هشدار درباره خطر ابتلا به این سرطان مرگبار

سرطان معده پنجمین سرطان شایع در جهان است. این بیماری درمجموع یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها در جهان است. این سرطان وقتی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پوشاننده جدار و دیوارۀ معده به‌صورت کنترل‌نشده رشد کنند یا سرطانی شوند. در مراحل ابتدایی سرطان محدود به لایۀ اول و دوم جدار معده و غدد لنفاوی نزدیک است؛ ولی در مراحل پیشرفته‌تر، سرطان لایۀ سوم جدار معده و غدد لنفاوی دورتر را درگیر می‌کند و حتی به ارگان‌های دیگر هم گسترش می‌یابد.

علائم سرطان معده

متأسفانه سرطان معده تا مدت‌ها بدون علامت باقی می‌ماند. علائم سرطان معده به شکل غیراختصاصی (مانند سوءهاضمه، سوزش سردل و دفع بادگلو که در سایر بیماری‌های معده نیز دیده می‌شوند) بروز می‌کند و به همین دلیل تشخیص سرطان معده در مراحل ابتدایی اغلب صورت نمی‌گیرد.

از سایر علائم غیراختصاصی می‌توان به از دست دادن اشتها به‌خصوص نسبت به غذاهای گوشتی و احساس مبهم ناراحتی در ناحیه شکم اشاره کرد.

درصورت پیشرفت بیماری، ممکن است علائم سرطان معده افزایش یابد و علائمی مانند درد شکمی، ایجاد نفخ و گاز در شکم، احساس ضعف، حالت تهوع، اسهال یا یبوست نیز نمایان شود. اگر علائمی نظیر از دست دادن شدید وزن، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه‌رنگ (Melena) به علائم فوق اضافه شوند، باید خیلی جدی به احتمال وجود سرطان معده فکر کرد. به‌ هر حال تشخیص نهایی و ردکردن علل دیگری مانند زخم معده، که می‌توانند باعث این علائم شوند، بر عهدۀ پزشک متخصص است.

درد سرطان معده چگونه است؟

در مراحل ابتدایی معمولاً سرطان معده درد ندارد و در موارد پیشرفته که تومور رشد می‌کند با درگیری اعصاب و ایجاد فشار بر روی احشا شکمی درد خفیف تا متوسطی ممکن است در ناحیه شکم وجود داشته باشد که به پشت تیر می‌کشد.

مراحل سرطان معده

با استفاده از سیستم‌های مختلفی مراحل سرطان معده تعریف می‌شوند و اساس همۀ این سیستم‌ها بر میزان و نحوۀ گسترش سلول‌های سرطانی استوار است.

در مراحل ابتدایی سرطان محدود به سلول‌های لایۀ سطحی معده است؛ بنابراین درصورتی‌که زود تشخیص داده شود، می‌توان به شکل مؤثری سرطان را درمان کرد؛ اما، در مراحل بعدی سرطان به لایه‌های دیگر بافت معده گسترش می‌یابد و بعد از آن حتی ممکن است در سراسر بدن منتشر شود و حتی کبد و مغز را نیز درگیر کند. در این حالت معمولاً درمان به‌خوبی انجام نمی‌شود و افراد مبتلایی که در این مرحله بیماری‌شان تشخیص داده می‌شوند عمر کوتاهی خواهند داشت.

درصد زنده ماندن سرطان معده

اغلب برای بررسی امید به زندگی و درصد زنده‌ماندن سرطان‌ها از شاخص بقای پنج‌ساله استفاده می‌شود. اگر سرطان در مراحل ابتدایی و محدود باشد، معمولاً ۷۰ درصد افراد مبتلا حداقل ۵ سال زنده خواهند ماند. در میان افرادی که سرطان آن‌ها در بدنشان منتشر شده است تنها ۶ درصد تا ۵ سال زنده می‌مانند.

عواملی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند

باکتری هلیکوباکتر (Helicobacter Pylori) به‌عنوان یک عامل خطر اساسی برای حدود ۶۵ تا ۸۰ درصد موارد این سرطان شناخته شده است؛ ولی، این بدان معنا نیست که هر کس به این باکتری آلوده شود به احتمال زیاد به سرطان معده دچار می‌شود. آمار نشان می‌دهند که، تنها ۲ درصد از افراد دارای هلیکوباکتر به سرطان معده دچار می‌شوند.

عامل دیگر سیگارکشیدن است. سیگارکشیدن بین ۴۰ (برای افرادی که گهگاه سیگار می‌کشند) تا ۸۲ درصد (برای افرادی که زیاد سیگار می‌کشند) خطر ابتلا به این سرطان، به‌خصوص در نواحی فوقانی معده و نزدیک به مری، را افزایش می‌دهد.

برخی مطالعات وجود ارتباط بین مصرف زیاد الکل و سرطان معده را نیز نشان داده‌اند. درمورد رژیم غذایی اختلاف نظر وجود دارد؛ ولی، احتمال دارد مصرف مداوم و طولانی‌مدت مواد غذایی دودی (Smoked)، نمک‌سود (Salt-Rich)، سبزی‌ها تخمیرشده در آب‌نمک (Pickled Vegetables) و غذاهای فراوری‌شده باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان معده شوند. وجه مشترک تمام مواد غذایی فوق وجود مقادیر فراوان نیتریت و نیترات در آن‌هاست.

ژنتیک نیز به احتمال زیاد در ابتلا به این بیماری مؤثر است، زیرا ۱۰ درصد از موارد این بیماری در افرادی اتفاق می‌افتد که یک نفر از بستگان نزدیک ایشان قبلاً به این سرطان مبتلا شده است و بین یک تا ۳ درصد موارد بیماری هم با واسطه یک بیماری ژنتیکی از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند.

ازنظر عوامل محیطی، قرارگرفتن طولانی در برابر تابش امواج مضر مانند اشعه ایکس و کار طولانی در معدن نیز از عوامل خطر شناخته‌ شده‌اند.

جلوگیری از سرطان معده

ترک سیگار می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد و یک عامل مهم در جلوگیری از سرطان معده است. افراد سیگاری ممکن است به مشاوره برای ترک سیگار، روش‌های جایگزین و گروه درمانی نیاز داشته باشند.

درصورت اثبات وجود باکتری هلیکوباکتر، درمان باید حتماً طبق نظر یک پزشک متخصص انجام شود که ممکن است شامل درمان‌های آنتی‌بیوتیکی باشد.

برای جلوگیری از سرطان معده چه بخوریم و چه نخوریم؟

مصرف‌نکردن غذاهای حاوی نیتریت و نیترات و پیروی از رژیم غذایی حاوی فیبر فراوان، میوه‌ها و سبزی‌های تازه (مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای) می‌تواند در پیشگیری مؤثر باشد.

میزان نمک موجود در غذاها باید کنترل شود و از مصرف غذاهای فراوری‌شده تاحدامکان اجتناب شود. مصرف الکل هم نباید از حد مجاز روزانه بیشتر شود.