از کجا بفهمیم کودکمان اختلال روانشناسی دارد؟

کودکان مانند بزرگسالان می توانند دچار اختلال و مشکلاتی روانی و ذهنی شوند اما نشانه های اختلال کودکان با بزرگسالان متفاوت است. بنابراین بهتر است درباره نشانه های اختلال کودکان و درمان این اختلالات آگاه شوید تا از مشکلات احتمالی سریعا جلوگیری نمایید.

تشخیص اختلال روانی کودکان برای والدین دشوار است. اگر اختلالات در بسیاری از کودکان زودتر تشخیص داده می شد، ممکن بود به طور کامل درمان شوند و بهبود یابند بنابراین تشخیص زود هنگام و مراجعه به موقع به روانشناس کودک نقش مهمی در بهبود بیماری روانی کودکان دارد.

بیماری یا اختلال روانی چیست؟

سلامت روان، سلامتی کلی نحوه تفکر، احساس و رفتار می باشد. بیماری روانی یا اختلال سلامت روان به عنوان الگوها یا تغییراتی در تفکر، احساس یا رفتار تعریف می شود که باعث ناراحتی یا اختلال در عملکرد فرد می شود.

موانع درمان نشانه های اختلال سلامت روان کودکان

درک نشانه های اختلال کودکان دشوار است زیرا رشد طبیعی دوران کودکی فرایندی تغییرپذیر است. علاوه بر این، نشانه های اختلال کودکی، در سن های مختلف متفاوت هستند و کودکان نمی توانند احساسات و علت رفتار های خاص خود را توضیح دهند.

در جهان امروز، با وجود پیشرفت های متمادی و توسعه دانش و گستردگی حقوق بشر، همچنان برخی نگران برچسب های مرتبط به بیماری های روانی هستند و همین نگرانی از برچسب های اجتماعی و استفاده از داروها یا هزینه ها و چالش های درمانی، مانع دریافت خدمات سلامت روان برای کودک مبتلا به اختلال روانی توسط والدین می شود.

اختلالات شایع در کودکان

شایع ترین اختلالات سلامت روانی در کودکان یا اختلالات رشدی که توسط مختصصان سلامت روان و روانشناسان کودک تشخیص و درمان می شود، شامل موارد زیر می باشد:

• اختلالات اضطرابی. اختلالات اضطرابی در کودکان عبارتند از ترس، نگرانی یا اضطراب مداوم که توانایی آنها را برای شرکت در بازی، مدرسه یا شرایط اجتماعی معمولی متناسب با سن مختل می کند. اختلالات اضطرابی تشخیص داده شده در کودکان شامل اضطراب اجتماعی، اضطراب فراگیر و وسواس می شود.
• اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD). کودکان مبتلا به اختلال ADHD در مقایسه با همسالان خود، در توجه کردن، رفتار های تکانشی، بیش فعالی و یا ترکیبی از این سه مشکلاتی را تجربه می کنند. لذا مراجعه به دکتر متخصص بیش فعالی بسیار اهمیت دارد.
• اختلال طیف اوتیسم (ASD). اختلال طیف اوتیسم، یک بیماری عصبی است که در اوایل دوران کودکی و عموما زیر 3 سالگی، ظاهر می شود. شدت اختلال اوتیسم در هر کودکی متفاوت است اما به طور کلی مشکلاتی در برقراری ارتباط و تعامل با دگیران دیده می شود.

• اختلالات خوردن. اختلالات خوردن، به عنوان دل مشغولی برای بدن ایده آل، تفکر نامنظم در مورد وزن و کاهش وزن و عادات غذایی و رژیم غذایی ناامن تعریف می شود. اختلالات خوردن از جمله بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری، باعث نقص و اختلال عملکرد عاطفی، اجتماعی و عوارض جسمانی تهدید کننده می شود.
• افسردگی و دیگر اختلالات خلقی. افسردگی عبارت است از احساس غم و اندوه مداوم و از دست دادن علاقه که باعث اختلال در عملکرد کودک در مدرسه و تعامل با دیگران می شود. اختلال دوقطبی منجر به تغییرات شدید خلقی بین افسردگی و سرخوشی زیاد عاطفی یا رفتاری محافظت نشده، خطرناک و ناامن می شود.
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD). PTSD، پریشانی عاطفی، اضطراب، خاطرات ناراحت کننده، کابوس ها و رفتارهای مخرب در پاسخ به خشونت، سوءاستفاده، صدمه یا سایر رویدادهای آسیب زای طولانی مدت می باشد.
• اسکیزوفرنی. یک اختلال در ادراک و افکار فرد است که باعث می شود فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست بدهد. اسکیزوفرنی اغلب در اواخر نوجوانی و در دهه 20 سالگی ظاهر می شود و توهم، هذیان و اختلال در تفکر و رفتار از نشانه های اصلی این بیماری است.

نشانه های اختلال کودکان (علائم هشدار دهنده)

علائم هشداردهنده ای که نشان می دهد احتمالا کودک شما دارای اختلال روانی می باشد، عبارتند از:

• غم مداوم به مدت دو هفته یا بیشتر
• کناره گیری یا اجتناب از روابط اجتماعی
• صدمه زدن به خود یا صحبت از آسیب رساندن به خود
• صحبت از مرگ یا خودکشی
• فوران خشم یا تحریک پذیری شدید
• رفتار خارج از کنترل آسیب رسان
• تغییرات شدید در خلق و خو، رفتار یا شخصیت
• تغییر در عادات غذایی
• کاهش وزن
• مشکل در خوابیدن
• سردرد یا معده دردهای مکرر
• مشکل در تمرکز
• تغییرات در عملکرد تحصیلی
• اجتناب یا عدم حضور در مدرسه

دلایل و عوامل خطر ساز بیماری روانی در کودکان

مانند اکثر اختلالات روانی در سنین مختلف، بیماری روانی کودکان نیز یک دلیل قطعی ندارد. در افراد مبتلا به این بیماری ها، هر سه عامل خطر ساز ژنتیکی، روانی و محیطی نقش دارند. از نظر بیولوژیکی، بیماریهای روانی با میزان غیرعادی انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین یا دوپامین در مغز، کاهش اندازه برخی از مناطق مغز و افزایش فعالیت در سایر مناطق مغز همراه است.

پزشکان،اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب را در دختران به نسبت پسران بیشتر تشخیص می دهند، در حالی که اختلال نقص توجه-بیش فعالی و اختلالات طیف اوتیسم بیشتر در پسران تشخیص داده می شود. تفاوت های جنسیتی در بیماری های روانی، ترکیبی از تفاوت های بیولوژیکی بر اساس جنسیت و تفاوت نحوه ی تشویق دختران به تفسیر محیط و پاسخ به آن در مقایسه با پسران است.

بر اساس تحقیقات، احتمالا کودکان و نوجوانان دارای والدین بیمار روانی، 4 برابر بیشتر از دیگران در معرض اختلالات روانی قرار می گیرند.

درمان اختلال و بیماری روانی کودکان

انواع مختلف درمان مانند مداخلات تحصیلی یا شغلی، روان درمانی و دارودرمانی برای مدیریت بیماری های روانی در کودکان وجود دارد.

روان درمانی 

روان درمانی، راهی برای رفع و کاهش نشانه های بیماری های روانی است که از طریق صحبت با یک روانشناس متخصص صورت می گیرد. در کودکان خردسال، روان درمانی از راه بازی درمانی و انواع مختلف آن انجام می شود و در این حین درباره ی آنچه در بازی اتفاق می افتد، صحبت می شود. در طول روان درمانی، کودکان و نوجوانان یاد می گیرند که چگونه در مورد افکار و احساسات خود صحبت کنند، چگونه به آنها پاسخ دهند و چگونه رفتارهای جدید و مهارت های مقابله ای را بیاموزند.

دارو درمانی

روانپزشکان می تواند داروی ضد افسردگی، ضد روان پریشی یا تثبیت کننده خلق را به عنوان بخشی از برنامه درمانی در کنار روان درمانی تجویز کنند. در همیشه شرایط پزشک می بایست خطرات، عوارض جانبی و مزایای درمان دارویی را به والدین توضیح می دهد.

وظایف والدین نسبت به نشانه های اختلال فرزند خود

سوالی که اغلب ذهن والدین را به خود درگیر می کند این است که چگونه می توانم به فرزندم برای مقابله با بیماری های روانی کمک کنم.

ابتدا به یاد داشته باشید که شما نقش اساسی در فرایند درمان و بهبود اختلال کودک خود ایفا می کند. اولین قدم این است که به یک مرکز مشاوره کودک مراجعه کنید و از یک متخصص و درمانگر کودک کمک بگیرید و سپس با برنامه درمانی ارائه شده پیش بروید. در طول درمان، بهتر است مراقب سلامت روان خود و دیگر اعضای خانواده نیز باشید. می توانید از خدمات خانواده درمانی بهره ببرید و میزان استرس موجود را به طور چشم گیری کاهش دهید