در این ماه ها دارو ستاره سهیل می شود / نسخه پزشک معجزه نمی کند!

اکثرا پزشکان درباره سازوکار طرح دارویار در این ۳ ماه که به اجرا درآمده است، ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند. به صورت منطقی برای اجرای این طرح در حوزه دارو و درمان باید در مرحله اول پزشکان و در مرحله بعد بیماران را مطلع می‌کردند. بدون شک پزشکان با چالش‌های ریز و درشت مراجعین خود بیش از هرکسی آشنا هستند. خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با اسدالله رجب بنیان گذار انجمن دیابت ایران درباره چالش‌های بیماران به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانیم.

معضل همیشگی کمبود دارو در کشور

اسدالله رجب بنیان گذار انجمن دیابت ایران به خبرنگار گسترش نیوز گفت: مشکل کمبود دارو از سال‌ها قبل در کشور ما وجود داشته است. برای همه پیش آمده است که در یک دوره‌ی زمانی با کمبود و در دسترس نبودن دارویی مواجه می‌شوند. این مشکل باید از نظر مدیریتی بررسی شود. همیشه چند ماه قبل از نوروز و چند ماه بعد از آن با کمبود دارو روبرو می‌شویم و این موضوع باید به صورت دقیق بررسی شود که‌ عدم برنامه‌ریزی مدیریت از کجا نشات می‌گیرد.

وی افزود: شاید درباره بزرگ‌ترین و حل نشده‌ترین مشکل کمبود دارو باید تحریم‌ها اشاره کرد. بحث تحریم‌ها در مسئله دارو شدیدا تاثیر گذار و سالیان سال است که برطرف نشده است. طبیعتا در زمان بروز کمبود دارو بیشتر با نبود داروهایی مواجه می‌شویم که وارداتی هستند. بیماران دیابتی نیز در مورد داروهای وارداتی مانند دیگر بیماران با نبود داروهای وارداتی روبرو هستند.

تنها تامین داروی برای بیمار کافی نیست

رجب خاطرنشان کرد: دستگاه قند خون سالیان سال که با توجه به تلاش‌های صورت گرفته، تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است. برای بیمار دیابتی فقط تامین دارو کافی نیست و یک بیمار دیابتی به تجهیزاتی مثل دستگاه تست قند خون نیاز ضروری دارد. موضوع  مورد اهمیت بعدی در بیماران دیابتی آموزش است که از ابزار موجود چگونه استفاده کنند.

وی در ادامه تاکید کرد: پزشکان و سیاست گذاران بهداشت و درمان حق التکلیفی نسبت به بیمار دارند اما از طرفی بیماران نیز حق التکلیفی دارند. تکلیف‌شان نسبت به آموزش و یادگیری درباره استفاده از ابزار پزشکی است. آموزشی که به آن‌ها کمک کند علاوه بر مصرف دارو با استفاده از ابزار و دستگاه‌های مورد مصرف‌شان قندشان کنترل شود. موضوع آموزش متاسفانه در کشور ما مورد توجه نبوده است و به همین دلیل در خصوص برخی بیماران دیابتی با وجود اینکه مصرف دارو به اندازه معین شده دارند اما باز قندشان تنظیم نیست و با مشکل روبرو هستند. عدم آموزش لازم در این مقطع خودش را نشان می‌دهد و اینجا دیگر معضل کمبود دارو مطرح نیست بلکه ریشه‌ای‌ترین مشکل یعنی نبود آموزش لازم منجر به بهم خوردن تنظیم قند خون بیمار دیابتی شده است.

۹۰ درصد درمان، دست بیمار است

بنیان گذار انجمن دیابت ایران اظهار داشت: متاسفانه نه بیمار توجهی به آموزش دارند و نه پزشک اشاره‌ای به این موضوع می‌کند و نه سیاست گذار به این موضوع می‌پردازد. متاسفانه تمرکز عموم درباره درمان به موضوع دارو و فرض اشتباه اکثریت بر این است که کمبود دارو معضل اصلی درمان در کشور محسوب می‌شود اما به نظر بنده آموزش نیز حائز اهمیت است.

رجب در ادامه گفت: سیاست گذاران در بحث درمان باید هزینه آموزش و ابزاری که دیابتی نیاز دارد تا قند خود را کنترل کند را بپردازد. هزینه فقط در حوزه دارو برای بیماران مخصوصا بیماران دیابتی کافی نیست. به عنوان مثال زمان ویزیت هر بیمار دیابتی حدودا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و پزشک در این زمان علاوه بر چک کردن آمار قند خون و علائم حیاتی دیگر، در زمینه آموزش‌های لازم به بیمار هم فعالیت دارد. با این حساب آموزش می‌تواند آنچنان تاثیری داشته باشد که حتی میزان مصرف داروی بیمار را کاهش بدهد. فرض کنید بیمار دیابتی با ۱۲۰ کیلو وزن و بدون مراعات رژیم غذایی و بدون آگاهی درباره کنترل میزان قند خون به پزشک مراجعه کند، این بیمار تحت هر شرایطی و با هر میزان تجویز دارو قادر نخواهد بود به جایگاه ایده آل برسد.

ایجاد تاخیر در بروز دیابت نوع یک

وی در مورد معرفی دارویی که منجر به تاخیر دیابت نوع یک می شود، گفت: معرفی دارویی که قادر باشد بروز یک بیماری آن هم دیابت نوع ۱ را به تاخیر بی‌اندازد، در صورتی که مدرکی در جوامع اروپایی از آن موجود نیست، اشتباه محض است. هر دارویی را بدون دیدن آمار قابل استناد در مورد تاثیرگذاری آن، نمی‌توان به بیماران توصیه کرد و برای این منظور حتما باید ادله محکمی وجود داشته باشد. پزشکان خبری را تایید می‌کنند که از انجمن‌های علمی دیابت اروپایی و فدراسیون بین المللی دیابت مخابره شده باشد.

بنیان گذار انجمن دیابت ایران در پایان خاطرنشان کرد: درمان دیابت ۶ پایه دارد. آخرین پایه آن دارو است. پایه مهم و اول آموزش محسوب می‌شود. دومی کنترل‌های روزانه، سومی حمایت‌های روان شناختی و اجتماعی از فرد دیابتی؛ تغذیه و ورزش نیز در رتبه پنجم و ششم قرار دارند اما متاسفانه اکثرا درمان را در دارو خلاصه می‌کنیم که این اتفاق از پایه اشتباه است و روند درمان را طولانی‌تر و هزینه بر‌تر می‌کند.