این میان عده ای هم قید بیت کوین در عقدنامه را به نوعی وهن و تمسخر این سند ارزشمند تلقی کرده اند. از اصغر کیهان نیا، مشاور خانواده می پرسیم چقدر قید چنین موارد غیرمعمولی در عقدنامه به نوعی تمسخر آن محسوب می شود. او معتقد است قید بیت کوین در عقدنامه هیچ تعارضی با قانون ندارد و البته که نباید آن را همرده با مهریه های غیرمعمول دانست. او به جام جم می گوید: «حتی اگر این مورد را مد تازه زوجین بدانیم، باید قبول کنیم هر اتفاق تازه ای لزوما بد نیست. همان طور که برخی زوجین به جای طلا و سکه تعدادی شاخه گل رز به عنوان مهریه معلوم می کنند، افرادی هم دوست دارند به جای اینها از بیت کوین استفاده کنند.» این مشاورخانواده می گوید: «باید قبول کنیم رسوم در عصرکنونی تفاوت های فاحشی با گذشته دارد، درج بیت کوین در عقدنامه صورت ظاهری و به نوعی شاید نشانه ای از این تغییرات باشد اما در بطن ازدواج هم ما روز به روز شاهد فاصله گرفتن از رسوم گذشته هستیم. از حذف رایج مراسم خواستگاری بگیرید تا از رونق افتادن مباحثی همچون شیربها یا مراسمی همچون حنابندان و غیره.» به اعتقاد او تفاوت در انجام مراسم ازدواج لزوما به معنای کاهش ارزش ها نیست و آن طور که او می گوید بسیاری از زنان حالا به جای قید مهریه، استفاده از حق طلاق را مطالبه می کنند.