راهکارهای نوین در درمان کبد چرب + از رژیم گرفته تا تکنیک‌های پزشکی
کبد چرب که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که چربی در کبد جمع شود. داشتن مقادیر کم چربی در کبد طبیعی است، اما مقدار زیاد آن میتواند به یک مشکل سلامتی تبدیل شود. بیماری کبد سالانه دو میلیون مرگ و میر را به خود اختصاص می‌دهد و مسئول 4 درصد از کل مرگ و میرها (یک مورد از هر 25 مرگ( در سراسر جهان است.
تقریباً دو سوم از کل مرگ و میرهای مرتبط با کبد، در مردان رخ می‌دهد و مرگ و میر تا حد زیادی به عوارض سیروز سلول‌های کبدی مربوط می‌شود.
کبد شما دومین عضو بزرگ بدن شماست که به پردازش مواد مغذی از غذاها و نوشیدنی‌ها کمک می‌کند و مواد مضر خون شما را فیلتر می‌کند. چربی بیش از حد در کبد شما میتواند باعث التهاب کبد شود که میتواند به کبد شما آسیب برساند و زخم ایجاد کند. در موارد شدید، این اسکار میتواند منجر به نارسایی کبد شود.
هنگامی که کبد چرب در فردی که مقدار زیادی الکل مصرف می‌کند ایجاد می‌شود، به عنوان بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شناخته می‌شود. در فردی که زیاد الکل نمی‌نوشد اما سبک غذایی ناسالمی دارد، به آن بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) می‌گویند.
بر اساس یک بررسی تحقیقاتی در سال 2017، کبد چرب بر 25٪ تا 30٪ افراد در ایالات متحده و اروپا تأثیر می‌گذارد.
انواع کبد چرب
شیوع جهانی کبد چرب غیر الکلی در بین بزرگسالان 32 درصد است و در بین مردان (40 درصد) در مقایسه با زنان (26 درصد) بیشتر است که بیشتر این افراد به دلیل عدم توجه به تغذیه خود، دچار علائم حاد کبد چرب می‌شوند. انواع کبد چرب میتواند در چهار مرحله پیشرفت کند، از جمله:
- کبد چرب ساده: در این مرحله تجمع چربی اضافی در کبد وجود دارد. کبد چرب ساده اگر پیشرفت نکند تا حد زیادی بی‌ضرر است.
- استئاتوهپاتیت: علاوه بر چربی اضافی، التهاب در کبد نیز وجود دارد.
- فیبروز: التهاب مداوم در کبد اکنون باعث ایجاد اسکار شده است. با این حال، کبد هنوز هم میتواند به طور کلی عملکرد طبیعی داشته باشد.
- سیروز: جای زخم در کبد گسترش پیدا کرده و توانایی کبد را مختل می‌کند. این شدیدترین مرحله و برگشت‌ناپذیر است.
برخی از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی از جمله زخم شدن کبد می‌شوند که به عنوان فیبروز کبد شناخته می‌شود. اگر دچار فیبروز شدید کبدی شوید، به آن سیروز می‌گویند، یک وضعیت بالقوه تهدید کننده زندگی که میتواند باعث نارسایی کبد شود. آسیب کبدی ناشی از سیروز دائمی است. به همین دلیل بسیار مهم است که در وهله اول از توسعه آن جلوگیری کنید.
علائم کبد چرب
هر دو نوع کبد چرب الکلی و کبد چرب غیر الکلی به طور مشابه ظاهر می‌شوند. با این حال، در بسیاری از موارد و در کبد چرب گرید ۱، هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمی‌شود؛ اما ممکن است احساس خستگی کنید یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم خود داشته باشید. علائم کبد چرب در مراحل پیشرفته نیز میتواند منجر به این موارد شود:
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف یا خستگی
- حالت تهوع
- خارش پوست
- زردی پوست و چشم
- کبودی یا خونریزی آسان
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع زرد رنگ
- تجمع مایع در شکم
- تورم پاها
- خوشه‌های شبکه مانند رگ‌های خونی زیر پوست شما
- بزرگ شدن سینه در مردان
- گیجی
برای کمک به جلوگیری از پیشرفت کبد چرب و ایجاد عوارض، پیروی از برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک بسیار مهم است.
زیرا عدم درمان به موقع آن میتواند عوارض وخیم‌تری ایجاد کند، از جمله:
- فشار خون پورتال (زمانی که فشار خون در ورید پورتال کبد بیش از حد بالا باشد)
- افزایش خطر عفونت
- سرطان کبد
اگر دچار عوارض سیروز کبدی شده‌اید، پزشک ممکن است درمان‌های اضافی مانند داروها یا جراحی را توصیه کند. سیروز همچنین میتواند منجر به نارسایی کبد شود. اگر دچار نارسایی کبدی شوید، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشید.
درمان کبد چرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تایید نشده است. تحقیقات بیشتری برای توسعه و آزمایش داروهایی برای درمان این بیماری مورد نیاز است. در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی میتواند به معکوس کردن بیشتر مراحل بیماری کبد چرب کمک کند. به عنوان مثال، یک پزشک ممکن است به شما توصیه کند:
- الکل را محدود یا از آن اجتناب کنید؛
- تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید؛
- برای کاهش وزن، قدم بردارید و تحرک روزانه داشته باشید؛
- از مصرف داروها و مکمل‌هایی که برای کبد شما مضر هستند خودداری کنید.
داروهایی که معمولاً در ایجاد کبد چرب دخیل هستند شامل کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی هستند. اگر AFLD دارید، ممکن است به شما دستور داده شود که از الکل کاملاً خودداری کنید. در صورت ابتلا به اختلال مصرف الکل، پزشک ممکن است برنامه سم زدایی و مشاوره را توصیه کند.
اصلاح رژیم غذایی/سبک زندگی اصلی‌ترین راه درمان است. چند ماده غذایی وجود دارد که باید در رژیم لاغری خود بگنجانید تا علائم این بیماری را کاهش دهید؛ به ویژه در مراحل اولیه ابتلا:
- قهوه برای کمک به کاهش آنزیم‌های غیر طبیعی کبدی
- سبزیجات برای جلوگیری از تجمع چربی
- لوبیا و سویا برای کاهش خطر تجمع چربی
- ماهی برای کاهش التهاب و سطح چربی
- غلات کامل برای افزایش دریافت فیبر و ایجاد حس سیری
- آجیل برای کمک به کاهش التهاب
- زردچوبه برای کاهش علائم آسیب کبدی.
برای بیماران مبتلا به کبد چرب و فیبروز پیشرفته، درمان دارویی نیز به بهبود علائم این بیماری تا حدی کمک می‌کند؛ داروهایی مانند:
- متفورمین
- استاتین‌ها
- ویتامین E
- پیوگلیتازون
- پنتوکسی فیلین
- تیازولیدین دیون‌ها
- اورسودوکسی کولیک اسید
- اسیدهای چرب چند غیر اشباع
- مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین
نکته مهم دیگر آنکه چندین عفونت ویروسی نیز میتواند به کبد آسیب برساند. برای محافظت از سلامت کبد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند واکسن‌های هپاتیت A و هپاتیت B را دریافت کنید. بسته به وضعیت شما، ممکن است غربالگری‌های منظم برای هپاتیت C را نیز توصیه کنند.
آخرین و بدترین گرید کبد چرب، زمانی است که کبد دیگر کارایی خود را به طور کامل از دست داده و درمان نهایی برای آن پیوند کبد است. همچنین در مراحل پیشرفته امکان ابتلا به سرطان کبد افزایش می‌یابد.
یک کبد سالم حاوی چربی بسیار کم یا بدون چربی است. اگر بیش از حد الکل می‌نوشید یا غذای زیادی می‌خورید، بدن شما با تبدیل مقداری از کالری‌ها به چربی با این مقدار اضافی مقابله می‌کند. سپس این چربی در سلول‌های کبد ذخیره می‌شود. وقتی چربی بیش از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد شما را تشکیل دهد، مبتلا به کبد چرب هستید. برای پیشگیری و درمان کبد چرب حتما به پزشک مراجعه کرده و از یک رژیم لاغری اصولی پیروی کنید تا با کاهش وزن‌تان، علائم کبد چرب در بدن‌تان معکوس شود.
ارسال نظر