بحران کمبود دارو در زمان اوج ویروس آنفلوانزا

سیدحیدر محمدی درباره شرایط بازار دارویی کشور، کمبودهای ایجاد شده در برخی اقلام دارویی و اقدامات انجام شده در جهت رفع آن گفت: اکنون مقداری در شراط مناسبی در حوزه دارو نیستیم؛ البته ظرف سه چهار روز اخیر تصمیمات خوبی در جهت رفع مشکل گرفته شد؛ تصمیماتی که اگر زودتر همراهی و همصدایی می شد، قطعا از بروز و افزایش کمبودها جلوگیری می کرد. به دنبال تصمیمات و اقدامات اتخاذ شده و همت صنعت، خیلی خوشبین هستیم که ظرف چند هفته آینده به وضعیت قبل بازگردیم و مطمئن هستیم شرایط دوباره ایده آل می شود.

وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره طرح دارویار و تغییر سیاستهای ارزی دارو، گفت: اساس طرح این بود که سیاست ارزی دارو از دولتی به نیمایی تغییر یابد؛ چراکه در ارز دولتی با مشکلاتی نظیر تخصیص ارز، قاچاق معکوس و ... روبرو بودیم و به این ترتیب تصمیم گیری در دولت این شد که ارز ترجیحی تغییر یابد و یارانه حاصل از ارز ترجیحی از طریق بیمه ها به صورت مستقیم در اختیار مردم قرار گیرد.

دارویاری و وامی که به شرکتهای دارویی داده نشد

محمدی در همین راستا به برنامه ریزیهای صورت گرفته برای تامین نقدینگی شرکتهای دارویی به دنبال تغییر ارز ترجیحی دارو به ارز نیمایی اشاره کرد و گفت: قاعدتا این مابه التفاوت ارز ترجیحی به نیمایی به راحتی برای شرکتها قابل وصول نیست. بر همین اساس هم قبل از اجرای طرح ، برنامه ریزی کردیم که از طریق شبکه بانکی و بانکهای عامل، تسهیلاتی در اختیار شرکت ها قرار گیرد؛ حتی سقف تسهیلات هم قرار بود از 90 درصد فروش سال قبل به 200 درصد افزایش یابد اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد.

ماجرای مالیات بر ارزش افزوده و دپو مواد اولیه دارویی در گمرک

رییس سازمان غذا و دارو به ماجرای مالیات بر ارزش افزوده دارو نیز به عنوان یکی از علل بروز کمبودهای اخیر اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از شرکتهای دارویی نیز حجم زیادی از ماده اولیه شان در گمرکات دپو شده بود و نمی توانستند ترخیص کنند؛ چراکه هنگام ترخیص باید پول را واریز کنند. از طرفی هم باید تعرفه های گمرکی ومالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند؛ این درحالیست که تعرفه گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده که قبلا با نرخ دولتی حساب می شد از این پس باید با نرخ نیمایی محاسبه شود و حدود شش تا هفت برابر افزایش یافته است و قاعدتا شرکتها نمی توانستند آن را بپردازند. بر همین اساس هم پیشنهاد ما این بود که از ابتدای امسال مانند سایر کالاهای اساسی، 9درصد ارزش افزوده که قرار است با ارز نیمایی محاسبه شود، برای دارو هم یک درصد اعمال شود. این موضوع تا اوایل آبان ماه اصلاح نشده بود و اخیرا با دستور معاون اول رییس جمهور مشکل حل شد. مشکل دیگر مربوط به مواد اولیه در گمرکات از آبان به قبل بود که اخیرا در ستاد تنظیم بازار نیز دستور داده شده که مبنای محسابات این اقلام نیز از اول فروردین ماه باشد. در مجموع این مشکلات اساسی باعث برخی کمبودهای دارویی فعلی شد.

ورود محموله دوم آنتی بیوتیک های وارداتی؛ تا آخر هفته

محمدی در ادامه صحبتهایش با بیان اینکه 98 تا 98.5 درصد از بازار سال گذشته دارو، تولید داخل بوده و حدود 1.5 تا 2 درصد مربوط به واردات بوده است، افزود: البته همین میزان واردات 15 درصد سهم ریالی بازار را داشته است؛ چرا که گران تر هستند و ارزبری بیشتری هم دارند. در مجموع برنامه کوتاه مدت برای رفع کمبودها آن است که تولید داخل افزایش یابد و در همین راستا تولیدکنندگان به صورت سه شیفت دارند کار می کنند و طبق بازدیدهایمان از کارخانه های داروسازی، اوضاع خوب است. بخش اصلی مشکل در آنتی بیوتیک های خوراکی بود که در کنار افزایش تولید، یک پارت از این داروها نیز اخیرا وارد شد و یک پارت دیگر نیز که شامل عدد 3 تا 4 میلیونی انواع آنتی بیوتیک ها می شود، تا اواخر هفته جاری به صورت هوایی وارد کشور میشود.

ادامه واردات سرم تا زمان وفور در بازار

وی درباره کمبود سرمهای تزریقی نیز گفت: در خصوص سرم نیز تا زمانی که مشکل رفع شود واردات را ادامه می دهیم. هفته ای حدود 500 هزار سرم وارداتی داریم و این به جز 14.5 میلیون تولید داخلی ماهانه است. تا سال گذشته و قبل از پیک پنجم کرونا مصرف سرم در کشور 10 تا 10.5 میلیون عدد در ماه بود الان تقریبا رسیده به 16 میلیون عدد در ماه. اعتقاد دارم تزریق سرم در درمانگاه ها خیلی زیاد شده است، البته تعرفه سرم تراپی هم افزایش یافته و انگیزه برای تزریق آن هم هست.

آنفلوآنزای زودرس؛ درمان و دارو را شوکه کرد

محمدی ادامه داد: همین اتفاق برای آنتی بیوتیک های خوراکی هم افتاد و امسال پدیده آنفلوآنزای زودرس را داشتیم که حوزه درمان و دارو را شوکه کرد؛ معمولا آنفلوآنزا را از مهر ماه شاهد بودیم البته طی دو سال گذشته به دلیل شرایط کرونا و رعایت موازین بهداشتی، تقریبا مشکل آنفلوآنزا نداشتیم اما امسال تحت تاثیر کاهش سطح رعایت موارد بهداشتی از شهریورماه با آنفلوآنزا روبرو شدیم که بازار را شوکه کرد. این درحالیست که سال گذشته یک بخشی از آنتی بیوتیک های خوراکی تاریخ مصرفش گذشت و البته صادرات هم داشتیم. اما امسال علیرغم آنکه دو برابر سال گذشته تولید شده است اما با این افزایش مصرفی که ایجاد شد، مشکلاتی در تامین این اقلام بوجود آمد.

وی همچنین تاکید کرد: بخشی از مصرف آنتی بیوتیک ناشی از تجویز آن برای بیماران آنفلوآنزاست؛ این درحالیست که آنفلوآنزا بیماری ویروسی است و در ابتدا درمان مربوط به بیماری ویروسی باید اعمال شود و در این درمان هم آنتی بیوتیک درمانی نیست. بنابراین یک بخشی از مصرف آنتی بیوتیک ها ناشی از تجویز و مصرف نابجاست درخواستمان آن است که که همکاران پزشک آن را اصلاح کنند.

تا پایان هفته مشکلی به اسم کمبود آنتی بیوتیک نخواهیم داشت

رییس سازمان غذا و دارو گفت: به دنبال اقدامات انجام شده در حوزه آنتی بیوتیک تا اواخر هفته مشکلی به اسم کمبود آنتی بیوتیک نخواهیم داشت. در حوزه سرم هم همین طور. در زمینه تامین شربت استامینوفن و سرماخوردگی در برخی از استانها مشکلاتی وجود داشت که در این راستا هم تولید افزایش است. البته همه استانها در این زمینه مشکل ندارند و در استانهای مشکل دار نیز بلافاصله از طریق شبکه مویرگی توزیع، دارو را میرسانیم تا مشکل حل شود.

وی گفت: بنابراین کمبودها اغلب مربوط به داروهای درمان حمایتی، سرماخوردگی و آنفلوآنزا است که واقعا مصرف آنها بالا رفته و به مردم اطمینان میدهیم با تولید مضاعف و بخش کوچکی هم واردات، ظرف هفته آینده مشکل رفع شود.

رییس سازمان غذا و دارو گفت: تا زمانی که تولید داخل کفایت نیاز کشور را داشته باشد، تمام قد پشت تولید هستیم ولی زمانی که به مشکل برخوریم مجبوریم از مسیرهای موجود استفاده کنیم و یکی از این مسیرهای کمکی استفاده مقطعی از واردات است تا زمانی که به آرامش به بازار بازگردد.

وی همچنین گفت: در مواقعی که به مشکل برمیخوریم واردات را انجام میدهیم؛ با هر قیمتی نمی توان واردات انجام داد؛ چراکه در حوزه سلامت مردم به شدت آسیب پذیرند و در تامین دارو باید شرایط همه مردم را در نظر داشته باشیم تا امکان تامین پرداخت از جیب برایشان میسر باشد و تامین دارو باید به صورتی باشد که همه جامعه در هر سطحی بتوانند به راحتی آن را تامین کنند.

تاثیر تحریمها در تامین بخشی از داروهای تخصصی

محمدی با بیان اینکه اغلب کمبودهای فعلی مربوط به داروهای عمومی و حمایتی است و داروهای تخصصی را شامل نمیشود، افزود: البته یک سری داروهای تخصصی هم تحت تاثیر تحریم ها و مشکلات ناشی از انتقال ارز به ما داده نمی شود که از مسیرهای دیپلماتیک به دنبال حل مشکل هستیم.

رییس سازمان غذا و دارو درباره افزایش قیمت داروها در طرح دارویاری گفت: در طرح دارویاری همه افزایش قیمت دارو که شیب تندی هم داشت را بیمه ها تقبل کردند و پرداخت از جیب مردم از ابتدای سال نباید هیچ تغییری داشته باشد. اگر جایی پرداخت از جیب مردم در داروی بیمه ای بالا رفته، خلاف قانون است. هرچند که باز هم قیمت دارو در کشور نسبت به کشورهای همسایه پایین است. اما درمجموع با ارایه نسخه پزشک و پوشش بیمه ای، پرداخت از جیب بیمار در هیچ دارویی افزایش نیافته است. ما نیز باید در این زمینه نظارت کنیم؛ تامین وهمچنین حفظ قیمت و جلوگیری از بالا رفتن پرداخت از جیب مردم وظیفه ماست.

وی در همچنین در پاسخ به سوالی درباره پرداخت آزاد برخی داروها در مراجعه به داروخانه ها، گفت: بعد از اجرای طرح دارویاری بیش از 200 قلم دارو به لیست اقلام بیمه ای اضافه شد. پرداخت برخی بیمه ها به داروخانه ها با تاخیر مواجه بود که در هفته های اخیر اصلاح شد؛ اما اینکه بخاطر عدم پرداخت بیمه، داروخانه در پرداخت داروی بیمه ای دارو قصور کند و آن را آزاد حساب کند، تخلف است. اکنون به صورت قاطع پوشش بیمه ای داروها افزایش یافته و الان میانگین پوشش بیمه ای 80 تا 90 درصد شده و به عنوان مثال همه اقلام دیابت هم بیمه شدند. مردم لازم است که موارد تخلف را اطلاع رسانی کنند.

هیچ دارویی از پوشش بیمه خارج نشده است

نباید مردم مشکلی به نام «داروی آزاد» داشته باشند

رییس سازمان غذا و دارو گفت: داروخانه ها خط مقدم خدمت رسانی به مردم در حوزه دارو هستند و لازم است در این شرایط با مردم همراهی کنند. پذیرفته نیست به خاطر عدم پرداخت مطالبات بیمه ای دارو را آزاد به مردم دهند. البته ما تلاش می کنیم بیمه ها پرداختهایشان را به روز کنند و واقعا هم پرداختی بیمه ها بهتر شده به طوری که بدهی بیمه ها پیش از این شش ماه تا یک سال بود. الان در یکی از بیمه ها پرداختها به روز شده و یکی از بیمه ها نیز دو سه ماه تاخیر دارد. شایسته نیست مریضی که رنج بیماری دارد و خستگی ناشی از رفت و آمد پزشک و داروخانه دارد، در مراجعه به داروخانه دارو را آزاد دریافت کند. البته تاکید می کنم که اکثریت داروخانه همراهی دارند.

وی در عین حال خطاب به مردم گفت: به هیچ وجه دارویی که قبلا بیمه بوده، از پوشش خارج نشده و مردم اگر دارویی را قبلا بیمه میگرفتند اکنون هم روال به همان صورت است و نباید مردم مشکلی به اسم داروی آزاد داشته باشند. افراد میتوانند موارد تخلف را به معاونت های غذا و دارو دانشگاه ها و شماره های 190 و 1490انتقال دهند.

رییس سازمان غذا و دارو در بخش دیگری از صحبتهایش درباره کیفیت و اثربخشی داروهای ایرانی نیز گفت: مراحل صدور مجوز دارو متفاوت از سایر اقلام است و دارو استانداردهای پیچیده ای دارد. تا زمانی که استانداردها و شاخص های موثر بر تولید پاس نشود، مجوز برای دارو صادر نمیشود؛ یکی از این معیارها نیز اثربخشی است. در آزمایشها نمونه تولیدی با نمونه برند اصلی و میزان اثرگذاری آن مقایسه میشود و اگر نمونه تولیدی با فاصله نزدیک توانست با نمونه اصلی رقابت کند، مجوز میگیرد. بنابراین اگر دارویی مجوز گرفت ایمان داشته باشید که کیفیت و اثرگذاری دارد. البته در مدلهای جذب دارو شرکتهای دارویی از مدل های متفاوتی استفاده می کنند. اگر جایی مشکل کیفیت داشته باشد مردم، پزشکان و داروخانه داران می توانند از طریق سامانه تیتک در بخش گزارش عوارض دارویی موارد را منعکس کنند.

رییس سازمان غذا و دارو در پایان صحبت هایش تاکید کرد: به مردم قول میدهیم بزودی دغدغه ای در تامین دارو نداشته باشند.